Σε 2 έως 3 έτη θα επιστρέψει στο 2019 ο τουρισμός

Ποιες αλλαγές στον κλάδο έχει επιφέρει η κρίση της πανδημίας

Από τον Ηλία Μπέλλο

H κρίση που επέφερε στον τουρισμό η πανδημία δεν επιτρέπει προβλέψεις για ανάκαμψη της ταξιδιωτικής κίνησης και δαπάνης στο επίπεδο του 2019 σε διάστημα μικρότερο των 2 έως 3 ετών. Αυτός είναι ο χρόνος που θεωρούν κορυφαίοι επιχειρηματίες και στελέχη του κλάδου από την Ελλάδα και το εξωτερικό πως θα χρειαστεί το ταξίδι αναψυχής ώστε να επιστρέψει στα αυξημένα επίπεδα ζήτησης, τόσο για την Ελλάδα όσο και διεθνώς.

Τούτων λεχθέντων, η χώρα διαθέτει τα εχέγγυα για να πραγματοποιήσει ένα από τα ταχύτερα ριμπάουντ, υπό την προϋπόθεση πως θα συνεχίσουν να πραγματοποιούνται επενδύσεις τόσο σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα και δημόσιες υποδομές όσο και σε νέα μοντέλα πωλήσεων και λειτουργίας. Αυτά είναι μερικά από τα βασικότερα συμπεράσματα έρευνας που πραγματοποίησε η DHR Services με την υποστήριξη της Metron Analysis σε 59 κορυφαία στελέχη του οικοσυστήματος της φιλοξενίας σε Ελλάδα και εξωτερικό, και την οποία παρουσιάζει η «Κ».

Τα περισσότερα στελέχη του κλάδου θεωρούν ότι ταξιδιωτική κίνηση και δαπάνη θα είναι και φέτος σημαντικά χαμηλότερες του 2019, με τα αστικά κέντρα να είναι αυτά που θα αντιμετωπίσουν μεγαλύτερο πρόβλημα.

Στην ερώτηση ποιοι θα είναι οι παράγοντες που θα συμβάλουν περισσότερο στη διαδικασία ανάκαμψης, η απάντηση περιλαμβάνει τις ευέλικτες πολιτικές ακύρωσης, οι οποίες από πέρυσι αποτελούν τον κανόνα, την εφαρμογή κοινών και μακροπρόθεσμων κανόνων και πολιτικών σε διεθνές επίπεδο, ελκυστικούς όρους πληρωμής τόσο σε B2B (μεταξύ των επιχειρήσεων) όσο και σε B2C επίπεδο (μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών), και φυσικά ενίσχυση των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας των ξενοδοχείων.

Ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα διατυπώνεται πάντως για την προοπτική ανάκαμψης των διηπειρωτικών (long haul) ταξιδιών όπως και για τις δραστηριότητες του συνεδριακού τουρισμού αλλά και των επιχειρηματικών ταξιδιών, τα οποία εκτιμάται πως θα χρειαστούν ακόμη περισσότερο χρόνο για να επανέλθουν στα προ COVID-19 επίπεδα.

se-2-eos-3-eti-tha-epistrepsei-sto-2019-o-toyrismos0

Την έρευνα πραγματοποίησε η DHR Services και η Metron Analysis, στο πλαίσιο πρωτοβουλίας του Κωνσταντίνου Αλεξόπουλου, CEO της Domotel Hotels & Resorts (DHR), που δραστηριοποιείται και στον τομέα των ξενοδοχειακών επενδύσεων. Περιλαμβάνει δε την έκδοση μιας Λευκής Βίβλου (white paper) με τίτλο «Hospitality Returns», το οποίο προσμετράει το επενδυτικό τοπίο στον κλάδο της φιλοξενίας το 2021 μέσα από τις απόψεις 26 ηγετικών στελεχών του τουρισμού από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ακόμη ένα από τα ιδιαίτερης σημασίας ευρήματα της έρευνας είναι πως γίνεται πλέον κοινώς αποδεκτό ότι η πανδημία έχει αλλάξει τη συμπεριφορά των καταναλωτών καθιστώντας αναγκαίες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο πρέπει να προσεγγίζονται. Οκτώ στους δέκα επαγγελματίες του κλάδου έχουν ήδη εισαγάγει αλλαγές που αφορούν το κομμάτι της τεχνολογίας, 7 στους 10 έχουν υιοθετήσει νέες πολιτικές πληρωμών και 9 στους 10, σχεδόν όλοι δηλαδή, ακολουθούν νέες πολιτικές ακύρωσης.

