Τα νησιά Θίες, απέναντι από τις ακτές της βόρειας Ισπανίας, δείχνουν τον δρόμο για το πως ο τουρισμός μπορεί να συνδυαστεί με τον σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον
Πρόκειται για έναν επίγειο παράδεισο», λέει η 50χρονη Ουσία, κάτοικος της παραθαλάσσιας περιοχής O-Γκρόβε στη Γαλικία, συνοψίζοντας όσα μου έχει μόλις περιγράψει για τα τέσσερα μικρά νησιά που βρίσκονται απέναντι της, σε σχετικά μικρή απόσταση, μέσα στον Ατλαντικό ωκεανό. Ο λόγος για τα Ονς, Σαλβόρα, Κορτεγκάδα και Θιες, τα μικρά νησιά κοντά τις ακτές τις βόρειας Ισπανίας που συναποτελούν το Εθνικό Πάρκο των Νησιών της Γαλικίας.
Στις νήσους Θίες, όπως μου εξηγεί η Ουσία, στεγάζεται ένα περιβάλλον με θαλάσσια και χερσαία οικοσυστήματα μεγάλης βιοποικιλότητας.
Εδώ πετούν δεκάδες χιλιάδες γλάροι, οι κορμοράνοι παρακολουθούν τους λίγους περαστικούς καμαρωτοί, ενώ υπάρχουν και πολλές αποικίες θαλάσσιων πτηνών, η αναπαραγωγή των οποίων είναι απαραίτητο να προστατευθεί.
Από άγριο τοπίο σε θέρετρο
Η μοναδικότητα τους, όμως δεν έγκειται μόνο στη χλωρίδα, την πανίδα και το απόκοσμο φυσικό τοπίο, αλλά και στον τρόπο διαχείρισης του ξεχωριστού αυτού οικοσυστήματος. Πρόκειται για μια μέθοδο που πριν από λίγες μέρες έγινε αφορμή για ρεπορτάζ στον διεθνή Τύπο. Μόλις 1,800 επισκέπτες επιτρέπεται να έρθουν στα νησιά Θίες καθημερινά από τις 15 Μαΐου έως τις 15 Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια, ο αριθμός αυτός μειώνεται στους 450. Όλοι πρέπει να εξασφαλίσουν ένα QR code από τις τοπικές αρχές πριν το ταξίδι τους και να πληρώσουν 25 ευρώ για το φέρι που θα τους οδηγήσει στον προορισμό τους και πίσω στη στεριά.
«Δεν ήταν πάντα προστατευόμενα αλλά η πρόσβαση σε αυτά ήταν δύσκολη», λέει η Ουσία. Χαρακτηριστικό είναι πως στις αρχές του 19ου αιώνα, το νησί κατοικήθηκε από μια μικρή κοινότητα ανθρώπων που έφτασαν από τις γύρω περιοχές και που ζούσαν από τα αγροκαλλιέργειες και το ψάρεμα. Οι άγριες συνθήκες και οι δυσκολίες διαβίωσης τους ώθησαν να εγκαταλείψουν τους οικισμούς από τις αρχές 20ου αιώνα. Την περίοδο εκείνη εύποροι επισκέπτες άρχισαν να κάνουν εξορμήσεις στα νησιά και με την έκρηξη του τουρισμού από τη δεκαετία του ‘60, οι έρευνες έδειξαν την ανάγκη να προστατευτεί το πολύτιμο αυτό οικοσύστημα. Το αρχιπέλαγος των νήσων Θίες ανακηρύχθηκε ως Φυσικό Καταφύγιο το 1980 και τα μέτρα προστασίας ποικίλαν μέχρι που έγινε κομμάτι του Εθνικού Πάρκου των νησιών της Γαλικίας στον Ατλαντικό το 2002, μετά από ομόφωνη αίτηση του κοινοβουλίου της Γαλικίας.
Το κλειδί για την ισορροπία
«Η μείωση των επισκεπτών είναι κλειδί για να υπάρχει ισορροπία», συνεχίζει η Ουσία. Η αλλοτρίωση και καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος πρέπει να αποφευχθεί. Δεν επιτρέπεται η οικοδόμηση κτιρίων, το ψάρεμα, το κάμπινγκ (σ.σ. μόνο σε ένα συγκεκριμένο σημείο κατόπιν ειδικής άδειας), απαγορεύεται να μαζεύεις κοχύλια ή φυτά και πέτρες ή να αφήνεις σκουπίδια». Για την ακρίβεια, σε όλα τα νησιά δεν θα βρείτε ούτε έναν κάδο σκουπιδιών, γιατί επιβάλλεται να πάρετε μαζί σας στην επιστροφή τα πάντα.
Ο Χοσέ Αντόνιο Φερνάντεζ Μπούζις, διευθυντής του Εθνικού Πάρκου ανέφερε στον Guardian πως προηγουμένως υπήρχαν πάρα πολλοί άνθρωποι στα νησιά αυτά. «Τώρα», όπως τονίζει, «κατανοούν την ανάγκη για το όριο επισκεπτών, το σέβονται και το εκτιμούν». Οι κινήσεις για την προστασία της περιοχής δε σημαίνουν πως χάνεται η μαγεία της επίσκεψης. Αντίθετα, όσοι καταφθάνουν εδώ, κλείνοντας τα εισιτήρια ακόμη και τρεις μήνες πριν την επίσκεψη τους, νιώθουν με κάποιο τρόπο ξεχωριστοί, μια αίσθηση που σίγουρα μπορεί να αλλοιωθεί σε διάφορους ειδυλλιακούς προορισμούς – όπως ξέρουμε αρκετά καλά στην Ελλάδα – όταν το μέτρο χάνεται.
Το όριο επισκεπτών όμως σύμφωνα με τον Κλαούντιο Μιλάνο, ερευνητή στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και στο τμήμα κοινωνικής ανθρωπολογίας, που μίλησε στον Guardian, είναι μια μέθοδος που λειτουργεί διαφορετικά σε ένα προστατευόμενο φυσικό περιβάλλον από ότι σε μια πόλη. Σε φυσικές περιοχές όπως τα νησιά Θίες ή το Μάτσου Πίτσου, το ζητούμενο είναι η προστασία του περιβάλλοντος. Εάν επιχειρήσεις να την εφαρμόσεις σε μια πόλη, τότε το μήνυμα που στέλνεις είναι πως αυτή μετατρέπεται σε ένα θεματικό πάρκο. Οι αντιδράσεις φέτος στην Ισπανία και σε περιοχές όπως τα Κανάρια νησιά για τη διαχείριση του τουρισμού, έκαναν τον γύρο του κόσμου. «Πρέπει να θυμόμαστε πως τέτοια κινήματα είναι κατά της τουριστικοποίησης και όχι κατά του τουρισμού», συμπεραίνει ο Μιλάνο.
Μία σημαντική υπενθύμιση
Ίσως, το παράδειγμα των νήσων Θιες, να λειτουργεί τελικά απλά ως μια υπενθύμιση. Πως στον μαζικά διασυνδεδεμένο κόσμο του 21ου αιώνα, όπου ο άνθρωπος είναι το απόλυτο επίκεντρο του σύμπαντος, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που απλά μας ξεπερνούν και τα οποία πρέπει να προστατεύσουμε πάση θυσία. «Εάν επιτρέπονταν στους ανθρώπους να είναι απρόσεκτοι», καταλήγει η Ουσία «το αρχιπέλαγος Κιες θα έπαυε να είναι ένας φυσικός παράδεισος και δε θα υπήρχε πια λόγος να τα επισκεφθείς».
