Ενός λεπτού σιγή για τον φωνόγραφο και τη λατέρνα…

  Οφειλόμενα στον Τάκη Κατωπόδη-Ντελημάρη

«Ο κύριος που δημιούργησε το ιδιωτικό Μουσείο Φωνογράφου και Παλιών Ενθυμημάτων, και που σήμερα διατηρεί και “ξεναγεί”, έχει τρομερή αγάπη για την ιστορία του φωνογράφου, αλλά και του νησιού εν γένει και βοηθάει στο να αγαπήσει κι ο επισκέπτης το νησί και τις αναμνήσεις του. Ζητήστε του να παίξει λίγο την παραδοσιακή, παλιά λατέρνα, αν και μάλλον θα το κάνει από μόνος του. Τέλειος και γραφικός χώρος, παρά το μικρό μέγεθος του.

Ένα μικρό ιδιωτικό μουσείο με φωνογράφους, δίσκους, σπάνια χρηστικά αντικείμενα, διακοσμητικά, νομίσματα, σφραγίδες & φωτογραφίες, δημιούργημα του ντόπιου συλλέκτη Τάκη Κατωπόδη…Δεν είναι ένα μεγάλο μουσείο, αλλά αυτό είναι γοητεία, καθώς είναι ακόμα γεμάτο με πολλά μικρά πετράδια στα δωμάτιά του…

Ένα μεγάλο μπράβο σε αυτόν τον άνθρωπο που μας ξενάγησε στο παρελθόν με την συλλογή του, που μας ξενάγησε με τις ιστορίες του στην παλιά Λευκάδα… Τι σπουδαίο μικρό κρυμμένο θησαυρό της τοπικής ιστορίας της Λευκάδας κρύβει αυτός ο άνθρωπος και το μουσείο του…Ήταν μια από τις ωραιότερες εμπειρίες που είχαμε στην πόλη της Λευκάδας… Αληθινοί θησαυροί όπως και ο ιδιοκτήτης…»

Έτσι συστήνουν τον Τάκη Ντελημάρη οι απλοί άνθρωποι στο διαδίκτυο, επισκέπτες της Λευκάδας τα χαρούμενα νησιώτικα καλοκαίρια που περιδιαβαίνουν αισιόδοξα κάθε χρόνο από τη ζωή μας. Πώς τον κατάλαβαν-αυτόν τον αγαπημένο όλων συμπατριώτη μας- από μια βραχεία επίσκεψη στον χώρο του, στο Μουσείο Φωνογράφου. Αυτό που ήταν το σπίτι του, το δημιούργημά του, το ταλέντο, η επιστήμη του, το κέφι του, η έμπνευση και το αθώο πάθος του-η ίδια η ψυχή του!

Ναι, γνωρίζουμε-είτε το συνειδητοποιούμε, είτε όχι, πως ο καθένας μας αποτελεί ένα ολόκληρο σύμπαν. Μια σμικρογραφία είναι του μεγάλου και του μικρού, του ταπεινού και του εξαίσιου, της αγωνίας για επιβίωση αλλά και της μεγαλύτερης-της μεγαλειώδους σποράς της δημιουργίας. Τέτοιες στιγμές κατανοούμε πόση ποίηση υπάρχει στη ζωή και στο έργο πολλών ανθρώπων. Και μακάρι σε όσο το δυνατόν περισσότερους.

