Μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις του μεγάλου συγγραφέα (19 Μαρτίου 1933 – 22 Μαΐου 2018)
«Δεν θέλω να είμαι άλλο σκλάβος των ασφυκτικών απαιτήσεων της λογοτεχνίας. Θα είμαι καλά χωρίς να γράφω. Ίσως ακόμα πιο ευτυχής. Για να είμαι ειλικρινής, είμαι ήδη πιο ευτυχής. Παραμένω πρωτάρης όσον αφορά το υπόλοιπο της ζωής.» δήλωσε ο Αμερικανός συγγραφέας του «De Profundis» όταν ανακοίνωσε ότι σταματά τη συγγραφή μυθιστορημάτων. Ήταν επτά χρόνια πριν φύγει από τη ζωή.
«Ο αριθμός των αναγνωστών εξαφανίζεται όπως οι πολικοί παγετώνες. Ο αριθμός των σοβαρών αναγνωστών».
«Οι μεγάλοι συγγραφείς ήταν οι άγιοι της φαντασίας. Ηθελα κι εγώ να είμαι άγιος»
«Ανήκω σε μία γενιά αμερικανών συγγραφέων που γεννήθηκαν τη δεκαετία του ’30, μετά τον Χέμινγουεϊ- «μεθυσμένων» από τον καλλιτεχνικό ζήλο του Γκυστάβ Φλωμπέρ, το ηθικό βάθος του Γιόζεφ Κόνραντ, το μεγαλείο σύνθεσης του Χενρι Τζέιμς- οι οποίοι πίστευαν ότι έβαζαν πλώρη για μία ιερή αποστολή. Οι μεγάλοι συγγραφείς ήταν οι άγιοι της φαντασίας. Ηθελα κι εγώ να είμαι άγιος».
«Οταν αποφασίζει κανείς να «γίνει συγγραφέας», δεν έχει την παραμικρή ιδέα του τι είναι η συγκεκριμένη δουλειά. Οταν ξεκινά, γράφει αυθόρμητα από την περιορισμένη εμπειρία του, τόσο από τον «γραπτό», όσο και από τον «άγραφο» κόσμο. Είναι γεμάτος αφελή υπερβολή. «Είμαι συγγραφέας!». Όπως το επιφώνημα «είμαι εραστής!». Το να δουλεύεις ωστόσο σχεδόν κάθε μέρα επί πενήντα χρόνια- είτε είσαι συγγραφέας, είτε εραστής- αποδεικνύεται τελικά πολύ απαιτητική δουλειά και δύσκολα η πιο ευχάριστη από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.»
«Οφείλει κανείς να αναγνωρίσει το θρίαμβο της οθόνης. Το διάβασμα, είτε σοβαρό, είτε επιπόλαιο, δεν έχει καμία τύχη μπροστά στην οθόνη»
«Ενας σοβαρός αναγνώστης λογοτεχνίας είναι ένας ενήλικος, ο οποίος διαβάζει, ας πούμε δύο ή περισσότερες ώρες τη νύχτα, τρεις ή τέσσερις νύχτες την εβδομάδα, και στο τέλος δύο με τριών εβδομάδων έχει τελειώσει το βιβλίο. Ενας σοβαρός αναγνώστης δεν είναι κάποιος που διαβάζει για μισή ώρα κάποια στιγμή και ξαναπιάνει πάλι το βιβλίο μία εβδομάδα αργότερα στην παραλία. Οι σοβαροί αναγνώστες την ώρα που διαβάζουν δεν απασχολούνται από τίποτα άλλο. Βάζουν πρώτα τα παιδιά για ύπνο και μετά διαβάζουν. Δεν βλέπουν τηλεόραση στο ενδιάμεσο ή διακόπτουν για λίγο για να ψωνίσουν μέσω Ιντερνετ και να μιλήσουν στο τηλέφωνο».
«Αναμφίβολα ο αριθμός των σοβαρών αναγνωστών μειώνεται γοργά, ειδικά στην Αμερική. Η αιτία φυσικά δεν είναι απλώς οι πολλαπλοί περισπασμοί της σύγχρονης ζωής. Οφείλει κανείς να αναγνωρίσει το θρίαμβο της οθόνης. Το διάβασμα, είτε σοβαρό, είτε επιπόλαιο, δεν έχει καμία τύχη μπροστά στην οθόνη: πρώτα την οθόνη του κινηματογράφου, μετά την οθόνη της τηλεόρασης, σήμερα τις οθόνες των υπολογιστών που εξαπλώνονται συνεχώς, μία στην τσέπη σου, μία στο γραφείου σου, μία στο χέρι σου και σύντομα, μία ενσωματωμένη μεταξύ των ματιών σου».
«Σε τριάντα χρόνια, αν όχι συντομότερα, αυτοί που θα διαβάζουν σοβαρή λογοτεχνία θα είναι τόσοι όσο αυτοί που διαβάζουν σήμερα λατινική ποίηση»
«Ποτέ δεν υπήρξε μία Χρυσή Εποχή για το σοβαρό διάβασμα στην Αμερική. Δεν θυμάμαι ωστόσο ποτέ στη ζωή μου η κατάσταση να ήταν τόσο άσχημη για τα βιβλία- με όλη τη σταθερή προσήλωση και την αδιάσπαστη συγκέντρωση που απαιτούν- όπως σήμερα. Και θα είναι χειρότερα αύριο και ακόμα χειρότερα μεθαύριο».
«Η πρόβλεψή μου είναι ότι σε τριάντα χρόνια, αν όχι συντομότερα, αυτοί που θα διαβάζουν σοβαρή λογοτεχνία θα είναι τόσοι όσο αυτοί που διαβάζουν σήμερα λατινική ποίηση. Ένα ποσοστό το κάνει. Ο αριθμός ωστόσο αυτών που θεωρούν τη λογοτεχνία ως μία εξαιρετικά επιθυμητή πηγή διαρκούς ευχαρίστησης και πνευματικής διέγερσης δυστυχώς μειώνεται».
«Σπάνια ένας συγγραφέας είναι σίγουρος από την αρχή. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: είσαι γεμάτος αμφιβολίες, βουτηγμένος στην αβεβαιότητα και την αμφιβολία. Ο Χένρι Τζέιμς το μεγάλο αυτό «κεφάλαιο» της αμερικανικής λογοτεχνίας, ο μυθιστοριογράφος των μυθιστοριογράφων, ο δικός μας Προυστ, το έθεσε τέλεια όταν μίλησε, σε μία ιστορία του, για την αποστολή του συγγραφέα. «Δουλεύουμε στο σκοτάδι- και κάνουμε ότι κάνουμε- δίνουμε ότι έχουμε. Η αμφιβολία μας είναι το πάθος μας και το πάθος μας είναι το έργο μας. Τα υπόλοιπα είναι η τρέλα της τέχνης».
Ο Φίλιπ Ροθ (19 Μαρτίου 1933 – 22 Μαΐου 2018) κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο Αντίο Κολόμπους το 1959 κερδίζοντας το εθνικό λογοτεχνικό βραβείο των ΗΠΑ. Η μεγάλη εμπορική επιτυχία θα έρθει μια δεκαετία αργότερα με το τολμηρό Σύνδρομο Πόρτνοϊ. Το 1998 βραβεύτηκε με το βραβείο Πούλιτζερ για το Αμερικανικό ειδύλλιο ενώ ξεχωριστή θέση στην βιβλιογραφία του έχουν τα βιβλία του με ήρωα ή αφηγητή το alter ego του Νέιθαν Ζούκερμαν. Τα βιβλία του κυκλοφορούν στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Πόλις.
