Ο λόγος της καταγραφής του εγγράφου είναι ο εξής:
Η αίτιος του εγγράφου Παγώνα κόρη παπά – Γιάννη από τις ζιμιγέ του βαροσιού της θεοφρούρητης Αγίας Μαύρας, δήλωσε ενώπιο το λαμπρού και υψηλού ιεροδικαστικού συμβουλίου τα εξής:
«Προηγουμένως ο θανών σύζυγός μου ζιμής Μίχος Μεθώνιας, επειδή είχε πολλά χρέη, πούλησε ρούχα μου που ήταν δική μου προίκα∙ (από τα χρήματα που εισέπραξε) εξόφλησε δεκαπέντε γρόσσια στον Σαπουντζή – ογλού Χασάν Ρεΐς, δεκαπέντε γρόσσια στον ζιμή του βαροσιού ξυλουργό Αναστάση, οκτώ γρόσσια στη γυναίκα του Ουστά Βετζίμπ, έξι γρόσσια στον Κοτζά Σαμπάν, πέντε γρόσσια στον ζιμή Αϊλιώτη, εξοφλώντας συνολικά 49 γρόσσια για τα χρέη του».
Από την καταλειφθήσα περιουσία του εν λόγω θανόντως έμειναν ένας οντάς μέσα στο βαρόσι, μία αποθήκη κρασιού στη συνοικία Αμαξική, ένα αμπέλι στην τοποθεσία Χαλάσματα και μερικά ελαιόδεντρα στην τοποθεσία Ρέφσα.
Μεγάλο πλήθος γνωστοποίησε (στο Ιεροδικείο) ότι δεν έμεινε τίποτα άλλο που να μπορεί να αποκληθεί περιουσιακό στοιχείο. Επιβεβαιώθηκε (από τον καδή) το εν λόγω οίκημα, η αποθήκη, το αμπέλι και οι ελιές να παραμείνουν στα χέρια της εν λόγω Παγώνας έναντι των χρημάτων της. Κανείς να μη στέκεται εμπόδιο στη νομή και κατοχή της. Γράφτηκε αυτό το έγγραφο και δόθηκε στα χέρια της. Γράφτηκε το μήνα Τζεμαζιουλέβελ του έτους 1058.
Μάρτυρες στη διαδικασία: Χασάν Ρεΐς Σαπουντζή∙ Αναστάσης ξυλουργός∙ Πέτρος Αϊλιώτης∙ Σταμαλάης Ρεΐς∙ Μπαμπά Μουράτ, κλητήρας και άλλοι μεταξύ των παρόντων.
*Απόσπασμα από το βιβλίο “Οθωμανικές πηγές για τη νεώτερη ιστορία της Λευκάδας” που κυκλοφορεί από τις Πανεπιστιμιακές εκδόσεις Κρήτης. Το βιβλίο στη Λευκάδα μπορείτε να το προμηθευτείτε από το βιβλιοπωλείο Fagotto books στη Ζακύνθου 7.
