Ποιος ήταν ο Κυπάρισσος, σε ποιο δέντρο μεταμόρφωσαν οι θεοί την Φύλλις και τι σχέση έχει ο Ηρακλής με το δέντρο του δράκου;
Του Ευθύμη Κάλφα
Τα δέντρα βρίσκονται στη φύση αιώνες πριν εμφανιστεί ανθρώπινη ζωή συμβάλλοντας ενεργά στην ανάπτυξη και σωστή λειτουργία του οικοσυστήματος. Οι πρώτες ιστορίες των ανθρώπων ήταν γύρω από τα δέντρα όσο αυτά ταυτόχρονα του παρείχαν στέγη και τροφή.
Παρακάτω συγκεντρώσαμε 5 τέτοιες ιστορίες (και μια bonus) για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι καινούργιοι.
1. Κυπαρίσσι – Το σύμβολο του πένθους
Ο Κυπάρισσος ήταν το μικρότερο από τα παιδιά του βασιλιά της Χίου και είχε αποκτήσει την εύνοια του θεού Απόλλωνα. Σε μια ένδειξη ευμένειας ο Απόλλωνας του χάρισε για συντροφιά ένα εξημερωμένο ιερό ελάφι, με το οποίο ο Κυπάρισσος δημιούργησε άρρηκτους δεσμούς.
Μια μέρα ο Κυπάρισσος βγήκε για κυνήγι στο δάσος που έτρεχε το ελάφι του και χωρίς να το αντιληφθεί το σημάδεψε ως θήραμα. Όταν αναγνώρισε το αγαπημένο του ζώο ξέσπασε σε κλάματα, το αγκάλιασε και ζήτησε από τους Θεούς να πεθάνει και αυτός μαζί του. Ο Απόλλωνας λυπήθηκε τον απαρηγόρητο νέο και αποφάσισε να τον ανακουφίσει από την δυστυχία του. Έτσι τον μεταμόρφωσε σε κυπαρίσσι, ένα ψηλό και όμορφο δέντρο από το οποίο αιώνια θα βγαίνουν τα πένθιμα δάκρυα σαν σταγόνες. Η μυτερή κορφή του κυπαρισσιού θα θύμιζε το κοντάρι με το οποίο πέθανε το ιερό ελάφι.
Το κυπαρίσσι έκτοτε έγινε σύμβολο πένθους. Οι αρχαίοι Έλληνες κρεμούσαν κλωνάρια κυπαρισσιού έξω από τις πόρτες τους μετά τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου.
Ως την σημερινή εποχή φυτεύονται κυπαρίσσια σε νεκροταφεία ή άλλα μέρη σε ένδειξη πένθους.
2. Αμυγδαλιά – Το σύμβολο της Ελπίδας
Η Φύλλις, ήταν μια όμορφη πριγκίπισσα από την Θράκη, η οποία ερωτεύτηκε τον γιο του Θησέα, τον Δημοφώντα, όταν εκείνος επέστρεφε από την Τροία. Οι δύο νέοι παντρεύτηκαν, αλλά ο Δημοφώντας σύντομα νοστάλγησε την πατρίδα του, την Αθήνα, και θέλησε να γυρίσει σε αυτήν. Η Φύλλις, τον άφησε να γυρίσει πίσω αφού πίστευε πως αν την αγαπούσε πραγματικά θα γύριζε. Ωστόσο, η ερωτευμένη πριγκίπισσα περίμενε τον αγαπημένο της χρόνια ώσπου μαράζωσε και πέθανε. Οι Θεοί βλέποντας την θλίψη της της έδωσαν μια ακόμα ευκαιρία μεταμορφώνοντας την σε δέντρο, για να μπορεί να περιμένει τον Δημοφώντα. Έτσι η Φύλλις μετατράπηκε στο δέντρο που έγινε σύμβολο της ελπίδας, την Αμυγδαλιά.
Σύμφωνα με τον μύθο ο Δημοφώντας επέστρεψε στην Θράκη και βρήκε την γυναίκα του ξερό δέντρο χωρίς φύλλα στην μέση του παγωμένου τοπίου. Γεμάτος τύψεις αγκάλιασε τον κορμό της και εκείνη τότε πλημμύρισε ανθούς στην μέση του χειμώνα νικώντας τον θάνατο.
Η πριγκίπισσα δεν ξαναπήρε την ανθρώπινη μορφή της. Έμεινε δέντρο και κάθε χρόνο το Γενάρη, στολίζεται με κάτασπρα λουλούδια ως το πρώτο δέντρο της άνοιξης.
3. Toborochi – Το δέντρο καταφύγιο
Τα δέντρα Toborochi είναι φυλλοβόλα δέντρα που ευδοκιμούν στα τροπικά και υποτροπικά δάση της Νότιας Αμερικής.
Σύμφωνα με έναν μύθο της Βολιβίας, όταν ο Κόσμος ήταν ακόμα πολύ νέος τα Ana, που ήταν τα πνεύματα του σκότους, βασάνιζαν και δολοφονούσαν ανθρώπους. Όταν τα πνεύματα αυτά έμαθαν πως μια νεαρή κοπέλα, η γυναίκα του θεού Colibri, ήταν έγκυος και θα γεννούσε το παιδί που θα σταματούσε την κυριαρχία τους, αποφάσισαν να την εξαφανίσουν.
