Τεράστια είναι η κλίμακα απώλειας ειδών άγριας ζωής εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας τα τελευταία 50 χρόνια, σύμφωνα με έρευνα του WWF και της Ζωολογικής Εταιρείας του Λονδίνου (ZSL). Κορυφαίοι επιστήμονες από όλο τον κόσμο καλούν σε επείγουσα δράση.
Σύμφωνα με τη μελέτη Living Planet Report, που συντάσσεται κάθε δύο χρόνια από το WWF και τη ZSL, οι πληθυσμοί της άγριας ζωής της Γης έχουν συρρικνωθεί κατά μέσο όρο κατά 69% από το 1970, καθώς οι άνθρωποι συνεχίζουν να αποψιλώνουν τα δάση, να καταναλώνουν πόρους πέρα από τα όρια του πλανήτη και να ρυπαίνουν σε βιομηχανική κλίμακα. Όπως αναφέρεται το αντίστοιχο ποσοστό πριν από δύο χρόνια ήταν 68% και πριν από τέσσερα χρόνια ήταν 60%.
Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι ζούμε την έκτη μαζική εξαφάνιση ζωικών ειδών, επισημαίνοντας ότι οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Εν όψει της συνόδου COP15 για τη βιοποικιλότητας, που θα πραγματοποιηθεί στον Καναδά, οι 89 συντάκτες της έκθεσης προτρέπουν τους παγκόσμιους ηγέτες να καταλήξουν σε μια φιλόδοξη συμφωνία και να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα για να περιορίσουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από 1,5 βαθμούς Κελσίου αυτή τη δεκαετία για να σταματήσει η αχαλίνωτη καταστροφή της φύσης.
Η Λατινική Αμερική και η περιοχή της Καραϊβικής –συμπεριλαμβανομένου του Αμαζονίου– έχουν δει την πιο απότομη μείωση πληθυσμού ειδών της άγριας ζωής, η οποία έχει φτάσει το 94% τα τελευταία 48 χρόνια. Όπως επισημαίνει η Τάνια Στιλ, διευθύνουσα σύμβουλος στο WWF Ηνωμένου Βασιλείου, «αυτή η έκθεση μας λέει ότι οι χειρότερες μειώσεις σημειώνονται στην περιοχή της Λατινικής Αμερικής, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο τροπικό δάσος στον κόσμο, ο Αμαζόνιος. Τα ποσοστά αποψίλωσης των δασών εκεί επιταχύνονται, απογυμνώνοντας αυτό το μοναδικό οικοσύστημα όχι μόνο από δέντρα αλλά από την άγρια ζωή που εξαρτάται από αυτά και από την ικανότητα του Αμαζονίου να λειτουργεί ως ένας από τους μεγαλύτερους συμμάχους μας στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής».
Η Αφρική είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση με 66%, ακολουθούμενη από την Ασία και τον Ειρηνικό με 55% και τη Βόρεια Αμερική με 20%. Η Ευρώπη και η Κεντρική Ασία σημείωσαν πτώση 18%. Η συνολική απώλεια είναι παρόμοια με την εξαφάνιση του ανθρώπινου πληθυσμού της Ευρώπης, της Αμερικής, της Αφρικής, της Ωκεανίας και της Κίνας, σύμφωνα με την έκθεση.
Όπως εξηγεί η Τάνια Στιλ, «παρά την επιστήμη, τις καταστροφικές προβλέψεις, τις παθιασμένες ομιλίες και υποσχέσεις, τα φλεγόμενα δάση, τις βυθισμένες χώρες, τις θερμοκρασίες ρεκόρ και τους εκτοπισμένους εκατομμύρια, οι παγκόσμιοι ηγέτες συνεχίζουν να παρακολουθούν τον κόσμο να καίγεται μπροστά στα μάτια τους χωρίς να κάνουν τίποτα».
«Οι κρίσεις του κλίματος και της φύσης, οι μοίρες τους που είναι συνυφασμένες, δεν είναι κάποια μακρινή απειλή που θα λύσουν τα εγγόνια μας με τεχνολογία που δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί», προσθέτει.
Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι δεν έχουν όλες οι χώρες την ίδια αφετηρία από την οποία ξεκινά η καταστροφή της φύσης. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μόνο το 50% του πλούτου της βιοποικιλότητας σε σύγκριση με τα ιστορικά επίπεδα, καθιστώντας το μια από τις χώρες με τη μεγαλύτερη εξάντληση της φύσης στον κόσμο.
Η αλλαγή χρήσης γης εξακολουθεί να είναι ο σημαντικότερος παράγοντας απώλειας βιοποικιλότητας σε ολόκληρο τον πλανήτη, σύμφωνα με την έκθεση. Ο εκτελεστικός διευθυντής επιστήμης και διατήρησης στο βρετανικό WWF, Μάικ Μπάρετ αναφέρει ότι «σε παγκόσμιο επίπεδο, πρωτίστως οι μειώσεις που βλέπουμε οφείλονται στην απώλεια και τον κατακερματισμό του ενδιαιτημάτων άγριων ζώων, γεγονότα που οφείλονται στο παγκοσμίως ακολουθούμενο σύστημα αγροτικής καλλιέργειας και στην επέκτασή του σε άθικτο περιβάλλον για την παραγωγή τροφής».
Οι ερευνητές υπογραμμίζουν την αυξημένη δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα ζώα να μετακινούνται διά ξηράς, καθώς τα εμποδίζουν υποδομές και γεωργικές εκτάσεις. Μόνο το 37% των ποταμών μήκους άνω των 1.000 χιλιομέτρων (600 μίλια) παραμένουν ελεύθερα σε όλο τους το μήκος, ενώ μόλις το 10% των προστατευόμενων περιοχών στον κόσμο στην ξηρά είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν για περαιτέρω μειώσεις των πληθυσμών των ζώων, επισημαίνοντας ότι περιοχές προτεραιότητας είναι τα Ιμαλάια, η νοτιοανατολική Ασία, η ανατολική ακτή της Αυστραλίας, τα βουνά Albertine Rift και Eastern Arc στην ανατολική Αφρική και η λεκάνη του Αμαζονίου.
Η Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) αναπτύσσει επίσης ένα πρότυπο για τη μέτρηση του δυναμικού διατήρησης ενός ζώου, γνωστό «πράσινη κατάσταση», το οποίο θα επιτρέψει στους ερευνητές να χαράξουν μια πορεία προς την ανάκαμψη για μερικά από τα ένα εκατομμύριο είδη που απειλούνται με εξαφάνιση στη Γη.
Ο Ρόμπιν Φρίμαν, επικεφαλής της μονάδας δεικτών και αξιολογήσεων στη ZSL, τόνισε πως είναι απολύτως σαφές ότι η ανθρωπότητα διαβρώνει τα ίδια τα θεμέλια της ζωής και ότι χρειάζεται επείγουσα δράση.
«Για να δούμε οποιαδήποτε κάμψη της καμπύλης της απώλειας βιοποικιλότητας, δεν αρκεί μόνο η διατήρησή της, αλλά η αλλαγή της παραγωγής και της κατανάλωσης – και ο μόνος τρόπος για να μπορέσουμε να νομοθετήσουμε ή να το απαιτήσουμε, είναι να έχουμε σαφείς μετρήσιμους στόχους, που να αφορούν την ανάκτηση της αφθονίας, τη μείωση του κινδύνου εξαφάνισης ζώων και η οριστική παύση του φαινομένου, που πρέπει να τεθούν στη σύνοδο CΟΡ15 τον Δεκέμβριο».
