Σχεδόν δίπλα στην εθνική οδό Ιωαννίνων – Κακαβιάς, βρίσκεται κρυμμένη μία λίμνη που ελάχιστοι ξέρουν. Ο λόγος για την λίμνη Ζαραβίνα. Βαθιά και μικρή, η λίμνη Ζαραβίνα, γνωστή και ως Τζαραβίνα ή Νεζερός , είναι μία άγνωστη λίμνη στα βόρεια του νομού Ιωαννίνων στην ευρύτερη περιοχή του Πωγωνίου. Χωμένη μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο μία ανάσα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, η λίμνη Ζαραβίνα φιλοξενεί ένα μοναδικό οικοσύστημα με σπάνια είδη και κρυμμένους θρύλους.
Όσο ανεξερεύνητη και αν είναι, η λίμνη Ζαραβίνα φιλοξένει στις όχθες της ένα πλούσιο οικοσύστημα με αμέτρητες βελανιδιές να γεμίσουν ασφυκτικά τις γύρω πλαγιές, ενώ δεκάδες είδη σχεδόν εξαφανισμένων πτηνών βρίσκουν κάθε εποχή του χρόνου ένα ήσυχο καταφύγιο μακριά από την πολύβουη ανθρώπινη δραστηριότητα. Στην Ζαραβίνα, μπορεί να συναντήσετε και τον αετό που «γαβγίζει». Καλά διαβάζετε. Ο περίφημος κραυγαετός, γνωστός για τις εκκωφαντικές κραυγές του, βρίσκει κάθε χρόνο καταφύγιο στις πυκνές βελανιδιές αναζητώντας υπομονετικά την λεία του, ενώ η καφέ αρκούδα έχει δημιουργήσει και τον δικό της ασφαλή βιότοπο στην περιοχή.
Για χρόνια, όμως, η ανεξερεύνητη λίμνη παρέμενε απροσπέλαστη στο κοινό εξαιτίας μίας ιδιαίτερης για τα ελληνικά δεδομένα δικαστικής διαμάχης. Από το 1885, η λίμνη θεωρούνταν ιδιωτική βάσει ενός οθωμανικού φιρμανιού που καθιστούσε την λίμνη τσιφλίκι μίας γνωστής οικογένειας από την περιοχή. Κάπου στην δεκαετία του 1980, οι κάτοικοι της περιοχής ξεκίνησαν μία ατέλειωτη δικαστική διαμάχη, η οποία ολοκληρώθηκε σχεδόν 40 χρόνια αργότερα με την απόδοση της λίμνης στο ελληνικό κράτος. Πως ήταν, όμως, δυνατόν ένας ιδιώτης να έχει στην κατοχή του μία λίμνη;
Η κυριότητα της λίμνης στηριζόταν για αιώνες σε τίτλους ιδιοκτησίας που είχε αποδώσει κάποιος Τούρκος πασάς της περιοχής και παρά την προσάρτηση της Ηπείρουστην Ελλάδα το 1913 η λίμνη παρέμενε ιδιωτική. Για χρόνια, οι κάτοικοι των γύρω κοινοτήτων προσπαθούσαν να βρουν τρόπους να «σπάσει» αυτό το περίεργο ιδιοκτησιακό καθεστώς και να αποδοθεί η λίμνη στο ελληνικό Δημόσιο, ώστε να διευκολυνθεί και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της περιοχής. Έτσι, το 2011 μετά από χρόνια δικαστηρίων, μηνύσεων και προσφυγών, η λίμνη Ζαραβίνα πέρασε στην κυριότητα του Δημoσίου και έγινε κοινόχρηστη.
Kείμενο: Γιάννης Κουτρούδης
Photos: Οικονόμου Α. Νικόλαος/Wikipedia Creative Commons