38 σπουδαία έργα του Τέρνερ στην Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας

Κείμενο: ελc team

Η Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας υποδέχεται το 2017 με μια έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Joseph Mallord William Turner. Η έκθεση θα είναι δωρεάν για το κοινό, κατά το μήνα Ιανουάριο, όπως προβλέπει το κληροδότημα του Henry Vaughan.

Συγκεκριμένα, εκτίθενται 38 σπουδαία έργα του Τέρνερ, ενός από τους μεγάλους δασκάλους της βρετανικής ζωγραφικής. Η πορεία του Τέρνερ υπήρξε ένα συναρπαστικό ταξίδι από το «γραφικό» στο «υψηλό», από τις συμβάσεις της κυρίαρχης τέχνης στην Αγγλία τον πρώτο καιρό της μαθητείας του μέχρι την ελεύθερη και άχρονη αφαίρεση που κυριαρχεί στα τελευταία του έργα.

Ο Τζόζεφ Μάλορντ Ουίλιαμ Τέρνερ θεωρείται ο τελευταίος και σημαντικότερος εκπρόσωπος της αγγλικής ρομαντικής τοπιογραφίας. Γεννήθηκε στο Λονδίνο, στο Μέιντεν Λέιν του Κόβεντ Γκάρντεν το 1775, αλλά μεγάλωσε σε ένα συγγενικό του σπίτι στις όχθες του Τάμεση στο Δυτικό Λονδίνο. Η μητέρα του ήταν ψυχικά άρρωστη, ο πατέρας του ένας μπαρμπέρης, αλλά ήταν αυτός που ενθάρρυνε το παιδί του να ακολουθήσει το επάγγελμα του ζωγράφου. Με τον πατέρα του συνδέθηκε με ιδιαίτερο τρόπο, έμεινε μαζί του μέχρι το θάνατό του, ενώ δεν παντρεύτηκε ποτέ. Απέκτησε όμως δυο παιδιά εκτός γάμου. Ο Τέρνερ ήταν πολύ τσιγκούνης, παραδόπιστος, μυστικοπαθής, μοναχικός και κρατούσε σαν φυλαχτό τα μυστικά της δουλειάς του, που δεν αποκάλυψε σε κανέναν. Μαθήτευσε δίπλα στον τοπιογράφο Τόμας Μάλτον και μόλις στα 14 του χρόνια μπήκε στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου. Η ζωγραφική του ιδιοφυΐα ξεχώρισε αμέσως, έτσι η έφεσή του στο σχέδιο, δεν τον οδήγησε στο να γίνει αρχιτέκτονας.

Ο Τέρνερ είχε πάθος με τα τοπία, όπως πολλοί άλλοι τοπιογράφοι της εποχής του. Άρχισε από πολύ νωρίς να ταξιδεύει στο εσωτερικό της χώρας, κυρίως στην Ουαλία, σχεδιάζοντας τοπία τα οποία ολοκλήρωνε στο ατελιέ του στο Λονδίνο. Αυτό που τον ξεχώριζε από όλους του άλλους είναι ότι στη ζωγραφική του υπήρχε νόημα πέρα από μια τυπική απεικόνιση. Από τα 16 του χρόνια μέχρι τις παραμονές του θανάτου του, ο Τέρνερ ταξίδεψε στους πιο διαφορετικούς τόπους της Μεγάλης Βρετανίας, αναζητώντας θέματα για την καλλιτεχνική του δραστηριότητα.

Στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν σταμάτησαν οι πολεμικές συγκρούσεις, η ίδια αυτή τάση τον οδήγησε  στη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες και την Ελβετία. Πεζός, με άλογο ή με άμαξα, σχεδόν πάντοτε μόνος, ο Τέρνερ συνήθιζε να ταξιδεύει με λίγες αποσκευές, έτοιμος να δώσει, με τη βοήθεια των πινέλων του, μορφή τόσο στα έργα των ανθρώπων, όσο και στις εκδηλώσεις της Φύσης, σε πυρετώδη αναζήτηση όλων εκείνων των στοιχείων που θα μπορούσαν να διεγείρουν τα συναισθήματά του, να απογειώσουν τη φαντασία του. Παράλληλα, φρόντιζε να εκτελεί παραγγελίες και να τροφοδοτεί συλλογές χαρακτικών ή σελίδες εικονογραφημένων περιοδικών, εξασφαλίζοντας αντίστοιχη αμοιβή.