Η Ελλάδα παραμένει ελκυστικός προορισμός επενδύσεων και για Ελληνες και για ξένους, με το κομμάτι της υψηλού επιπέδου φιλοξενίας και των resorts να έχει το σταθερό προβάδισμα, ενώ μεγάλη δυναμική εμφανίζει η τάση της ένταξης ξενοδοχειακών μονάδων σε μεγάλες διεθνείς αλυσίδες για ένα πιο ασφαλές μέλλον. Διεθνείς ξενοδοχειακοί όμιλοι επιλέγουν τη χώρα για νέα επενδυτικά σχέδια, ενώ οι επαγγελματίες του κλάδου εμφανίζονται ευέλικτοι στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και πολιτικών ακύρωσης και πληρωμής με στόχο την ανταπόκριση στις ανάγκες των ταξιδιωτών.

«Η ανάγκη για ψηφιακό μετασχηματισμό είναι επιτακτική, ενώ η αξιοποίηση των τεχνολογικών εξελίξεων πιο σημαντική από ποτέ», επισημαίνει ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρέτσος, μιλώντας για ένα «νέο μοντέλο τουρισμού που θα στηρίζεται στη βιωσιμότητα, στις επενδύσεις και στην ψηφιοποίηση». Για τη σημασία της βιώσιμης ανάπτυξης κάνει λόγο και ο Γιώργος Βήλος, Executive Director της Fraport Greece, αναφέροντας συγκεκριμένα ότι «αξίζει στην Ελλάδα να έχει ηγετική θέση στον τουρισμό αλλά και στη βιώσιμη ανάπτυξή του». Από την πλευρά της, η CEO της Marketing Greece Ιωάννα Δρέττα σημειώνει ότι «οι επενδύσεις στον κλάδο της φιλοξενίας και το destination marketing (διαχείριση προορισμού) είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, καθώς μαζί δημιουργούν τα νέα πρότυπα, συμβάλλοντας στην ανάδειξη των προορισμών και υποστηρίζοντας την τουριστική βιομηχανία».

Η επόμενη μέρα του τουρισμού, σύμφωνα με την έρευνα και τις τοποθετήσεις των ειδικών, αφορά συνέργειες, ψηφιακό μετασχηματισμό, βελτίωση των υποδομών που σχετίζονται με τον κλάδο, ενίσχυση των πρωτοκόλλων υγιεινής και ασφάλειας των επισκεπτών, ευελιξία του γραφειοκρατικού πλαισίου για περισσότερες επενδύσεις και, φυσικά, αειφορία.

Αυτό που πραγματικά δίδαξε η πανδημία τόσο σε προσωπικό όσο και σε επιχειρηματικό επίπεδο είναι ότι το μέλλον του τουρισμού δεν μπορεί παρά να είναι συνώνυμο της βιωσιμότητας σε όλες τις εκφάνσεις του, σημειώνουν κύκλοι της τουριστικής βιομηχανίας.

se-2-eos-3-eti-tha-epistrepsei-sto-2019-o-toyrismos2

Τα μηνύματα που στέλνουν επενδυτές και επιχειρηματίες είναι αισιόδοξα για τον τομέα του τουρισμού.

«Κλειδί» για την ταχύτερη ανάκαμψη του κλάδου οι επενδύσεις

Οι επενδύσεις αποτελούν την αιχμή του δόρατος για την ανάκαμψη και περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού, και παρά το γενικότερο κλίμα ανασφάλειας που επικρατεί λόγω της πανδημίας, τα μηνύματα που στέλνουν επενδυτές και επιχειρηματίες είναι αισιόδοξα τόσο για τον τομέα του τουρισμού όσο και για τις επενδύσεις σε αυτόν. Θεσμικοί φορείς και επιχειρηματίες του τουρισμού, στελέχη διεθνών ξενοδοχειακών αλυσίδων, ελληνικά και διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και leaders του ταξιδιού σε Ελλάδα και εξωτερικό περιγράφουν μια ξεκάθαρη εικόνα των συνθηκών και των προοπτικών στον κλάδο του τουρισμού.

Ανδρέας Ανδρεάδης
CEO, Sani/Ikos Group

Η Ελλάδα μπορεί να ηγηθεί στον δρόμο για την ανάκαμψη μετά την πανδημία. Αναμένουμε σημαντική αύξηση της επενδυτικής δραστηριότητας στον κλάδο του ελληνικού τουρισμού, με τα τουριστικά θέρετρα που διαθέτουν πρόγραμμα αειφορίας να έχουν σημαντικό προβάδισμα. Ηδη πριν από την πανδημία ήταν εμφανές το ενδιαφέρον των επενδυτών και είμαστε ήδη μάρτυρες μιας αυξανόμενης λίστας θεσμικών παικτών που αναζητούν άμεσες ευκαιρίες, κοινοπραξίες και ευκαιρίες δανεισμού σε όλο το φάσμα του τουρισμού.

