Όταν στερούνται τη γύρη, οι μέλισσες βομβίνοι βρίσκουν κόλπο να γίνουν «καλλιεργητές»
Από τον Άρη Δημοκίδη
«Τα φυτά και οι μέλισσες έχουν μια αμοιβαία σχέση», λέει η Φωτεινη Πασχαλίδου, ερευνήτρια στο Γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνας για την Γεωπονία και το Περιβάλλον που μόλις δημοσίευσε μία μελέτη της σε συνεργασία με το ΕΤΗ της Ζυρίχης για μια καινούργια συμπεριφορά των βομβίνων μελισσων στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό.
Εξηγεί: «Τα φυτά βασίζονται στις μέλισσες για να αναπαραχθούν, οι μέλισσες βασίζονται στα άνθη των φυτών για την τροφή και διατήρηση της κυψέλης. Η σχέση τους όμως μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά, από τις τρέχουσες περιβαλλοντικές αλλαγές που δημιουργούν μια ασυνέχεια μεταξύ των φυσικών ρυθμών των ειδών. Τέτοιες χρονικές μετατοπίσεις (phenological mismatches) μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς για τις μέλισσες, τους βασικούς επικονιαστές πολλών φυτών και οι οποίες φτιάχνουν τις κυψέλες τους στο τέλος του χειμώνα, όταν οι πόροι των λουλουδιών εξακολουθούν να είναι περιορισμένοι. Η μελέτη μας περιγράφει μια άνευ προηγουμένου συμπεριφορά των βομβίνων μελισσών, οι οποίες, όταν στερούνται την γύρη τρυπάνε τα φύλλα των φυτών και επιταχύνουν ανθοφορίας τους.
Εντελώς τυχαία κατά την διάρκεια ενός άλλου πειράματος παρατηρήσαμε (οι φοιτητές μου και εγώ), μια εντελώς πρωτότυπη συμπεριφορά, βομβίνους να τρυπάνε με την προβοσκίδα του (γλώσσα) τα φυτά της μουστάρδας.»
Πεινασμένος για γύρη Βομβίνος, τρυπάει σκόπιμα τα φύλλα ενός φυτού για να ανθήσει πιο γρήγορα. Photo credits: Hannier Pulido, ETH, Zurich
«Μια πρώτη σειρά εργαστηριακών πειραμάτων με φυτά μουστάρδας ή ντομάτας κατέστησε δυνατή την επισήμανση του γεγονότος ότι η διαθεσιμότητα της γύρης είναι μια σημαντική αιτία της συμπεριφοράς των βομβίνων και ότι τα φυτά που υπέστησαν το τρύπημα, άνθησαν πολύ νωρίτερα (2 με 4 εβδομάδες) σε σχέση με τα φυτά που έχουν υποστεί μηχανικό τρύπημα ή καθόλου. Πειράματα σε υπαίθριο περιβάλλον κατέστησαν τότε δυνατή την απόδειξη ότι η ένταση της συμπεριφοράς των βομβίνων, συνδέεται άμεσα με την τοπική διαθεσιμότητα λουλουδιών γύρω από την αποικία.
Καταφέραμε επίσης να παρατηρήσουμε και δύο άλλα είδη άγριων μελισσών με την ίδια συμπεριφορά. Αυτά τα αποτελέσματα καθιστούν δυνατή την αποσαφήνιση μιας άνευ προηγουμένου συμπεριφοράς των μελισσών επιτρέποντάς τους να επηρεάσουν την τοπική διαθεσιμότητα των φυτικών πόρων, έναν πιθανό μηχανισμό ανθεκτικότητας της συμβίωσης των επικονιαστών με τα φυτά.
Με άλλα λόγια οι βομβίνοι προσπαθούν να προσαρμοστούν στην έλλειψη ανθών καλλιεργώντας οι ίδιοι τα φυτά τους.
