Η κυκλοφορία του Ατλαντικού Ωκεανού οδεύει προς ένα σημείο καμπής που αποτελεί «κακή είδηση για το κλιματικό σύστημα και την ανθρωπότητα».
Στην ταινία «Μετά την επόμενη μέρα» («The Day After Tomorrow») του 2004, ένας επιστήμονας παρατηρεί ότι η τήξη των πάγων στο βόρειο πόλο επιταχύνεται. Σε συνέδριο στο Νέο Δελχί, προειδοποιεί ότι αν η τήξη των πάγων σταματήσει το Ρεύμα του Κόλπου, το κλίμα της Γης θα αλλάξει δραματικά, με ολέθριες συνέπειες για τον πλανήτη. Όμως, η αντίστροφη μέτρηση για μια νέα εποχή των παγετώνων έχει ήδη αρχίσει. Αν και πρόκειται για ταινία επιστημονικής φαντασίας, η επιστήμη πίσω από το τρομακτικό αυτό σενάριο είναι αληθινή.
Μέσα σε λίγα χρόνια, το λιώσιμο των παγετώνων θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάρρευση του Ρεύματος του Κόλπου (Gulf Stream)- ένα ισχυρό, θερμό και ταχύ ρεύμα του Ατλαντικού Ωκεανού που δημιουργείται στον Κόλπο του Μεξικού και επηρεάζει το κλίμα της ανατολικής ακτής των ΗΠΑ, του Καναδά και της Δυτικής Ευρώπης, σύμφωνα με τους ειδικούς. Χωρίς αυτή την πρόσθετη πηγή θερμότητας, η μέση θερμοκρασία θα μπορούσε να πέσει κατά αρκετούς βαθμούς στη Βόρεια Αμερική, σε τμήματα της Ασίας και της Ευρώπης και θα υπήρχαν «σοβαρές και αλυσιδωτές συνέπειες σε όλο τον κόσμο».
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι μια απότομη διακοπή της λειτουργίας των ρευμάτων του Ατλαντικού Ωκεανού φαίνεται πιο πιθανή από ποτέ, καθώς οι προσομοιώσεις διαπιστώνουν ένα κλιμακωτό σημείο καμπής στο εγγύς μέλλον. Οι συγγραφείς της μελέτης, από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης στην Ολλανδία, δεν γνωρίζουν ακριβώς πότε θα συμβεί η κατάρρευση, αν και μια προηγούμενη μελέτη το τοποθετούσε ήδη από το επόμενο έτος.
«Πλησιάζουμε στην κατάρρευση, αλλά δεν είμαστε σίγουροι πόσο κοντά είμαστε σε αυτή», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Ρενέ βαν Γουέστεν, κλιματολόγος και ωκεανογράφος στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης.
«Οδεύουμε προς ένα σημείο καμπής», τόνισε.
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πότε μπορεί να συμβεί αυτό αλλά «εξαρτάται από τον ρυθμό της κλιματικής αλλαγής που προκαλούμε ως ανθρωπότητα» είπαν.
Το Ρεύμα του Κόλπου είναι μέρος ενός πολύ ευρύτερου συστήματος ρευμάτων, που ονομάζεται Ατλαντική Μεσημβρινή Ανατρεπτική Κυκλοφορία (AMOC). Η AMOC μεταφέρει θερμό ωκεάνιο νερό προς τα βόρεια, προς τον πόλο, όπου ψύχεται και βυθίζεται, οδηγώντας τα ρεύματα του Ατλαντικού. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η AMOC φέρνει αρκετή ζέστη στο βόρειο ημισφαίριο ώστε χωρίς αυτήν, μεγάλα τμήματα της Ευρώπης θα μπορούσαν να βιώσουν ψύχος. Προηγούμενες μελέτες έχουν ήδη δείξει ότι η AMOC επιβραδύνεται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής,
Η νέα μελέτη προβλέπει ότι μια απότομη διακοπή λειτουργία της AMOC θα μπορούσε να συμβεί μέσα στις επόμενες δεκαετίες και όχι μέσα στους επόμενους αιώνες, όπως θεωρούνταν προηγουμένως. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μοντέλα υπολογιστών και προηγούμενα δεδομένα και διαπίστωσαν ότι η AMOC βρίσκεται ήδη σε πορεία προς μια απότομη αλλαγή, η οποία δεν έχει συμβεί για περισσότερα από 10.000 χρόνια και θα είχε τρομερές συνέπειες για πολλές περιοχές του κόσμου.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το ευρωπαϊκό κλίμα θα ψύχεται κατά περίπου 1 βαθμό Κελσίου ανά δεκαετία, ενώ σε ορισμένες περιοχές θα είναι έως και πάνω από 3 βαθμούς Κελσίου πιο ψυχρό ανά δεκαετία – πολύ ταχύτερα από τη σημερινή παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας κατά περίπου 0,2 βαθμό Κελσίου ανά δεκαετία.
Εκτός του ότι θα βυθίσει τις χώρες σε βαθύ ψύχος, αυτό θα επεκτείνει τους πάγους της Αρκτικής νοτιότερα, θα αυξήσει ακόμη περισσότερο τη θερμοκρασία στο νότιο ημισφαίριο, θα αλλάξει τα παγκόσμια πρότυπα βροχοπτώσεων και θα διαταράξει το τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Άλλοι επιστήμονες λένε ότι θα ήταν μια καταστροφή που θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμια έλλειψη τροφίμων και νερού.
Διαπιστώσαμε ότι μόλις φτάσει στο σημείο καμπής, ο ιμάντας μεταφοράς ή AMOC θα καταρρεύσει μέσα σε 100 χρόνια, έγραψαν οι συγγραφείς.
«Η μεταφορά θερμότητας προς το βορρά μειώνεται έντονα, οδηγώντας σε απότομες κλιματικές αλλαγές», πρόσθεσαν.
Το μόνο πράγμα που δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν οι ερευνητές είναι πότε ακριβώς θα επιτευχθεί αυτό το σημείο καμπής, αν και απέχει τουλάχιστον δεκαετίες, αν όχι περισσότερο.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Science Advances».