Γιώργος Πολύζος
Senior Manager, TUI

Με την ανάκαμψη του παγκόσμιου τουρισμού μετά την κρίση της COVID-19, είναι σίγουρο ότι θα χρειαστούν σημαντικές επενδύσεις σε καταλύματα, μεταφορές, αλλά και σε άλλες τουριστικές υπηρεσίες και έργα υποδομών για την κάλυψη της ζήτησης, τα οποία θα ενισχύσουν την οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον. Για τη στήριξη όλων αυτών είναι απαραίτητη μια συνολική προσέγγιση η οποία θα αφορά διάφορους κλάδους (π.χ. μεταφορές, περιβάλλον, πρωτογενής τομέας, καινοτομία, εκπαίδευση, τουρισμός) και τη συμμετοχή κάθε επιπέδου διακυβέρνησης (εθνικό, περιφερειακό, τοπικό), για την υποστήριξη της βιομηχανίας.

Βασιλική Μαυροκεφάλου
Expedia Group

Ερευνα της Expedia Group Media Solutions, του διαφημιστικού βραχίονα του ομίλου, δείχνει ότι οι ταξιδιώτες, για να αποφασίσουν να ταξιδέψουν τώρα, αλλά και στο μέλλον, χρειάζονται διαβεβαιώσεις που αφορούν κρίσιμους τομείς όπως η ευελιξία στις κρατήσεις και στις πληρωμές, η υγιεινή και η επικοινωνία. Δεν υπάρχει σαφής απάντηση για το πότε θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα και πώς θα μοιάζει το νέο φυσιολογικό, αλλά το ταξίδι είναι μια ανθεκτική βιομηχανία και πιστεύουμε ακράδαντα ότι θα επανέλθει σε κανονικά επίπεδα.

Κωνσταντίνος Αντωνακάκης
Partner, Grant Thornton

Με την επανεκκίνηση της τουριστικής βιομηχανίας στην Ελλάδα, προβλέπεται ταυτόχρονα η αναθέρμανση του επενδυτικού ενδιαφέροντος που θα κινηθεί στους άξονες της επιτάχυνσης των μεγάλων τουριστικών projects –με πυλώνα την επένδυση στο Ελληνικό–, στις επενδύσεις προσαρμογής των μεγάλων ελληνικών ξενοδοχειακών ομίλων στα νέα καταναλωτικά πρότυπα (τεχνολογία, marketing, υγιεινή, ασφάλεια, αειφορία, επενδύσεις επανασχεδιασμού και αποκέντρωσης των χώρων εστίασης, πράσινες επενδύσεις), στην υλοποίηση ώριμων επενδυτικών σχεδίων που είχαν αναβληθεί (resorts και τουριστικές κατοικίες και σε δεύτερο χρόνο τα city hotels), στην ανάπτυξη εναλλακτικών προορισμών (Δυτική Ελλάδα, νησιά Β. Αιγαίου, μικρότερα νησιά) και στις εξαγορές προβληματικών υπερχρεωμένων μονάδων. Κομβικής σημασίας η ύπαρξη χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα, που αφενός δείχνει διατεθειμένο να στηρίξει βιώσιμα επενδυτικά σχέδια και αφετέρου φαίνεται να διαθέτει ικανή ρευστότητα.

Γιάννης Παράσχης
CEO, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών

Το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής θα επηρεάζει τα επόμενα χρόνια όλο και περισσότερο τόσο τις ευρωπαϊκές πολιτικές στους τομείς των αερομεταφορών και του τουρισμού όσο και τη συμπεριφορά των ταξιδιωτών. Οι πρωτοβουλίες και η αυτορρύθμιση σε ζητήματα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας καθίστανται εξαιρετικά κρίσιμοι παράγοντες για την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη των προορισμών αλλά και των υποδομών και των επιχειρήσεων στην ταξιδιωτική αλυσίδα. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, το 2018 μόνο το 11% του παγκόσμιου πληθυσμού ταξίδεψε αεροπορικώς, με το 4% αυτών να ταξιδεύει στο εξωτερικό. Τέτοιου είδους έρευνες μας επιτρέπουν να πιστεύουμε ακράδαντα ότι, παρά τις τρομερές συνέπειες της πανδημίας, η βιομηχανία του τουρισμού εξακολουθεί να έχει περιθώρια ανάπτυξης. Εχουμε την ευκαιρία να παίξουμε ηγετικό ρόλο στην πράσινη μετάβαση της χώρας, που φαίνεται να έχει ήδη ξεκινήσει, με στόχο να αποκτήσει ένα ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Alan Mantin
Managing Director, Hilton Southern Europe

