Ο 17χρονος ιδρυτής της ομάδας «Beach Cleaning» εξηγεί γιατί η περιβαλλοντική συνείδηση είναι πλέον μια επιτακτική ανάγκη για την επιβίωσή μας
Από τον Άκη Κατσούδα
Δέκα εκατομμύρια περίπου τόνοι πλαστικού καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς, ενώ, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Greenpeace, στη Μεσόγειο μόνο επιπλέουν 1.455 από αυτούς.
Στην Ελλάδα τα πράγματα δεν φαίνεται να είναι καλύτερα. Καθημερινά στη χώρα μας χρησιμοποιούνται κατά μέσο όρο ένα εκατομμύριο πλαστικά ποτήρια μόνο για καφέ. Με τα ποσοστά ανακύκλωσης να είναι πολύ χαμηλά ακόμη, αρκετά από αυτά καταλήγουν στις θάλασσες, σκοτώνοντας κάθε χρόνο χιλιάδες θαλάσσια ζώα που τα καταναλώνουν.
Εξαιτίας της μη συμμόρφωσης της χώρας στις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο αποφάνθηκε πως η Ελλάδα δεν προστατεύει τα ύδατά της από τη μόλυνση, κινδυνεύει σήμερα να τις επιβληθούν νέα πρόστιμα και χρηματικές ποινές χιλιάδων ευρώ καθημερινά.
Καθημερινά στη χώρα μας χρησιμοποιούνται κατά μέσο όρο ένα εκατομμύριο πλαστικά ποτήρια μόνο για καφέ. Με τα ποσοστά ανακύκλωσης να είναι πολύ χαμηλά ακόμη, αρκετά από αυτά καταλήγουν στις θάλασσες, σκοτώνοντας κάθε χρόνο χιλιάδες θαλάσσια ζώα που τα καταναλώνουν.
Ο Οδυσσέας Λάμπρου είναι 17 ετών και ζει στο Κορωπί. Έχοντας περάσει όλη του ζωή κοντά στη θάλασσα, γνωρίζει την κατάσταση που επικρατεί. Με αφορμή τα πρόσφατα περιστατικά θανάτου φαλαινών, στα στομάχια των οποίων βρήκαν κιλά πλαστικού, ο ίδιος θυμάται τις εικόνες που βλέπει σχεδόν κάθε χρόνο πολύ κοντά στο σπίτι του, στο Πόρτο Ράφτη.
«Εδώ έχει πάρα πολλές χελώνες. Τις βλέπουμε αρκετές φορές νεκρές να ξεβράζονται στην ακτή επειδή έχουν μέσα τους πλαστικό. Σακούλες κυρίως».
Οι εικόνες αυτές τον έχουν συνταράξει και τον έκαναν να ασχοληθεί περισσότερο με το ζήτημα της μόλυνσης των ελληνικών υδάτων από τα σκουπίδια.
Σε ηλικία 14 ετών μόλις, συνάντησε μερικούς δύτες στο Λουτράκι, οι οποίοι μάζευαν σκουπίδια από τον βυθό. Ενθουσιάστηκε, μέσα σε δυο μήνες απέκτησε δίπλωμα δύτη και ξεκίνησε κι αυτός.
«Πολλοί με ρωτάνε γιατί σπαταλώ τόσο χρόνο σ’ αυτό. Δεν σπαταλώ ελεύθερο χρόνο, κερδίζω κάτι από τα επόμενα».
Περίπου 4 χρόνια μετά, έχει φτιάξει τη δική του ομάδα, την Beach Cleaning, και σχεδόν κάθε μήνα βουτάνε στη θάλασσα για να μαζέψουν ό,τι έχουν πετάξει όλοι οι υπόλοιποι.
Όταν ξεκινούσε, δεν περίμενε ποτέ τι θα έβλεπε στον βυθό. «Ακόμα και με τη μάσκα που βουτάμε, δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να δούμε τι υπάρχει δέκα μέτρα πιο κάτω και ούτε μπορούμε να το φανταστούμε. Έπρεπε να περάσουν πολλές δράσεις για να καταλάβω πραγματικά τι βρίσκεται εκεί κάτω» εξηγεί.
Αλουμινένια κουτάκια αναψυκτικών –μερικά, μάλιστα, που σταμάτησαν να κυκλοφορούν στην Ελλάδα από τις αρχές του 2000– αλλοιωμένες σακούλες, λάστιχα, ανεμιστήρες, μηχανές του γκαζόν ακόμη και ολόκληρα μηχανάκια, είναι μόνο μερικά από αυτά.
Τα λάστιχα είναι εκείνα που ίσως προκαλούν το μεγαλύτερο κακό. «Εξαιτίας του υλικού από το οποίο είναι φτιαγμένα, διασπώνται, πάνε παντού στη θάλασσα, με αποτέλεσμα τα ψάρια να τα βλέπουν, να τα περνούν για κάποιο είδος πλαγκτόν και να τα τρώνε. Επιστήμονες έχουν παραδεχτεί πως δεν πρέπει να υπάρχει ψάρι στον κόσμο που να μην έχει ένα κομμάτι πλαστικού μέσα του».
