Άκαιρες βροχές, ασθένειες, ξηρασία είναι το μοτίβο που στρέφει τους παραγωγούς στην Ελλάδα σε περιοχές με πιο δροσερά κλίματα. Θα είναι η κλιματική αλλαγή η μεγαλύτερη αιτία της αλλαγής στην αμπελουργία;
Με τους χειμώνες να γίνονται πιο θερμοί και τα καλοκαίρια πιο «άγρια», η κλιματική αλλαγή δείχνει τι μπορεί να κάνει. Φυσικά, οι μεταβολές που επιφέρει επηρεάζουν και τον τομέα της γεωργίας και κάθε μορφής καλλιέργεια.
Ειδικότερα, καθώς οι θερμές περιοχές γίνονται όλο και θερμότερες και οι χειμώνες όλο και πιο ήπιοι, ο κύκλος της καλλιέργειας ξεκινά νωρίτερα. Αναλυτικότερα, η μετατόπιση του τρύγου νωρίτερα μέσα στο καλοκαίρι και η αναμενόμενη ξηρότητα, που επιφέρει η αύξηση της θερμοκρασίας, θα περιορίσει τη διαθεσιμότητα του νερού και επομένως θα μειώσει την απόδοση των αμπελιών.
Μία δεύτερη συνέπεια της ανόδου της θερμοκρασίας είναι ότι επηρεάζει τη διαδικασία της ωρίμανσης. Η ζέστη και η ηλιοφάνεια αυξάνουν τη συσσώρευση σακχάρων στα σταφύλια, η οποία αντιστοιχεί σε υψηλότερα επίπεδα αλκοόλ, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται η οξύτητα, ένα απαραίτητο στοιχείο για τη φρεσκάδα και τη μακροζωία του κρασιού. Ως αποτέλεσμα, το κρασί που παράγεται είναι μη ισορροπημένο.
Υπενθυμίζεται ακόμα ότι οι υψηλές θερμοκρασίες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αυξάνουν τον κίνδυνο των πυρκαγιών που μπορούν να καταστρέψουν τεράστιες εκτάσεις γης, όπως είδαμε να γίνεται φέτος.
Ο Πρόεδρος Αγροτικού Συλλόγου Δυτικής Αχαΐας, Γιώργος Βεσκούκης επισήμανε τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι παραγωγοί της Αχαΐας φέτος:
«Το 70% των αμπελιών στη Δυτική Αχαΐα έχει σοβαρό πρόβλημα φέτος και έχουν υποστεί σημαντικές ζημιές με αποτέλεσμα η παραγωγή να μειωθεί. Από την μία οι βροχές και από την άλλη η απότομη άνοδος της θερμοκρασίας έχει δημιουργήσει σοβαρές ζημιές στα αμπέλια και αν συνεχιστεί αυτό, σε λίγα χρόνια δεν θα έχουμε καθόλου σταφύλια και κατ επέκταση κρασί. Αυτό ισχύει φυσικά και σε άλλες καλλιέργειες και όχι μόνο για τα αμπέλια, για παράδειγμα φέτος υπάρχει ζήτημα και με τα καρπούζια, αλλά και διάφορα κηπευτικά».
Το πρόβλημα αυτό δεν παρουσιάστηκε φέτος. Αντιθέτως, οι αλλαγές αυτές παρατηρούνται την τελευταία δεκαετία, ωθώντας την οινοποιία σε περιοχές με δροσερό κλίμα, καθώς οι οινοπαραγωγοί όχι μόνο προσπαθούν να παράγουν το είδος του κρασιού που θέλουν, αλλά δίνουν αγώνα πλέον για να συνεχίσουν να καλλιεργούν τα αμπέλια για τα οποία φημίζεται η περιοχή τους.
Μάλιστα, αρκετές περιοχές στην Ελλάδα ευνοούν την οινοποιία σε δροσερό κλίμα, όπως η Πελοπόννησος, όπου οι ορεινοί όγκοι καλύπτουν το 85%, αλλά και το Αμύνταιο στη Μακεδονία, περιοχές στην Ήπειρο και στην ορεινή Θεσσαλία. Αυτές οι ψυχρότερες περιοχές αποτελούν «θύλακες» για τους αμπελουργούς που επιθυμούν να παράγουν έντονα κόκκινα και λευκά κρασιά. Συγκεκριμένα, οι αμπελώνες ψηλά στις πλαγιές των βουνών απολαμβάνουν χαμηλότερες θερμοκρασίες από ό,τι αυτοί που βρίσκονται σε κοιλάδα. Άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην καλλιέργεια είναι η ποσότητα της βροχόπτωσης, η υγρασία και η επίδραση των κρύων ή ζεστών ανέμων αλλά και η νεφοκάλυψη, συνθήκες που προκαλούν διακυμάνσεις της θερμοκρασίας από μέρα σε νύχτα.
«Τα βουνά εδώ επιτρέπουν στους οινοπαραγωγούς να καλλιεργούν σε μεγαλύτερο υψόμετρο και να εκμεταλλεύονται τις χαμηλότερες θερμοκρασίες. Επίσης, μιας και η Πελοπόννησος περιβάλλεται από θάλασσα, η συνεχής ροή του αέρα μειώνει τη θερμοκρασία και τον κίνδυνο ασθενειών για τα αμπέλια», εξηγεί ο οινοποιός Δημήτρης Σκούρας.
Ωστόσο, η καλλιέργεια σε περιοχές με πιο ψυχρό κλίμα έχει και τα μειονεκτήματά της, αφού «η ωρίμανση επιβραδύνεται και μερικές φορές τα σταφύλια δεν φτάνουν στην επιθυμητή ωρίμανση. Μπορεί να είναι σπάνιο φαινόμενο στην Ελλάδα, αλλά συμβαίνει, συνήθως στις βόρειες περιοχές», σημειώνει ο Σκούρας.
Πάντως και οι καταναλωτές δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον πια για κρασιά που παράγονται σε δροσερά κλίματα, καθώς εκτιμούν τα κομψά, ήπια κρασιά, ακόμη και με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλκοόλ, τα οποία παράγονται πιο εύκολα υπό ψυχρότερες συνθήκες.
