Κείμενο: Νίκη Μπάκουλη
Tα κύματα των ωκεανών αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη δύναμη την τελευταία 20ετια. Δηλαδή, όσο θερμαίνεται ο πλανήτης.
Κάτι που πιστεύεις πως δεν σε ενδιαφέρει, αν δεν είσαι θαλασσόλυκος. Ή δεν είναι η δουλειά σου να βρίσκεται στις ωκεανούς για μήνες.
Νομίζεις.
Βλέπεις, όσο θεριεύουν τα κύματα, τόσο πιο καταστροφικά γίνονται, όπως κάνουν πιο ισχυρές τις καταιγίδες που μας πλήττουν, αλλά και περισσότερες τις σεισμικές δονήσεις που προκαλούν.
Τώρα υποθέτω πως κέρδισα την προσοχή σου.
Πώς λειτουργεί το «σύστημα»
Οι ωκεανοί απορροφούν περίπου το 90% της περίσσειας θερμότητας που συνδέεται με τις αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις ανθρώπινες δραστηριότητες τις τελευταίες δεκαετίες.
Καθώς τα κύματα των ωκεανών ανεβαίνουν και πέφτουν, ασκούν δυνάμεις στον πυθμένα της θάλασσας και έτσι δημιουργούν σεισμικά κύματα.
Όπως γράφει στο Conversation ο καθηγητής Γεωφυσικής και Επικεφαλής του τμήματος στο Colorado State University, Richard Aster «αυτά τα σεισμικά κύματα είναι τόσο ισχυρά και ευρέως διαδεδομένα που εμφανίζονται ως σταθερή ώθηση στους σεισμογράφους, τα ίδια όργανα που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση και τη μελέτη των σεισμών».
Οι αυξανόμενες ταχύτητες ανέμου στην επιφάνεια της λεκάνης των ωκεανών από τα μέσα του 20ου αιώνα, έχουν συναχθεί από μετεωρολογικά, ωκεανογραφικά και δορυφορικά υψομετρικά δεδομένα
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Aster, αυτό το σήμα κυμάτων έχει γίνει πιο έντονο τις τελευταίες δεκαετίες, αντανακλώντας ολοένα και πιο φουρτουνιασμένες θάλασσες και υψηλότερα κύμα ωκεανών.
Στη δημοσίευση της εργασίας που έγινε στο περιοδικό Nature Communications, οι ερευνητές παρακολούθησαν αυτήν την αύξηση σε όλο τον κόσμο τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες.
Όπως αναφέρεται «αυτά τα παγκόσμια δεδομένα, μαζί με άλλες σεισμικές μελέτες για τους ωκεανούς, τους δορυφόρους και τις περιφερειακές σεισμικές μελέτες, δείχνουν μια επί δεκαετίες αύξηση της κυματικής ενέργειας που συμπίπτει με την αυξανόμενη καταιγίδα που αποδίδεται στην άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας».
Η σχέση της σεισμολογίας με τα κύματα του ωκεανού
Τα παγκόσμια σεισμογραφικά δίκτυα είναι περισσότερο γνωστά για την παρακολούθηση και τη μελέτη των σεισμών. Επιτρέπουν στους επιστήμονες να δημιουργήσουν εικόνες από ό,τι υπάρχει βαθιά, στο εσωτερικό του πλανήτη.
Αυτά τα εξαιρετικά ευαίσθητα όργανα καταγράφουν συνεχώς μια τεράστια ποικιλία φυσικών και ανθρωπογενών σεισμικών φαινομένων -όπως ηφαιστειακές εκρήξεις, πυρηνικές και άλλες εκρήξεις, χτυπήματα μετεωριτών, κατολισθήσεις και σεισμοί παγετώνων.
Επίσης καταγράφουν επίμονα σεισμικά σήματα από τον άνεμο, το νερό και την ανθρώπινη δραστηριότητα.
«Για παράδειγμα, τα σεισμογραφικά δίκτυα παρατήρησαν το φαινόμενο της παγκόσμια ησυχίας στον σεισμικό θόρυβο που προκαλείται από τον άνθρωπο, όταν θεσπίστηκαν μέτρα για το lockdown σε όλο τον κόσμο, κατά την πανδημία του Sars-CoV-2».
Το πιο διάχυτο σήμα παγκοσμίως, από τα σεισμικά σήματα υπόβαθρου είναι «ο αδιάκοπος θρόμβος που δημιουργείται από τα κύματα του ωκεανού, τα οποία οδηγούνται από τις καταιγίδες». Αναφέρεται ως παγκόσμιος μικροσεισμός.
ΤΑ 2 ΕΙΔΗ ΣΕΙΣΜΙΚΩΝ ΣΗΜΑΤΩΝ
Τα κύματα του ωκεανού παράγουν μικροσεισμικά σήματα με δύο διαφορετικούς τρόπους.
«Ο ΠΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΣ ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΟΣ ΩΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΩΝ ΜΙΚΡΟΣΕΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΟΚΤΩ ΚΑΙ 14 ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΩΝ.
Καθώς σύνολα κυμάτων ταξιδεύουν στους ωκεανούς σε διάφορες κατευθύνσεις, ‘πέφτουν’ το ένα πάνω στο άλλο και δημιουργούν διακύμανση της πίεσης στον πυθμένα της θάλασσας.