Εχοντας προγραμματίσει το άνοιγμα περισσότερων από 140 ξενοδοχείων σε ολόκληρη την ηπειρωτική Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, είναι ξεκάθαρο ότι ο όμιλος βλέπει με σιγουριά το μέλλον σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα και με αισιοδοξία την ανάκαμψη του κλάδου. Συνεχίζουμε να παρατηρούμε ανάπτυξη στις αγορές της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, όπου και στο τέλος του 2020 ανακοινώσαμε το άνοιγμα του Royal Senses Resort Crete, Curio Collection by Hilton στην Κρήτη. Νέα ανοίγματα όμως θα έχουμε και σε Πορτογαλία, Αζόρες, Κόστα ντελ Σολ και Κροατία. Yπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τους leisure προορισμούς, ενώ θεωρούμε ότι θα δημιουργηθούν πολλές ευκαιρίες.

Phil Andreopoulos
COO, Marriott Hotels International

Θεωρούμε ότι η ελληνική αγορά ενδείκνυται για την επέκταση του χαρτοφυλακίου μας, ιδιαίτερα μέσα από brands της Marriott International όπως τα The Luxury Collection, Autograph Collection, Design Hotels και Tribute Portfolio. Οι συγκεκριμένες αλυσίδες θα επιτρέψουν σε μικρότερα αλλά ξεχωριστά ξενοδοχεία να διατηρήσουν τον χαρακτήρα τους, όντας παράλληλα μέλη ενός ισχυρού οικοσυστήματος διανομής, πωλήσεων και loyalty. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι είναι πολλοί οι ιδιοκτήτες ξενοδοχείων που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτό επιχειρηματικό περιβάλλον στην post-COVID εποχή.

Κωνσταντίνος Αλεξόπουλος CEΟ, DHR Services,
Domotel Hotels & Resorts

Η ανάκαμψη του τουρισμού αναμένεται να έχει «σχήμα V». Αν και το έτος σύγκρισης είναι η χρονιά-ρεκόρ του 2019, οι ήδη τότε υλοποιημένες ή προς ολοκλήρωση επενδύσεις δεν έχουν δείξει ακόμη τη δυναμική τους ούτε έχουν προσθέσει στη συνολική αποτίμηση της απόδοσης του ελληνικού τουρισμού. Το ενδιαφέρον high-end επενδυτών είναι έντονο και αυξανόμενο, αποδεικνύοντας την ελκυστικότητα και τις προοπτικές του κλάδου στη χώρα μας. Η πρόσφατη βελτίωση της λειτουργικότητας του πλαισίου οφείλει να συμπληρώνεται από στρατηγική έμφαση στην αειφορία με προτεραιότητα στο φυσικό, πολιτιστικό και κοινωνικό κεφάλαιο.

Grace Peters
Managing Director EMEA, JP Morgan International Private Bank

Αναμένουμε ότι η δραστηριότητα θα ανακάμψει έντονα μετά το τρίτο τρίμηνο, καθώς οι περιορισμοί καταργούνται σταδιακά και οι εμβολιασμοί θα επιταχύνονται. Η συγκέντρωση αποταμιεύσεων σε συνδυασμό με την ενεργοποίηση της ζήτησης, που για καιρό έμεινε αδρανής σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη, θα μπορούσε να μεταφραστεί σε ισχυρή καταναλωτική δαπάνη. Η οικονομία της Ευρώπης εξαρτάται σημαντικά από την κινητικότητα, και τουριστικές χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία θα δεχθούν τη μεγαλύτερη ώθηση στην ανάπτυξη.

Elie Milky
Αντιπρόεδρος, Radisson Hotel Group

Αναμένουμε ότι η επενδυτική δραστηριότητα στην Ελλάδα θα συνεχιστεί τα επόμενα δύο χρόνια. Θα υπάρξει αύξηση των άμεσων επενδύσεων καθώς κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά αρκετά distressed assets αλλά και πιο ελκυστικές αποτιμήσεις. Η χώρα παραμένει σημαντική επιλογή, ένας πολύ όμορφος προορισμός που διαθέτει από τις πιο ελκυστικές αποτιμήσεις στην Ευρώπη. Ωστόσο υπάρχουν και υπερτιμημένα ακίνητα με μεγάλη απόσταση από την εκτίμηση των αγοραστών.

Πηγή