Σαν σήμερα, πριν από πέντε χρόνια, έφυγε από τη ζωή ο Ουμπέρτο Έκο, ένας από τους μεγαλύτερους διανοητές της εποχής μας και εμείς θυμόμαστε μερικά σοφά λόγια του
Σαν σήμερα, πριν από πέντε χρόνια, έφυγε από τη ζωή ίσως ο σπουδαιότερος Ευρωπαίος διανοητής, συγγραφέας, φιλόσοφος, σημειολόγος, δοκιμιογράφος, κριτικός των τελευταίων χρόνων: ο Ουμπέρτο Έκο, που με κάθε ιδιότητα του εξερευνούσε την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, της αγάπης, αλλά και της λογοτεχνίας.
Το 1956 δημοσίευσε το πρώτο του έργο, «Ζητήματα αισθητικής στον Θωμά Ακινάτη», που αποτέλεσε και το θέμα της διατριβής του. Συνέχισε το ακαδημαϊκό του έργο, ενώ γνώρισε μεγάλη επιτυχία με τα μυθιστορήματα, το «Εκκρεμές του Φουκώ» (1998), το «Νησί της Επόμενης Μέρας» (1994), «Μπαουντολίνο» (2000), το «Κοιμητήριο της Πράγας» (2010) και το «Φύλλο Μηδέν» (2015).
Το μυθιστόρημα που έκανε διάσημο τον Ουμπέρτο Έκο, όμως, ήταν «Το όνομα του Ρόδου», που διαδραματίζεται σε ένα ιταλικό μοναστήρι Βενεδικτίνων και αφορά την αναζήτηση ενός χειρόγραφου του Αριστοτέλη, φόνους, άνομες σχέσεις μεταξύ μοναχών και το κυνήγι των αιρετικών τον 14ο αιώνα. Το βιβλίο αυτό μεταφράστηκε σε 40 γλώσσες, ενώ μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο.
Ο Ουμπέρτο Έκο έφυγε από τη ζωή στις 19 Φεβρουαρίου το 2016, σε ηλικία 84 ετών. Εμείς, με αφορμή τα πέντε χρόνια που συμπληρώνονται από τον θάνατό του, θυμόμαστε τα λόγια του για τη ζωή που συνεχίζουν να μας εμπνέουν.
Αλήθεια
«Ίσως η αποστολή εκείνων που αγαπούν την ανθρωπότητα είναι να κάνουν τους ανθρώπους να γελούν με την αλήθεια, να κάνουν την αλήθεια να γελά, γιατί η μόνη αλήθεια βρίσκεται στο να μάθουμε να απελευθερωθούμε από το τρελό πάθος για την αλήθεια».
Αγάπη
«Η αγάπη είναι πιο σοφή και από τη σοφία».
«Τι είναι η αγάπη; Δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο, ούτε άνθρωπος ούτε Διάβολος ούτε τίποτα, που θεωρώ τόσο ύποπτο όσο η αγάπη, γιατί εισχωρεί στη ψυχή περισσότερο από κάθε τι άλλο. Τίποτα δεν υπάρχει που γεμίζει και δεσμεύει την καρδιά τόσο, όσο η αγάπη. Έτσι, εκτός κι αν έχεις τα όπλα που την περιορίζουν, η ψυχή βουτά μέσω της αγάπης σε μία άπειρη άβυσσο». – Το όνομα του Ρόδου
Βιβλία
«Τα βιβλία δεν δημιουργούνται για να γίνουν πιστευτά, αλλά για να υποβληθούν σε ερωτήματα. Όταν σκεφτόμαστε ένα βιβλίο, δεν πρέπει να ρωτάμε τους εαυτούς μας τι λέει, αλλά τι εννοεί».– Το όνομα του Ρόδου
Εξουσία
«Πλέον μία χώρα ανήκει σε εκείνον που ελέγχει την επικοινωνία» – Ταξίδια στην Υπερπραγματικότητα
Ζωή
«Τι είναι η ζωή αν όχι η σκιά ενός φευγαλέου ονείρου;»
Ήρωες
«Ο πραγματικός ήρωας είναι πάντα ήρωας κατά λάθος: Ονειρεύεται να γίνει ένας ειλικρινής δειλός όπως όλοι οι άλλοι».
Θρησκεία
«Οι άνθρωποι δεν είναι ποτέ τόσο ολοκληρωτικά και με τόσο ενθουσιασμό κακοί όσο απ’ όταν πράττουν από τα θρησκευτικά τους πιστεύω.»
«Το πρώτο χαρακτηριστικό ενός ειλικρινούς ανθρώπου είναι η αδιαφορία για τη θρησκεία, που μας κάνει να φοβόμαστε το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο, δηλαδή τον θάνατο, και που μας κάνει να μισούμε το μοναδικό όμορφο πράγμα που μας έχει δώσει η μοίρα, δηλαδή τη ζωή».
Θάνατος
«Πώς νιώθει ένας άνθρωπος όταν κοιτάζει τον ουρανό; Σκέφτεται ότι δεν έχει αρκετές γλώσσες για να περιγράψει αυτό που βλέπει. Παρ’ όλα αυτά, οι άνθρωπος δεν έχουν ποτέ σταματήσει να περιγράφουν τον ουρανό, απλός απαριθμώντας αυτά που βλέπουν. Έχουμε ένα όριο, ένα πολύ απογοητευτικό, εξευτελιστικό όριο: τον θάνατο. Γι’αυτό μας αρέσουν όλα τα πράγματα που υποθέτουμε πως δεν έχουν όρια, και συνεπώς δεν έχουν τέλος. Είναι ένας τρόπος να ξεφεύγουμε από τις σκέψεις για το θάνατό. Μας αρέσει η απαρίθμηση, γιατί δεν θέλουμε να πεθάνουμε.» -Συνέντευξη με την Spiegel, 2009
Κόσμος
«Κατέληξα να πιστεύω ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα αίνιγμα, ένα ακίνδυνο αίνιγμα που έχει γίνει φρικτό από τη δική μας μανιώδη προσπάθεια να το ερμηνεύσουμε σαν να είχε μία υποβόσκουσα αλήθεια».
Πολιτισμός
«Τι θέλει ο πολιτισμός; Να κάνει το άπειρο κατανοητό».
«Ο πολιτισμός δεν ακυρώνει τη βαρβαρότητα, αλλά πολλές φορές την επικυρώνει. Όσο πιο πολιτισμένος είναι ένας λαός, τόσο πιο βάρβαρος και καταστροφικός μπορεί να γίνει.»
Ύπνος
«Ο ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι σαν το σαρκικό αμάρτημα: Όσο περισσότερο έχεις τόσο περισσότερο θέλεις, και πάλι νιώθεις δυστυχισμένος, ικανοποιημένος και ανικανοποίητος την ίδια στιγμή».
Φύση
«Πόσο όμορφο είναι το θέαμα της φύσης, που δεν έχει ακόμα αγγιχτεί από την συχνά διεστραμμένη σοφία του ανθρώπου!»
Φόβος
«Τίποτε δεν δίνει σ’ έναν φοβισμένο άνθρωπο περισσότερο κουράγιο από το φόβο ενός άλλου.»
