Πώς μας προέκυψαν μερικά από τα πιο δημοφιλή σύμβολα

Πίσω από τα σύμβολα της καθημερινότητας, υπάρχουν αναπάντεχες ιστορίες που πηγαίνουν πολλούς αιώνες πίσω. Συχνά μας βάζουν σε μια πορεία αντίστροφη από αυτήν που πήραμε όταν από τα σύμβολα περάσαμε στις αλφαβήτους: τώρα πια τα γράμματα γίνονται αφηρημένα (αλλά εντελώς αναγνωρίσιμα) σύμβολα.

Κάθε φορά που συνδέουμε το στικάκι στον υπολογιστή είναι σαν να κρατάμε την τρίαινα του Ποσειδώνα, ή όταν στέλνουμε ένα email, γράφουμε τη διεύθυνση με χαρακτήρες του 16ου αιώνα. \

Πίσω από τα σύμβολα της καθημερινότητας, όπως μας δείχνει το Medium, υπάρχουν αναπάντεχες ιστορίες που πηγαίνουν πολλούς αιώνες πίσω. Συχνά μας βάζουν σε μια πορεία αντίστροφη από αυτήν που πήραμε όταν από τα σύμβολα περάσαμε στις αλφαβήτους: τώρα πια τα γράμματα γίνονται αφηρημένα (αλλά εντελώς αναγνωρίσιμα) σύμβολα.

Το σύμβολο του δολαρίου είναι το πιο αναγνωρίσιμο σύμβολο νομίσματος, αλλά η προέλευσή του δεν είναι πολύ σαφής. Τυπωμένο εμφανίστηκε μετά το 1800 και ήδη υπήρχε στο πρώτο χαρτονόμισμα δολαρίου που κυκλοφόρησε το 1875.

Μία εκδοχή θέλει το $ να προέρχεται από τον τρόπο με τον οποίο γραφόταν το σύμβολο του πέσο, του ισπανικού νομίσματος που κυκλοφορούσε στις αποικίες της Αμερικής στα τέλη του 18ου αιώνα (στις περιοχές του σημερινού Μεξικού και βορειότερα, ως την Καλιφόρνια). Αρχικά ήταν PS αλλά με τον καιρό το P και το S γραφόταν το ένα πάνω στο άλλο, με τρόπο που έκανε το σύμβολο να μοιάζει με το $.

Δεύτερη εκδοχή πηγαίνει πιο παλιά στον χρόνο, στην Ισπανία του 15ου αιώνα. Οταν ο Φερδινάνδος Β΄της Αραγώνας εξεδίωξε τους Μαυριτανούς από την Ισπανία, το 1492, προσέθεσε στο έμβλημά του δύο στήλες που αντιπροσώπευαν τις Στήλες του Ηρακλέους (το όριο του κόσμου για τους αρχαίους, στο σημερινό Γιβραλτάρ), αλλά και μια ταινία που τυλιγόταν ανάμεσα στις στήλες.

Τη σφραγίδα του νέου εμβλήματος είχε το χρυσάφι και το ασήμι που έφεραν από την Αμερική οι κονκισταδόρες. Με τον χρόνο το σύμβολο ήταν πια μόνο μία κολώνα και μια ταινία να τυλίγεται γύρω από αυτή, δηλαδή, μια πρώιμη μορφή του χαρακτήρα $.

Λιτό και απολύτως αναγνωρίσιμο το σύμβολο της Ειρήνης χαρακτήρισε τη δεκαετία του ‘60 και, πολύ γρήγορα, διαδόθηκε σε όλον τον κόσμο.

Ο άνθρωπος που το δημιούργησε, το 1958, ο βρετανός σχεδιαστής υφασμάτων Τζέραλντ Χόλτομ, υπέρμαχος της ειρήνης και αντιρρησίας συνείδησης στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, εμπνεύστηκε από τους σηματωρούς. Το σύμβολο συνδυάζει με κάποιο τρόπο το N (nuclear, πυρηνικός) , όπου ο σηματωρός είναι με τα χέρια κατεβασμένα και ελαφρά ανοιχτά, και το D (disarmament, αφοπλισμός) οπότε είναι με το ένα χέρι ψηλά και το άλλο κατεβασμένο. Ο Χόλτον ήθελε να δείξει με τα κατεβασμένα χέρια την απελπισία των ανθρώπων μπροστά στον εντεινόμενο πυρηνικό εξοπλισμό.