Η κοπέλα προσπάθησε να κρυφτεί, αλλά δεν τα κατάφερνε. Τα πνεύματα μπορούσαν να την εντοπίσουν παντού. Κουρασμένη πια από το κυνηγητό δοκίμασε να κρυφτεί στον κορμό ενός δέντρου, όπου και γέννησε τον γιο της. Το αγόρι μεγάλωσε και εκπλήρωσε την προφητεία, ενώ η μητέρα έζησε για πάντα και πέθανε μέσα στον κορμό. Από τότε η κοπέλα παίρνει του μορφή του δέντρου Toborochi , με τον τεράστιο κορμό και αναζητά τον σύζυγό της.
4. Το «αίμα» του Δράκου»
Το δέντρο του Δράκου ή όπως αναφέρεται συνήθως το «Αίμα του Δράκου» είναι σπάνιο δέντρο που συναντάμε κυρίως στην Σοκότρα της Υεμένης. Χαρακτηριστικό του είναι το περίεργο σχήμα, αλλά και το γεγονός ότι αν κάποιος σκίσει τον φλοιό του, εκκρίνεται ένα κόκκινο υγρό που του χάρισε το ιδιαίτερο όνομα.
Ο μύθος για το δέντρο αυτό σχετίζεται με τον Λάδωνα, έναν δράκο που σύμφωνα με την αρχαιοελληνική μυθολογία είχε εκατό κεφάλια και με την μορφή φιδιού ζούσε επάνω στο δέντρο της ζωής ως φύλακας των Χρυσών Μήλων των Εσπερίδων. Ο δράκος είχε σταλεί εκεί από την Ήρα για να φυλάει τα ιερά αυτά φρούτα που είχε δωρίσει η Γαία σε αυτήν και τον Δία.
Ο Ηρακλής σε έναν από τους άθλους του έπρεπε να κλέψει τα Χρυσά Μήλα των Εσπερίδων. Έτσι σκότωσε τον Λάδωνα και το αίμα του κύλισε στο έδαφος φυτρώνοντας τα δέντρα του δράκου. Τα δέντρα αυτά με τους λεπτούς κορμούς και τα ακανθώδη φύλλα συνεχίζουν να αιμοραγούν σαν τον Λάδωνα. Επιπλέον, η Ήρα για να ανταμείψει τον δράκο, τον τοποθέτησε μεταξύ των αστερισμών δημιουργώντας τον αστερισμό Δράκων που τυλίγεται γύρω από τον Βόρειο Πόλο.
5. Η συκιά Μπάνιαν του Βούδα
Η συκιά Μπάνιαν είναι ινδική ποικιλία, με χαρακτηριστικό της τα φύλλα σε σχήμα καρδιάς.
Το συγκεκριμένο δέντρο παίζει σημαντικό ρόλο στην βουδιστική παράδοση καθώς πιστεύεται πως ο Βούδας έφθασε στην φώτιση καθισμένος στην σκιά ενός μπάνιαν.
Σύμφωνα με τον μύθο ο Βούδας γεννήθηκε ως Σιντάρτα Γκοτάμα, και υπήρξε πρίγκιπας του Νεπάλ. Στα 30 του χρόνια εγκατέλειψε την εγκόσμια και βασιλική ζωή του και αναζήτησε το νόημα της οδύνης. Μετά από 6 χρόνια σκληρής εκπαίδευσης και πειθαρχίας αποφάσισε να εγκαταλείψει τον ασκητισμό, έτσι κάθισε κάτω από το δέντρο Μπάνιαν (ή Μπόντχι, όπως επίσης ονομάζεται) και βυθίστηκε σε γαλήνιο διαλογισμό μέχρι να ανακαλύψει τις ρίζες της οδύνης και πως να ελευθερωθεί από αυτήν. Με την ανατολή του πρωινού άστρου, ο Σιντάρτα Γκοτάμα έγινε Βούδας ο Πεφωτισμένος.
Για τον λόγο αυτά τα δέντρα έχουν ιδιαίτερη αξία στη βουδιστική θρησκεία. Το δέντρο είναι ο κουβαλητής, θρέφοντας όλες τις μορφές ζωής, συμβολίζοντας τη μακροβιότητα, την υγεία, την ομορφιά, ακόμη και την ευσπαχνία. Χαρακτηριστικό είναι πως στις 8 Δεκεμβρίου είναι καθιερωμένη η Bodhi Day (Ημέρα Μπότχι) όπου γιορτάζεται ο πεφωτισμός του Βούδα κάτω από το δέντρο Μπότχι.
6. Το δέντρο των ψυχών στην Πανδώρα
Στον μυθικό πλανήτη Πανδώρα, όπως αυτός παρουσιάστηκε από τον James Cameron στην ταινία «Avatar», το Δέντρο των Ψυχών αποτελεί την μαγική «καρδιά» της φύσης.
Πρόκειται για ένα τεράστιο δέντρο, με την μορφή ιτιάς, που αποτελεί την άμεση σύνδεση με την Έιβα, την θεότητα και οδηγήτρια δύναμη στον πλανήτη. Οι Νάβι- κάτοικοι της Πανδώρα- ως φυσιολατρικά πλάσματα θεωρούν το Δέντρο των Ψυχών ιερό. Εκτός από το ότι συνδέεται με την Έιβα, λειτουργεί και ως μέσο για να αλληλεπιδρά εκείνη με τον κόσμο στέλνοντας σημάδια με τους σπόρους του δέντρου της. Επιπλέον, έχει και την ικανότητα να συνδέεται άμεσα με το νευρικό σύστημα όλων των Νάβι, έτσι οι ρίζες του Δέντρου των Ψυχών είναι ικανές να ξεκινήσουν μια νευρική σύνδεση που επιτρέπει σε όλα τα Νάβι να ενωθούν ως ένα.
Μια ενδεχόμενη καταστροφή του Δέντρου των Ψυχών θα ισοδυναμούσε με ολοκληρωτική καταστροφή των Νάβι.