Ωστόσο, τα παρεμβαλλόμενα κύματα δεν είναι πάντα παρόντα, επομένως υπό αυτή την έννοια, είναι ένας ατελής δείκτης για τη συνολική δραστηριότητα των κυμάτων του ωκεανού».
Ένας δεύτερος τρόπος με τον οποίο τα κύματα του ωκεανού παράγουν παγκόσμια σεισμικά σήματα «ονομάζεται η πρωτογενής μικροσεισμική διαδικασία.
Αυτά τα σήματα προκαλούνται από τα κινούμενα κύματα του ωκεανού που σπρώχνουν και τραβούν απευθείας τον πυθμένα της θάλασσας. Δεδομένου ότι οι κινήσεις του νερού μέσα στα κύματα μειώνονται γρήγορα με το βάθος, αυτό συμβαίνει σε περιοχές όπου τα βάθη του νερού είναι μικρότερα από περίπου 300 μέτρα.
«ΤΟ ΠΡΩΤΕΥΟΝ ΣΗΜΑ ΜΙΚΡΟΣΕΙΣΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΟΡΑΤΟ ΣΤΑ ΣΕΙΣΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ, ΩΣ ΣΤΑΘΕΡΟ ΒΟΥΗΤΟ ΜΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΜΕΤΑΞΥ 14 ΚΑΙ 20 ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΩΝ».
Τι «ανακοινώνει» το τρέμουλο του πλανήτη
«Στη μελέτη μας, υπολογίσαμε και αναλύσαμε την ιστορική πρωτογενή ένταση μικροσεισμού από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 έως τον Αύγουστο του 2022, σε 52 τοποθεσίες σεισμογράφων σε όλο τον κόσμο με μακρά ιστορία συνεχών καταγραφών.
Βρήκαμε ότι 41 από αυτούς τους σταθμούς (ποσοστό 79%) παρουσίασαν πολύ σημαντικές και προοδευτικές αυξήσεις στην ενέργεια, κατά τη διάρκεια των δεκαετιών.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο παγκόσμιος μέσος όρος της ενέργειας των ωκεανών από τα τέλη του 20ου αιώνα αυξήθηκε με μέσο ρυθμό 0,27% ετησίως.
Από το 2000, αυτή η μέση παγκόσμια αύξηση του ρυθμού αυξήθηκε κατά 0,35% ετησίως.
Βρήκαμε τη μεγαλύτερη συνολική ενέργεια μικροσεισμού στις πολύ θυελλώδεις περιοχές του Νότιου Ωκεανού, κοντά στη χερσόνησο της Ανταρκτικής.
Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα κύματα του Βόρειου Ατλαντικού έχουν ενταθεί με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δεκαετιών, σε σύγκριση με τα ιστορικά επίπεδα.
Αυτό είναι σύμφωνο με πρόσφατη έρευνα που υποδηλώνει ότι η ένταση των καταιγίδων στον Βόρειο Ατλαντικό και οι κίνδυνοι για τις ακτές αυξάνονται.
Η καταιγίδα Ciarán, που έπληξε την Ευρώπη με ισχυρά κύματα και ανέμους τυφώνα το Νοέμβριο του 2023, ήταν ένα παράδειγμα ρεκόρ.
Το αρχείο μικροσεισμών εδώ και δεκαετίες δείχνει επίσης, την εποχιακή ταλάντευση ισχυρών χειμερινών καταιγίδων μεταξύ του βόρειου και του νότιου ημισφαιρίου.
Καταγράφει τις επιδράσεις απόσβεσης των κυμάτων του αυξανόμενου και συρρικνούμενου θαλάσσιου πάγου της Ανταρκτικής, καθώς και τα πολυετή υψηλά και χαμηλά που σχετίζονται με τους El Niño και La Niña και τις μακροχρόνιες επιπτώσεις τους στα κύματα και τις καταιγίδες των ωκεανών.
Όλα αυτά μαζί, συν άλλες πρόσφατες σεισμικές μελέτες για το κλίμα και τους ωκεανούς, δείχνουν ότι οι καταιγίδες και τα κύματα εντείνονται καθώς το κλίμα θερμαίνεται.
Η ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΖΟΥΝ ΚΟΝΤΑ ΣΕ ΑΚΤΕΣ
Όπως διάβασες νωρίτερα, οι ωκεανοί απορροφούν περίπου το 90% της περίσσειας θερμότητας που συνδέεται με τις αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την κλιματική κρίση που προκαλέσαμε εμείς οι άνθρωποι.
«Αυτή η υπερβολική ενέργεια μπορεί να μεταφραστεί σε πιο καταστροφικά κύματα και πιο ισχυρές καταιγίδες.
Τα αποτελέσματά μας προσφέρουν μια άλλη προειδοποίηση για τις παράκτιες κοινότητες, όπου η αύξηση του ύψους των κυμάτων των ωκεανών μπορεί να χτυπήσει τις ακτές, να καταστρέψει τις υποδομές και να διαβρώσει τη γη.
Οι επιπτώσεις της αυξανόμενης ενέργειας των κυμάτων επιδεινώνονται περαιτέρω από τη συνεχιζόμενη άνοδο της στάθμης της θάλασσας που τροφοδοτείται από την κλιματική αλλαγή και από την καθίζηση.
Τονίζουν τη σημασία του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της οικοδόμησης ανθεκτικότητας στις παράκτιες υποδομές και τις στρατηγικές προστασίας του περιβάλλοντος».
