Οι πλημμύρες, η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη ή η έλλειψη νερού και χώρων πρασίνου μπορούν να μετριαστούν με μια βιώσιμη προσέγγιση στο πρόβλημα που επικεντρώνεται στη μετατροπή του πλανήτη σε σφουγγάρι, μια πραγματικότητα που υπάρχει σε περισσότερες από 250 πόλεις που συγκρούεται με το σημερινό πολεοδομικό μοντέλο.
Ο Kongjian Yu είναι ο αρχιτέκτονας τοπίου που είναι υπεύθυνος για τις γνωστές ως «σπογγοπόλεις», ένα μοντέλο που συνίσταται στη μετατροπή μεγάλων περιοχών πόλεων σε πορώδη ποτάμια πάρκα.
Στην πράξη, αυτές οι «σπογγοπόλεις» είναι μεγάλοι δημόσιοι χώροι πρασίνου στους οποίους ο φουτουριστικός σχεδιασμός και η καινοτομία πάνε χέρι-χέρι, σύμφωνα με τον πολεοδομικό σχεδιασμό που υπάρχει στις σημερινές μεγάλες πόλεις.
Πρόκειται για τεράστιες πράσινες πλατείες ικανές να συγκρατούν και να φιλτράρουν τη βροχή ή τις κοίτες ποταμών στο έδαφος, κάτι που επιτρέπει επίσης τη μείωση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, τη δημιουργία νέας βλάστησης, λιμνών και τον έλεγχο και την επιβράδυνση της φυσικής ροής του νερού, ακόμη και κατά τη διάρκεια μεγάλων πλημμυρών.
«Τα σημερινά αστικά μοντέλα αποτυγχάνουν σε ακραίες καταστάσεις. Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε μια κομβική στιγμή κατά την οποία αποφασίζει ποιο μοντέλο θα ακολουθήσει. Φιλοδοξούμε να σώσουμε τον πλανήτη και να τον μετατρέψουμε σε σφουγγάρι», τονίζει ο Kongjian Yu σε συνέντευξή του στην EFE.
Ο Yu, ο οποίος διευθύνει την εταιρεία αρχιτεκτονικής τοπίου Turenscape με σχεδόν 400 υπαλλήλους, έχει σχεδιάσει επιτυχώς έργα τέτοιου είδους στην Κίνα, την Ταϊλάνδη, τις Ηνωμένες Πολιτείες, σε μέρη όπως η Βοστώνη και το Σιάτλ ή η Ευρώπη, με πρόσφατο σχέδιο στην πόλη του Παρισιού.
Υπό αυτή την έννοια, θεωρεί ότι «η απάντηση στις φυσικές καταστροφές βρίσκεται παραδόξως στην ίδια τη φύση. Η μετατροπή του σε σφουγγάρι σημαίνει κυριολεκτικά μείωση της θερμοκρασίας του πλανήτη, καθιστώντας τον πλούσιο, υγρό, παραγωγικό», προσθέτει.
Σε ηλικία 60 ετών, ο Κινέζος τοπιογράφος αναγνωρίζει ότι ολόκληρη η πολεοδομική του θεωρία για την ανακούφιση φυσικών καταστροφών που προκαλούνται από πλημμύρες βασίζεται στην εμπειρία που έζησε στο μικρό χωριό όπου γεννήθηκε στην παράκτια επαρχία Zhejiang, στα ανατολικά της χώρας.
«Το νερό δεν είναι ο εχθρός. Δεν είχαμε χρήματα για να φτιάξουμε αγωγούς και χρησιμοποιούσαμε την ίδια τη φύση. Αλλά αν χτίσεις τείχη, τότε το νερό είναι θηρίο. Γίνεται καταστροφικό. Αν δημιουργήσουμε μεγάλες υποδομές από σκυρόδεμα για να περιορίσουμε το νερό, θα αποτύχουμε ξανά», επισημαίνει.
Για να επιτευχθεί αυτό, τα έργα «οικολογικού πολιτισμού» συνδυάζουν το σχεδιασμό με μια βιώσιμη πρόταση. «Χρειάζεσαι διαφορετικό μοντέλο, διαφορετική νοοτροπία, διαφορετική φιλοσοφία. Δεν βασιζόμαστε σε υποδομές ή μεγάλες τεχνολογίες, που δεν είναι ανθεκτικές», λέει.
Ο Yu, που τιμήθηκε πρόσφατα με το Διεθνές Βραβείο Αρχιτεκτονικής Τοπίου Oberlander 2023, επικρίνει το τρέχον μοντέλο πολεοδομικού σχεδιασμού που βασίζεται σε «τεράστιες μη βιώσιμες επενδύσεις» σε έργα όπως φράγματα, τεράστιοι τοίχοι αντιστήριξης ή κανάλια και σωλήνες που έχουν αποδειχθεί άχρηστα για την αποφυγή καταστροφών, πλημμύρες.
Κατά τη γνώμη του, αυτό που χρειάζεται είναι «μια μόνιμη, άφθαρτη, ανθεκτική, βιώσιμη και πολυλειτουργική ολιστική λύση. Η νούμερο ένα προτεραιότητα είναι να επιτρέπεται η κατακράτηση νερού με πορώδη εδάφη. Κατεδάφισε όλο το σκυρόδεμα, την «γκρίζα υποδομή»», αφού αλλοιώνει τη φυσική ροή του νερού, εξολοθρεύοντας και τους χώρους πρασίνου.
«Έχει αποδειχτεί ότι με καταρρακτώδεις βροχές (παραδοσιακές σε ζώνες μουσώνων ή που προκαλούνται από την κλιματική κρίση) τα συστήματα σωληνώσεων των πόλεων καταρρέουν», προσθέτει.
Στη χώρα προέλευσής του, περισσότερες από 70 πόλεις έχουν εφαρμόσει αυτό το μοντέλο, ως μέρος του κρατικού στόχου να διασφαλιστεί ότι έως το 2030, το 80% των πόλεων της χώρας θα μπορούν να απορροφούν και να χρησιμοποιούν το 70% της βροχής.
«Η αρχιτεκτονική τοπίου είναι η τέχνη της επιβίωσης. Όλες αυτές οι τεχνικές είναι απλές, μαθαίνονται από τη γεωργία, από τη δική μου εμπειρία ως αγρότης. Και αυτές οι τεχνικές λειτουργούν με τη φύση», καταλήγει.
