Από τον Νοέμβριο του 2028 τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης καταργούνται στη Βαρκελώνη, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο δήμαρχος Jaume Collboni, δίνοντας λύση σε μια κατάσταση, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως «το μεγαλύτερο πρόβλημα της πόλης». Περίπου 10.000 διαμερίσματα που βρίσκονται σε πλατφόρμες τύπου Airbnb, θα επιστραφούν στην αγορά, με την ελπίδα να δώσουν ανάσα σε κατοίκους και εργαζομένους, οι οποίοι αδυνατούν να καλύψουν το κόστος της στέγης.
Η Βαρκελώνη, όμως, δεν είναι η μοναδική πόλη που επιβάλλει σφιχτούς περιορισμούς ή πλήρη απαγόρευση στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Στη Νέα Υόρκη, από τον Σεπτέμβριο του 2023 είναι παράνομο να εκμισθώσει κανείς διαμέρισμα σε τέτοιες πλατφόρμες πλην συγκεκριμένων εξαιρέσεων. Στο Βερολίνο απαγορεύτηκαν το 2014, ενώ το 2018 το πλαίσιο χαλάρωσε, διατηρώντας όμως πολλούς περιορισμούς. Σε παραλιακές πόλεις της Καλιφόρνια, τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης είτε απαγορεύονται είτε έχουν «σφιχτούς» κανόνες.
Τα μέτρα αυτά εξετάζονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο: οι πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης δέχονται έντονες πιέσεις από τις τοπικές κοινότητες διεθνώς, καθώς ανακύπτουν ερωτήματα σχετικά με το πόσο ευνοεί ο τουρισμός σε υπερβολικά επίπεδα και αν πρέπει να τραβηχτεί γραμμή προκειμένου να διασφαλιστεί μια ποιοτική ζωή για τους ντόπιους.
Από το λανσάρισμά του το 2007, το Airbnb έφερε μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια ταξιδιωτική βιομηχανία, καθώς υποσχόταν στους τουρίστες ότι θα περιηγηθούν σε μια νέα πόλη «σαν ντόπιοι» σε αντίθεση με τα ξενοδοχεία. Τα τελευταία χρόνια, όμως, όλο και περισσότεροι αντιδρούν, υποστηρίζοντας ότι ανέβασε τις τιμές των κατοικιών και ότι επιβάρυνε τους ντόπιους, οι οποίοι ζουν δίπλα σε άτυπα ξενοδοχεία.
Τι κερδίζουμε και τι χάνουμε από την αγορά βραχυχρόνιας μίσθωσης;
«Τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης μας προσφέρουν την ευκαιρία να μείνουμε σε μία τοποθεσία, η οποία είναι λίγο πιο αυθεντική», δήλωσε η Lucy Perrin, ταξιδιωτική συντάκτρια στους Times. «Συνήθως δεν θυμίζουν τόσο κλινική, δίνουν πιο πολύ την αίσθηση της ντόπιας εμπειρίας και προφανώς οι τιμές μπορούν να είναι καλύτερες. Τείνουν να βολεύουν καλύτερα οικογένειες, γκρουπ και πιο περιπετειώδεις ταξιδιώτες. Όσοι ψάχνουν ασφάλεια, εκεί που ξέρουν ακριβώς τι θα τους δοθεί, τείνουν να μένουν σε ξενοδοχείο», τόνισε η ίδια.
Ωστόσο, αν φύγουν τα Airbnb από την ταξιδιωτική αγορά είναι εξαιρετικά πιθανό να ανέβει το κόστος διαμονής για τους τουρίστες. «Θα μου προκαλούσε έκπληξη εάν τα ξενοδοχεία δεν εκμεταλλεύονταν αυτή την κατάσταση», σημείωσε η Perrin.
Στο πλαίσιο αυτό, ο μεγάλος «χαμένος» θα ήταν οι οικογένειες, όπως τονίζει στο BBC η Caitlin Ramsdale της ταξιδιωτικής πλατφόρμας για οικογένειες Kid & Coe, λέγοντας ότι υπάρχουν αρκετά γκρουπ για τα οποία τα ξενοδοχεία συνήθως δεν είναι η καλύτερη επιλογή. Η ίδια σημειώνει πως η πλειονότητα των οικογενειών και ιδίως όσες έχουν περισσότερα από δύο παιδιά εξυπηρετούνται πολύ για τις σύντομες αποδράσεις τους από τα Airbnb.
Επηρεάζει στ’ αλήθεια τις τιμές των ακινήτων;
Το μεγαλύτερο ερώτημα τελικά είναι εάν η απαγόρευση ή ο περιορισμός των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης θα μειώσει πράγματι τις τιμές των ακινήτων και θα διευρύνει την προσφορά διαμερισμάτων. Πρόσφατη έρευνα του Harvard Business Review διαπιστώνει για τη συγκεκριμένη περίπτωση της Νέας Υόρκης ότι τα καταλύματα αυτά δεν είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για την άνοδο των ενοικίων και ότι τα περισσότερα προνόμια για την πόλη και τους κατοίκους προσφέρουν οι περιορισμοί, όχι η πλήρης απαγόρευση. Ένα ξεκάθαρο αποτέλεσμα της απαγόρευσης είναι ότι το μέσο κόστος των ξενοδοχείων εκτινάχθηκε σε επίπεδο-ρεκόρ των 300 δολαρίων ανά διανυκτέρευση.
Άρα γιατί το κάνουν οι αρχές; Ενδεχομένως ο πραγματικός λόγος δεν είναι μόνο τα νούμερα, αλλά το πώς αισθάνονται οι ντόπιοι για τον τουρισμό. Σε προορισμούς που καταγράφουν τεράστιες ταξιδιωτικές εισροές, όπου η αγορά συχνά πετάει έξω τους ντόπιους και τους υποχρεώνει να μένουν μακριά από τις δουλειές τους, φαίνεται πολλές φορές τεράστια αδικία ότι καταλαμβάνονται από καταλύματα, τα οποία μένουν και αναξιοποίητα για μεγάλο μέρος του χρόνου.
Υπάρχουν βέβαια εναλλακτικές στην πλήρη κατάργηση και πολλές χώρες να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Σε κάθε περίπτωση, η όποια εξέλιξη περιορισμού των Airbnb θα είναι αρνητική για τους ταξιδιώτες, οι οποίο θα πρέπει να πληρώσουν αδρά για τη διαμονή τους. Οι μεγάλοι «νικητές» πιθανό να είναι τα ξενοδοχεία και άλλου τύπου καταλύματα, τα οποία μπορούν να αλλάξουν τις τιμές χωρίς ιδιαίτερο ανταγωνισμό.
Η Perrin, πάντως, μιλώντας στο BBC, δήλωσε ότι βλέπει θετικά αποτελέσματα και για τους τουρίστες: «Πιστεύω ότι μια απαγόρευση των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης θα κάνει τα ταξίδια σε πόλεις όπως η Βαρκελώνη πιο αυθεντικά. Όταν οι ντόπιοι υποχρεώνονται να φύγουν από το κέντρο, τότε λείπει ο παλμός και η κουλτούρα. Αυτό (σ.σ. η κατάργηση) θα προσφέρει μια καλύτερη εμπειρία», τόνισε.
