Ο καθηγητής του ΜΙΤ Κωνσταντίνος Δασκαλάκης μιλάει στην εκδήλωση που οργάνωσε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ο Σύλλογος των Φίλων του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών.
Από τον Νίκο Ευσταθίου
Καθώς πλησιάζουμε στο κατώφλι της επόμενης δεκαετίας, δεν υπάρχει σημαντικότερο και πιο καίριο ερώτημα από το πού μας οδηγεί η μετεωρική άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης. Από τη στοχευμένη ψηφιακή παραπληροφόρηση μέχρι την ανεργία που φέρνει ο αυτοματισμός, και από το εντυπωσιακό πάντρεμα τεχνολογίας και ιατρικής μέχρι τις καινοτομίες στην αγροτική παραγωγή, η τεχνητή νοημοσύνη μετασχηματίζει συνεχώς και ριζικά τον τρόπο με τον οποίο δομείται η ανθρώπινη κοινωνία. Το βράδυ της Πέμπτης, σε ένα κατάμεστο Μέγαρο Μουσικής, που έσφυζε από ενέργεια, ο διακεκριμένος επιστήμονας Κωνσταντίνος Δασκαλάκης βρέθηκε επί σκηνής για να αποκωδικοποιήσει το πολύπλοκο αυτό ερώτημα με απλά λόγια, καθαρή σκέψη και παραδείγματα βγαλμένα από την καθημερινότητα.
Το στήσιμο της εκδήλωσης –την οποία διοργάνωσε ο Σύλλογος των Φίλων του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών– υπήρξε από μόνο του ένα φωτογραφικό αποτύπωμα της εποχής στην οποία ζούμε, όπου ο φυσικός κόσμος μπλέκεται διαρκώς με τον ψηφιακό. Ο Δασκαλάκης απάντησε σε 25 από τις 1.204 ερωτήσεις που απηύθυναν ψηφιακώς, μέσω της εκπαιδευτικής πλατφόρμας 100mentors, μαθητές από 112 σχολεία και 12 πανεπιστημιακές σχολές, κατά τη διάρκεια του προηγούμενου μήνα. Συχνά ο κόσμος της επιστήμης χαρακτηρίζεται απόμακρος ή αποκομμένος, ωστόσο η δομή της εκδήλωσης ήταν ένας δημιουργικός και σπάνιος τρόπος για να αλληλεπιδράσει η νέα γενιά με τον διακεκριμένο επιστήμονα, χάρη στην αμεσότητα που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, αλλά και στην καθαρότητα του λόγου του.
Ο Δασκαλάκης επέλεξε, έξυπνα, μια ευρεία γκάμα ερωτήσεων, που χρωμάτισαν όλο το φάσμα των σύγχρονων προβληματισμών για την τεχνητή νοημοσύνη. Κεντρικό χαρακτήρα στις απαντήσεις του έλαβε το ζήτημα της τεχνητής νοημοσύνης με συνείδηση και τα ηθικά και νομικά ζητήματα που αυτό εγείρει. «Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας συνδυασμός πολλών παραδειγμάτων, υποθέσεων, πιθανοτήτων, στατιστικών και ειδικών γνώσεων», ανέφερε ο επιστήμονας με χειμαρρώδη ενέργεια, προσθέτοντας πως οι μεγαλύτερες προκλήσεις παραμένουν η αξιοπιστία σε τεχνικό επίπεδο και η ηθική σε φιλοσοφικό. Διαλέγοντας διάφορα παραδείγματα, όπως η εφαρμογή των αλγορίθμων στο αμερικανικό δικαστικό σύστημα ή η σημαντική συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης στη σύγχρονη Ιατρική, ο Δασκαλάκης αποτύπωσε με εξαιρετική λεπτομέρεια το επίπεδο διείσδυσης της τεχνητής νοημοσύνης στον σημερινό τρόπο ζωής.
Ωστόσο, ο χαρισματικός επιστήμονας δεν στάθηκε μόνο στις συναρπαστικές δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας, αλλά επισήμανε ταυτόχρονα και τους περιορισμούς της – τους οποίους συχνά αγνοεί ο κυβερνο-ουτοπικός ενθουσιασμός. «Οχι, ένας υπολογιστής δεν μπορεί ακόμη να γράψει Σαίξπηρ», ανέφερε ο Δασκαλάκης στο αντίστοιχο ερώτημα, προσθέτοντας ωστόσο πως ένας σύγχρονος αλγόριθμος μπορεί να μάθει εξαιρετικά αγγλικά και να μιμηθεί άπταιστα το ύφος του Βρετανού συγγραφέα. «Τα σύγχρονα πειράματα αποδεικνύουν πως η δημιουργική γραφή των αλγορίθμων δεν έχει ειρμό και νόημα», συμπλήρωσε – και πράγματι, παρότι το 2017 κυκλοφόρησε το πρώτο γλαφυρό μυθιστόρημα γραμμένο από μηχανή, το αποτέλεσμα θύμιζε περισσότερο ασυνάρτητη ποίηση.
Μια σημαντική πρόκληση για να κατανοήσει η κοινωνία τις πολυπλοκότητες της τεχνητής νοημοσύνης είναι η δυσκολία της εκλαΐκευσης. Ο Δασκαλάκης αποδείχθηκε παραπάνω από άξιος σε αυτή την αποστολή, χρησιμοποιώντας πλάι στη σκέψη του και το ιδιαίτερο χιούμορ του. Ερωτώμενος τι θα απαντούσε στο ερώτημα του φιλόσοφου Στέλιου Ράμφου «Πόσα pixel έχει η πλήξη», ο επιστήμονας έκανε μια δραματική παύση προτού απαντήσει «42», αποσπώντας το χειροκρότημα και το γέλιο του κοινού. Οταν αυτό κόπασε, ο Δασκαλάκης πρόσθεσε με χαμόγελο: «Θα απαντήσω στον Στέλιο Ράμφο αν μου πει και εκείνος πόσα pixel έχει ο έρωτας».
