Κείμενο: Νάντια Σουφλή
Η ζωντανή παράδοση και τα πασχαλινά έθιμα, η πλούσια φύση και οι όμορφες παραλίες κατατάσσουν τη Λευκάδα στις πρώτες επιλογές των ταξιδιωτών για το Πάσχα.
Το Πάσχα η ελληνική ύπαιθρος φοράει τα ανοιξιάτικα και γοητεύει με την ομορφιά και τις παραδόσεις της. Ειδικότερα, τα ελληνικά νησιά ενδείκνυνται για αποδράσεις την πασχαλινή περίοδο, καθώς ο τουρισμός κινείται σε πιο χαλαρούς ρυθμούς, η δροσιά συμβάλλει σε πιο απολαυστικές βόλτες και τα πασχαλινά έθιμα προσφέρουν μοναδικές εμπειρίες στους ταξιδιώτες.
Ένα από τα νησιά που αξίζει να επισκεφθείτε το Πάσχα είναι η Λευκάδα. Η αρχόντισσα του Ιονίου που φημίζεται για τις απέραντες παραλίες της με τα τιρκουάζ νερά, διατηρεί πολύ ζωντανές τις παραδόσεις, και μας προσκαλεί σε ένα Πάσχα που συνδυάζει το παρελθόν με τον παλμό ενός ταξιδιωτικού προορισμού για όλες τις εποχές.
Το «λευκό πετράδι» της Επτανήσου αυτή την εποχή έχει παραδοθεί στη φύση που αναγεννάται, ενώ το νησί των ποιητών λούζεται από το φως της Λαμπρής. Το σκηνικό μετατρέπεται σε έναν καμβά χρωμάτων, ήχων και αρωμάτων, αναδεικνύοντας ένα άλλο πρόσωπο της Λευκάδας, αυτό της κατάνυξης και της ανεμελιάς.
Περπατήστε στα σοκάκια της παλιάς πόλης, από την κεντρική πλατεία του Αγίου Σπυρίδωνα μέχρι την πλατεία Μαρκά και στο δυτικό κανάλι της συνοικίας του Πουλιού. Οι πασχαλινές στιγμές χαράς φωλιάζουν σε κάθε οικογένεια, ενώ μικρές γιορτές πραγματοποιούνται σε κάθε χωριό. Βιώστε τις ατμοσφαιρικές εκκλησιαστικές λειτουργίες και μοιραστείτε το μήνυμα της αισιοδοξίας στα ιστορικά Μοναστήρια της Λευκαδίτικης υπαίθρου, η οποία σφύζει από ζωή. Στους εορτασμούς συμμετέχουν και τα γραφικά νησάκια Κάλαμος και Καστός. Στην παρθένα φύση αυτών των τόπων, να είστε σίγουροι ότι ο χρόνος σταματά.
Το χρονικό ενός ατμοσφαιρικού Πάσχα
Από το Σάββατο του Λαζάρου οι γειτονιές πλημμυρίζουν από παιδικές παρέες που τραγουδούν τα Κάλαντα. Την Κυριακή των Βαΐων, οι Ενορίες μοιράζουν τα ματσάκια με τα «Βάγια» από δεντρολίβανο, δάφνη και λεβάντα, που μοσχοβολούν. Τη Μεγάλη Πέμπτη, η πόλη εισάγει τους πιστούς στο θείο δράμα με πένθιμο στολισμό και καμπανοκρουσίες.
Tη Μεγάλη Παρασκευή, θα ακολουθήσετε την περιφορά των Επιταφίων που συνοδεύονται από μικρές εκκλησιαστικές χορωδίες. Η σιωπή, οι μελωδικές φωνές και τα φαναράκια συνθέτουν εικόνες νοσταλγίας από μνήμες της παιδικής μας ηλικίας.
Η περιφορά του επιταφίου του Μητροπολιτικού Ναού της Ευαγγελίστριας καταλήγει στην Κεντρική Πλατεία, με την Μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρίας Λευκάδας να αποδίδει παραδοσιακά τις πένθιμες μάρτσιες «Μεγάλη Παρασκευή» και «Άμλετ».