Στην ποίηση-σε όποια της εκδοχή, από την ποιητική δημιουργία, μέχρι τη χειρονομία της καθημερινής ζωής-μπορεί να υπάρχει «ένα άρωμα, ένας τόνος, ένα φωτεινό κομμάτι που όλα τα ανθρώπινα πλάσματα μπορούν να αντιληφθούν», θα μας διαβεβαιώσει ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Και θα συμπληρώσει: Ο Θεός να μας βοηθήσει να τρέφουμε εκείνον τον κόκκο τρέλας, που έχουμε μέσα μας, και που πολλοί σκοτώνουν για να φορέσουν το μισητό μονόκλ της χρησιμοθηρίας και του όποιου κέρδους…

Αυτός ο κόκκος τρέλας είναι φυτεμένος στο κύτταρο, στη λυρική ανθρωπολογία του κάθε Λευκαδίτη, μιλώντας με τις γενικότητες των κοινωνικών επιστημών. Και είναι ζυμωμένος, στις καλύτερες περιπτώσεις του, με μιαν αθωότητα, που δεν είναι αφέλεια, αλλά η έκφραση της συναισθηματικής ενόρμησης ενός ανθρώπου, στον οποίο αργά ή γρήγορα θα μεταποιηθεί σε τέχνη. Ακόμα και σε τέχνη του βίου.

Ο Τάκης Κατωπόδης-Ντελημάρης ανήκει σ’ αυτή την προσφιλή σε όλους μας οικογένεια. Οικογένεια αγωνιστών σε κάθε πεδίο της συστέγασής μας στον μικρό αγαπημένο τόπο, τόσο στην καθημερινότητα όσο και σε εξέχουσες, δραματικές κορυφώσεις της τοπικής μας ιστορίας.

Ο Τάκης ωστόσο έδωσε εν ειρήνη ένα κοινωνικό παράδειγμα πολίτη, συνανθρώπου, δημιουργού. Μια ζωντανή κατάθεση ηθικής πόρευσης και δικαιοσύνης, εντιμότητας και ανιδιοτέλειας, χαμηλότονης παρουσίας στα σπουδαία και ηχηρής στα σπουδαιότερα των ποιοτήτων του.

Αν είναι κάποια παραμυθία για τον άνθρωπο που χάνεται και για τους οικείους του, για τις μικρές κοινότητες εν όλω, η μνήμη μιας άξιας ανθρωποσύνης, ο Τάκης μάς την προσφέρει. Η λαογραφία του δεν είναι απλώς το Μουσείο του –που θα πρέπει, να έχει συνέχεια, τώρα που εξέλιπε ο αθόρυβος και περήφανος για να μπει σε όποιες οικονομικές δοσοληψίες, δημιουργός και εξ ιδίων συντηρητής του. Ούτε οι πρωτοβουλίες και η σκηνοθεσία  αναβίωσης των εθιμικών παραδόσεων του τόπου μας με το μπρίο και το αναστημένο λαϊκό κέφι στη γραφική λαϊκή συνοικία του Πουλιού. Μια λαογραφική ηθογραφία-ατόφιο σπάραγμα της λευκαδίτικης λαϊκής αρχοντιάς, υπήρξε ο ίδιος, μια μονογραφία κοινωνικής ανωτερότητας και ήθους, που στην εξισορρόπηση του κοινωνικού δούναι και λαβείν, ανταποκρινόταν, για την παλιά και τη σύγχρονη Λευκάδα του, μονάχα στο δόσιμο.

Θα πρέπει, και αφού το συναίσθημα που προκαλεί η απώλεια μετατραπεί σε νηφάλια, ανταποδοτική σκέψη, να επανέλθουμε με τα οφειλόμενα στην κληρονομιά που εμπιστεύεται ο Τάκης Ντελημάρης, στον τοπικό μας πολιτισμό. Και μαζί με την άξια οικογένειά του να πράξουμε αυτό που η πολιτότητα και η συστέγασή μας στον ταλαίπωρο, και από εμάς τους ίδιους, τόπο μας επιτάσσει.  Κι αυτό να είναι τούτη τη δύσκολη ώρα η υπόσχεσή μας προς αυτόν.

Καλό δρόμο, αγαπητέ μας συμπολίτη. Σ’ευχαριστούμε γι’αυτό που μας πρόσφερες. Γι’αυτό που μας κληροδότησες!

Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού