Ο Ιρλανδός συγγραφέας του μπεστ σέλερ «Περιπέτειες στην Φιλοσοφία» Brendan O’ O’Donoghue εξηγεί γιατί η εισαγωγή των παιδιών από μικρή ηλικία.
Η φιλοσοφία μπορεί να αφυπνίσει και να επεκτείνει την αίσθηση δέους ενός παιδιού, να καλλιεργήσει ένα εφ’ όρου ζωής πάθος για τη μάθηση και να το εμπνεύσει να ξεκινήσει μια συναρπαστική περιπέτεια στον κόσμο της σκέψης με άγνωστο προορισμό. Οι ανακαλύψεις που θα κάνει σ’ αυτή τη διαδρομή μπορεί να γεμίσουν τη ζωή ενός παιδιού με πλούτο νοήματος αλλά και χαράς.
Η δική μου εισαγωγή στη φιλοσοφία συνέβη όταν ήμουν γύρω στα δέκα ακούγοντας τις αφηγήσεις της αδελφής μου από την τάξη φιλοσοφίας που παρακολουθούσε στο πανεπιστήμιο. Όταν άκουσα για πρώτη φορά την ιστορία του αρχαίου Έλληνα φιλόσοφου Διογένη και ειδικά τη συνάντηση του με τον Μέγα Αλέξανδρο όπου ο στρατηλάτης τον ρώτησε ποια χάρη θέλει να του κάνει και ο Αθηναίος κυνικός που ζούσε σ’ ένα πιθάρι του ζήτησε μόνο να κάνει πιο κει γιατί του έκοβε τον ήλιο, ήταν σα να με χτύπησε κεραυνός. Ένιωσα ότι το μυαλό μου φωτίστηκε όπως ποτέ άλλοτε και αναρωτήθηκα «πώς κάποιος που δεν έχει τίποτα αρνείται οτιδήποτε σε κάποιον που έχει τα πάντα;»
Πηγαίνοντας σχολείο την επόμενη μέρα σκεφτόμουν συγχυσμένος ότι δεν είναι δυνατόν να μη μαθαίνουμε για τύπους σαν τον Διογένη στην τάξη. Αυτή η αίσθηση απογοήτευσης και σύγχυσης με συνόδευε στο υπόλοιπο δημοτικό και σε όλο το γυμνάσιο. Δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί τα κρίσιμα και θεμελιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα που μετέφερε η αδελφή μου στο σπίτι από το πανεπιστήμιο δεν εκφράζονταν σε κανένα μάθημα στο δικό μου σχολείο.
Τα διαχρονικά κρίσιμα ερωτήματα τύπου «Τι είναι η ύπαρξη;» και «Γιατί υπάρχει κάτι αντί για το τίποτα;», πάντα θα απαιτούν την προσοχή μας ζητώντας απαντήσεις. Πολλοί σύγχρονοι στοχαστές και δάσκαλοι φιλοσοφίας προτείνουν όμως να παρκάρουμε προσωρινά κάποια από αυτά τα αιώνια ερωτήματα και να εστιάσουμε σε πιο τρέχοντα και πιεστικά ζητήματα με τα οποία θα αναμετρηθούν αναγκαστικά στο άμεσο μέλλον τα σημερινά παιδιά.
Όπως για παράδειγμα, πώς μπορούμε να κάνουμε τη ραγδαία ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης επωφελή για την ανθρωπότητα. Ή πώς μπορούμε να απαντήσουμε σε ερωτήματα του τύπου: «Αποτελεί η εν γένει συμπεριφορά της ανθρωπότητας έναν ιό για τον πλανήτη; Μήπως η ανθρωπότητα καταστρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα της Γης;»
Πέρα από την εξοικείωσή τους με αυτά τα μεγάλα ερωτήματα – αρχαία και σύγχρονα – είναι σημαντικό να μαθαίνουν τα παιδιά πώς να θέτουν τα ίδια ερωτήματα στον εαυτό και τους στους άλλους με ευγενείς τρόπους. Ένα παιδί που έχει την ικανότητα να θέτει ερωτήματα και αμφιβολίες στον εαυτό του/της, είναι καλύτερα εξοπλισμένο να παρατηρεί και να κατανοεί τις επιπτώσεις που μπορούν να έχουν οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι πράξεις του. Επιπλέον, η ικανότητα του να διερωτάται θα του επιτρέψει να βλέπει τον κόσμο από διαφορετικές αντιλήψεις, να διευρύνει την οπτική του και να γίνει πιο ανεκτικό σε όσους εκφράζουν διαφορετικές απόψεις.
Με στοιχεία από τους Irish Times