Τη μελαγχολία της Μεγάλης Εβδομάδας διαδέχεται το φημισμένο Πασχαλινό έθιμο «το Κομμάτι». Με την πρώτη καμπάνα στις 12.00 το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου, η Μπάντα της Φιλαρμονικής παίζει στους δρόμους το εμβατήριο «Εωθινόν», ενώ ντόπιοι και επισκέπτες συμμετέχουν «στο κομμάτι» με τα «αγγεία» που προσφέρει ο Δήμος.
Το διάσημο έθιμο –που συνδιοργανώνει ο Δήμος Λευκάδας με τη Φιλαρμονική Εταιρία- θέλει τους κατοίκους να πετούν από ψηλά, για να κάνει κρότο και να σπάσει το πένθος της Μεγάλης Εβδομάδας, κάποιο πήλινο δοχείο (παδέλα, λαήνι σκ’τέλα, μπότη, π’νιάτα, πιάτο), μεταδίδοντας το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης.
Η γαστρονομία του λευκαδίτικου Πάσχα θα σας αποτυπωθεί στη μνήμη
Το Πάσχα γιορτάζεται τόσο την Κυριακή όσο και τη Δευτέρα. Οι δροσερές αυλές των σπιτιών και τα γραφικά πλακόστρωτα της πόλης, των χωριών και των νησιών γεμίζουν με σούβλες που γυρίζουν το «Λαμπριάτη», το αρνί ή το κατσίκι του Πάσχα σε μικρές ομάδες ανά γειτονιά. Οι φιλόξενοι Λευκαδίτες κερνούν μεζέδες και ντόπιο κρασί.
Στα χωριά η τελετουργία του οβελία πραγματοποιείται τη Δευτέρα. Την Κυριακή στο πασχαλινό τραπέζι, οι ντόπιοι συνήθιζαν να σερβίρουν σούπα με ρύζι αυγολέμονο, για να ριζώσει το καλό. Σήμερα, πια, ψήνουν και το καθιερωμένο αρνάκι. Μετά το σούρουπο, τα ουζερί της πλατείας γεμίζουν από κόσμο που απολαμβάνει τσίπουρο και μεζέδες.
Την Κυριακή των Βαΐων το έθιμο επιβάλλει μπακαλιάρο μπιάνκο, με κυδωνάτες πατατούλες, σκόρδο και λεμονάτη σάλτσα. Το Μεγάλο Σάββατο στο τραπέζι κυριαρχεί η παραδοσιακή μαγειρίτσα μαζί με κοκορέτσι, σπληνάντερο, αρνάκι γάλακτος, κόκκινα αβγά και άφθονο κρασί. Φανταστείτε όλα τα σπίτια να μοσχομυρίζουν τσουρέκι και αβγοκούλουρα.
Η κατάλληλη εποχή για εξορμήσεις στη φύση
Την Άνοιξη το νησί ενδείκνυται για πεζοπορίες και ατέλειωτη εξερεύνηση. Το Νυδρί είναι ιδανική εκδρομή για τους ιστιοπλόους και ορμητήριο για τα νησάκια Μεγανήσι, Κάλαμο και Καστό. Η θέα προς τα Πριγκιπονήσια και τη χερσόνησο της Αγίας Κυριακής θα σας μαγέψει. Στον οικισμό του Αγίου Νικήτα, περπατήστε στο κεντρικό καλντερίμι μέχρι τη μικρή παραλία και απολαύστε φρέσκο ψάρι στα ταβερνάκια.
Επισκεφθείτε τους καταρράκτες στο Δημοσάρι, έναν σπάνιο βιότοπο πάνω από το χωριό Ράχες. Από τα επιβλητικά βράχια το νερό πέφτει σχηματίζοντας λεκάνες για να δροσιστείτε. Στο φαράγγι της Μέλισσας, κοντά στο χωριό Κάβαλλος, έχει δημιουργηθεί ένα οργανωμένο δίκτυο περιπατητικών διαδρομών που διασχίζει ερείπια μικρών οικισμών, παλιούς νερόμυλους, πέτρινα γεφύρια, πηγάδια και πηγές.