Η τοπιογραφία του Τέρνερ δεν έχει καμία σχέση με τα λυρικά ζωγραφικά τοπία των άλλων. Η φύση αναδεικνύεται σε όλη της τη δύναμη και τη λεπτομέρεια χωρίς ωραιοποιήσεις. Ο Τέρνερ αναπτύσσει το προσωπικό του στιλ ενώ ταυτόχρονα μελετά τους μεγάλους δασκάλους στα μουσεία του κόσμου τα οποία επισκέπτεται.

Αποτύπωσε με τρόπο μοναδικό ιστορικά γεγονότα όπως η μεγάλη πυρκαγιά του Κοινοβουλίου της Αγγλίας το 1834, μεγάλα λιμάνια, όπως το Γκραν Κανάλε της Βενετίας, διάσημα ναυάγια, θύελλες, καταιγίδες, την ομίχλη, που τον γοήτευαν όσο ο ήλιος και το φως. Το χρώμα που καταφέρνει να πετύχει στις υδατογραφίες του είναι αξιοθαύμαστο, τη μέθοδό του την υιοθετούν αργότερα οι ιμπρεσιονιστές. Δεν υποτάσσεται σε καμία σχεδιαστική αρχή της εποχής του, εξερευνά νέες περιοχές, αλλά ταυτόχρονα γίνεται και ένας από τους πιο πλούσιους και περιζήτητους ζωγράφους της εποχής του χάρη στην πρωτότυπη, μοναδική τεχνική του.

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της καλλιτεχνικής ζωής του ήταν η παρατήρηση των φυσικών φαινομένων, η αναμονή του μπροστά σε, μια αστραπή ή μια απότομη αλλαγή του καιρού, την οποία στη συνέχεια απεικόνιζε εμπνεόμενος από τη δύναμη και την αγριότητα της φύσης και του καιρού.  Αν στο έργο του Τέρνερ υπάρχει κάποιο σταθερό γνώρισμα, αυτό είναι επίσης η έλξη για τα θαλασσινά θέματα, στοιχείο που τον συνόδευσε από την αρχή της καριέρας του. Στις υδατογραφίες, καθώς και τις ελαιογραφίες του ήξερε όσο λίγοι να μορφοποιεί τις πολλαπλές αποχρώσεις των νερών, τις μεταβαλλόμενες διαθέσεις των φυσικών φαινομένων, την αντανάκλαση των ηλιακών ακτίνων ή της σελήνης, καθώς και τα περιγράμματα των πιο διαφορετικών ακτών.

Τα χιλιάδες σχέδια τα οποία ο Τέρνερ φιλοτέχνησε στα ταξίδια του, ώστε αργότερα, στην απομόνωση του εργαστηρίου του, να τα μεταμορφώσει σε έργα προς κοινή έκθεση ή για να ανταποκριθεί στις πολλές παραγγελίες, χρησίμευσαν επιπλέον και σαν βάση για να αναπτύξει μια περισσότερο ιδιωτική, μυστική και πειραματική δραστηριότητα, η οποία θα έβγαινε στο φως μόνο όταν θα γινόταν γνωστό το τεράστιο κληροδότημα που άφησε στο βρετανικό έθνος και σήμερα βρίσκεται στην Πινακοθήκη Τέιτ. Ο Τέρνερ πέθανε στα 76 του χρόνια, το 1851, αφήνοντας όλα τα έργα στην πατρίδα του. Προς τιμήν του από το 1984 απονέμεται από την Πινακοθήκη Τέιτ της Βρετανίας το βραβείο Τέρνερ, σε Βρετανούς καλλιτέχνες κάτω των 50 ετών.

—

Info έκθεσης: Turner in January 2017 | 1 – 31 Ιανουαρίου 2017 | Scottish National Gallery

Πηγή