Χρειάστηκαν λίγες μόνο ημέρες για να γίνει γνωστό το σύμβολο πέρα από τη Βρετανία, και σε αυτό βοήθησε και το περιοδικό Life που το παρουσίασε στις σελίδες του.

Ιστορία που πηγαίνει στον Μεσαίωνα έχουν τα σύμβολα για το αρσενικό και το θηλυκό.

Οι αστρονόμοι της εποχής τα είχαν χρησιμοποιήσει για τον πλανήτη Αφροδίτη (το θηλυκό) και τον πλανήτη Αρη (το αρσενικό). Δεν είναι σαφές γιατί τα σύμβολα έχουν αυτή τη μορφή. Πιστεύεται, για παράδειγμα, ότι είναι μια στυλιζαρισμένη εκδοχή των γεννητικών οργάνων, της μήτρας και του πέους εν στύσει, ή ότι το σύμβολο του θηλυκού είναι ένα καθρεφτάκι ή μια παραλλαγή του γράμματος «Φ».

Το παπάκι των email, το @, είναι και αυτό παμπάλαιο. Από το 1536 ένας έμπορος από τη Φλωρεντία το χρησιμοποιούσε για να συμβολίσει ποσότητες κρασιού, αλλά δεν γνωρίζουμε πώς και γιατί επέλεξε αυτό το σχήμα.

Η δεύτερη ζωή του συμβόλου άρχισε το 1971, όταν ο Ρέι Τόμλινσον, ο άνθρωπος που σχεδίασε το email, το επέλεξε για να χωρίσει το όνομα του χρήστη από το μηχάνημα όπου βρισκόταν.

Το «@» υπήρχε στο πληκτρολόγιο, αλλά δεν είχε πολλές χρήσεις και έτσι συνδέθηκε για πάντα με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Το σύμβολο του USB, η τεχνολογία που συνδέει μία ή και περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές με τον υπολογιστή, είναι εμπνευσμένο από την τρίαινα του Ποσειδώνα. Υποτίθεται ότι συμβολίζει τη δύναμη που έχει στα χέρια του ο χρήστης, ενώ το ίδιο αφορούν και τα τρία σχήματα που τη συνοδεύουν, το τετράγωνο, ο κύκλος και το τρίγωνο.

Μια εικονογράφηση των «λέξεων» των υπολογιστών για το «ανοιχτό» και το «κλειστό» είναι το σύμβολο του on/off που έχουν υιοθετήσει και οι ηλεκτρονικές συσκευές. Στον δυαδικό κώδικά των υπολογιστών το «1» είναι το ανοιχτό και το «0» το κλειστό. Ο σπασμένος κύκλος υποδεικνύει στον χρήστη ότι η συσκευή μπορεί να μείνει σε αναμονή όταν είναι συνδεδεμένη με το ηλεκτρικό ρεύμα.

Η χαμογελαστή φατσούλα δεν φτιάχτηκε από το πρόσωπο του Φόρεστ Γκαμπ, όπως είδαμε στην ταινία, αλλά γενικά αποδίδεται στον γραφίστα και διαφημιστή Χάρβεϊ Μπολ. Πελάτης του ήταν μια ασφαλιστική εταιρεία που προσπαθούσε να ενισχύσει το ηθικό των υπαλλήλων της έπειτα από τις εξαγορές στις οποίες είχε προχωρήσει η εταιρεία.

Χρειάστηκε μόλις 10 λεπτά για να φτιάξει το σύμβολο, για το οποίο πληρώθηκε μόλις 45 δολάρια. Ατυχώς, ούτε ο Μπολ ούτε η εταιρεία κατοχύρωσαν το σήμα. Οσοι το έκαναν, όπως δύο αδέλφια που έκαναν τη φατσούλα κονκάρδα, το 1971, και αυτή πούλησε εκατομμύρια κομμάτια, πλούτισαν.

Πηγή