Στη μαγεία των λευκαδίτικων χωριών
Μια εποχή που τα μπάνια στη θάλασσα είναι περιορισμένα και πραγματοποιούνται κατά περίπτωση, υπάρχει περισσότερος χρόνος για εξερεύνηση του γραφικού ορεινού τοπίου της Λευκάδας, που αν και άγνωστο σε πολλούς, κρύβει φυσιολατρικά μυστικά. Στο ορεινό κεφαλοχώρι της Καρυάς, θα ξεχάσετε ότι βρίσκεστε σε νησί.
Σκαρφαλωμένο στα 500 μ. υψόμετρο και σε ένα καταπράσινο τοπίο, το όμορφο χωριό θα σας εκπλήξει με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του, τις ανθισμένες αυλές και τα μικρά εκκλησάκια. Μην παραλείψετε να αγοράσετε τα Καρσάνικα κεντήματα, που φτιάχνουν στο χέρι οι γυναίκες της Καρυάς. Η Εγκλουβή είναι, επίσης, ένα από τα χωριά που αξίζει να ανακαλύψετε. Φημίζεται για τις φακές, τις εξαιρετικές παραλίες και τα πέτρινα σοκάκια. Πολύ κοντά βρίσκεται η εγκαταλελειμμένη νατοϊκή βάση με τη μοναδική πανοραμική θέα.
Οι πρώτες βουτιές είναι γεγονός
Δεν γίνεται να βρίσκεστε στη Λευκάδα τον Μάιο και να μην τολμήσετε την πρώτη βουτιά στη θάλασσα. Ακόμα και αν τα καταγάλανα νερά του Ιονίου είναι κρύα μέχρι και αργά το καλοκαίρι, αξίζει να προσπαθήσετε. Άλλωστε, οι φημισμένες παραλίες του νησιού με τη λευκή άμμο ξεδιπλώνουν την ομορφιά τους χωρίς τον ασφυκτικό τουρισμού του καλοκαιριού.
Στην Αμμόγλωσσα με τα γαλαζοπράσινα νερά και τη χοντρή χρυσή άμμο θα κολυμπήσετε με φόντο το όμορφο κάστρο της Αγίας Μαύρας. Στα Πευκούλια με τα τιρκουάζ νερά, το πευκοδάσος φτάνει μέχρι την άμμο.
Επισκεφθείτε το διάσημο Πόρτο Κατσίκι, μια από τις ομορφότερες παραλίες της Ελλάδας, με τη συναρπαστική αμμουδιά κάτω από τον λευκό και απότομο βράχο. Αμέσως μετά το γραφικό λιμανάκι της Λυγιάς ξεκινούν οι παραλίες της ανατολικής πλευράς, με τη Νικιάνα να παραδίνεται στην πυκνή βλάστηση που αγγίζει τη θάλασσα.
Τα μοναδικά λευκαδίτικα σουβενίρ στα καλύτερά τους
Τα σουβενίρ για να σας θυμίζουν το «λευκό πετράδι» του Ιουνίου περιλαμβάνουν λευκαδίτικα γλυκίσματα, χειροποίητα λικέρ και όσπρια. Προμηθευτείτε τη φημισμένη λαδόπιτα, λικέρ Ροζολί με κίτρο, φρούτα και κανέλα, φακές Εγκλουβής και λαθύρια Καρυάς, λευκαδίτικο σαλάμι, θυμαρίσιο μέλι από τα χωριά Αθάνι και Δράγανο και κρασί της ποικιλίας Βερτζαμί, παστέλια, μαντολάτα, σουμάδα και λαδοκούλουρα. Μην ξεχάσετε το κομμάτι από το σπασμένο πήλινο αγγείο του Μεγάλου Σαββάτου, ως ανάμνηση των παραδόσεων και των εθίμων του λευκαδίτικου Πάσχα.
*Πηγές για τα έθιμα του λευκαδίτικο Πάσχα: «Λαογραφικά Σύμμεικτα Λευκάδας», Πανταζή Κοντομίχη
*Ευχαριστούμε τον Δήμο Λευκάδας για τις πληροφορίες του ρεπορτάζ