Τα λάστιχα είναι εκείνα που ίσως προκαλούν το μεγαλύτερο κακό. «Εξαιτίας του υλικού από το οποίο είναι φτιαγμένα, διασπώνται, πάνε παντού στη θάλασσα».
Πολλές φορές τα αντικείμενα τα οποία έχουν κατακαθίσει στον βυθό της θάλασσας είναι τόσο βαριά που δεν μπορούν να τα κουβαλήσουν οι ίδιοι μέχρι τις ακτές. Τη δουλειά σ’ αυτή την περίπτωση την κάνουν μερικά ειδικά μπαλόνια στα οποία δένουν πάνω τα υλικά και εκείνα τα ανεβάζουν στην επιφάνεια.
Τα μπαλόνια γεμίζουν με αέρα από τις φιάλες οξυγόνου των δυτών. Απαράβατος όρος όλων των δυτών είναι να μην βυθίζονται ποτέ χωρίς μπουκάλες και να παραμένουν πάντοτε σε κοντινή απόσταση ο ένας από τον άλλον, σε περίπτωση που κάποιος ζαλιστεί μέσα στο νερό και χάσει τις αισθήσεις του.
Όσοι δεν βουτούν, συνήθως, βοηθούν καθαρίζοντας τις παραλίες, οι οποίες τον Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη ειδικά μετά το τέλος της καλοκαιρινής σεζόν, είναι γεμάτες με σκουπίδια λουόμενων.
Τα απορρίμματα στις ακτές εξοργίζουν τον Οδυσσέα. «Βλέπω κόσμο που κάθεται στον ήλιο, βλέπει τα σκουπίδια γύρω του και δεν τα μαζεύει. Απλά δεν τον νοιάζει. Πρέπει, όμως, να το κάνει γιατί στο τέλος αυτά τα καταλήξουν στη θάλασσα με τα κύματα και τον αέρα.
»Υπάρχει άγνοια. Δεν υπάρχει σωστή παιδεία ούτε στα σχολεία ούτε στην κοινωνία. Έχουν βγει μελέτες που λένε πως αν συνεχίσουμε έτσι, στα επόμενα 12 χρόνια πιθανόν να μην μπορούμε να κολυμπήσουμε ούτε στη Μεσόγειο» εξηγεί.
Όσοι δεν βουτούν, συνήθως, βοηθούν καθαρίζοντας τις παραλίες, οι οποίες τον Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη ειδικά μετά το τέλος της καλοκαιρινής σεζόν, είναι γεμάτες με σκουπίδια λουόμενων.
Πρώτη και κύρια τομή, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η απαγόρευση των πλαστικών αντικειμένων στην Ευρώπη. «Δεν γίνεται να βρισκόμαστε στο 2019 και να υπάρχουν ακόμα πλαστικά ποτήρια, μπουκάλια, καλαμάκια και πιάτα. Το θεωρώ αδιανόητο».
Όποια απόφαση κι αν προκύψει, ωστόσο, ο ίδιος πιστεύει πως τελικά είναι και θέμα παιδείας. Ακόμη θυμάται τους γονείς του να τον προτρέπουν να μαζεύει σκουπίδια στις ακτές, με πρωτεργάτη τη μητέρα του που κατάγεται από τη Σουηδία, εκεί που η περιβαλλοντική συνείδηση, όπως έχει δει και με τα μάτια του, δεν συγκρίνεται με τη δική μας.
«Αν ένας γονιός πηγαίνει με τα παιδιά του στην παραλία και εκείνα τον βλέπουν να πετά κάτω τα σκουπίδια ή τον καφέ του, προφανώς θα καταλάβουν πως κάτι κακό δεν είναι κακό και άρα δεν θα υπάρξει πρόβλημα αν το κάνουν κι αυτά αργότερα».
Μπορεί τα πράγματα να είναι όντως πολύ δύσκολα, πιστεύει όμως πως υπάρχουν ακόμη δείγματα ενθαρρυντικά. Την Κυριακή 7 Απρίλιο, την ίδια ώρα που εκείνοι θα ψάχνουν για σκουπίδια στον ιστιοπλοϊκό όμιλο στο Πόρτο Ράφτη, χιλιάδες ακόμη συμπολίτες του σ’ όλη την Ελλάδα, μέσω του «Let’s Do It Greece», θα καθαρίζουν θάλασσες σ’ όλη τη χώρα.
Ο ίδιος τελειώνει φέτος το λύκειο και απ’ τον Σεπτέμβρη πρόκειται να μεταναστεύσει στην Κύπρο για να συνεχίσει τις σπουδές του στον Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας στον κλάδο της ειδικής παιδαγωγικής, ενώ έχει προλάβει κιόλας να μιλήσει με ομάδες εκεί, ώστε να συνεχίσει το έργο του.
«Πολλοί με ρωτάνε γιατί σπαταλώ τόσο χρόνο σ’ αυτό. Δεν σπαταλώ ελεύθερο χρόνο, κερδίζω κάτι από τα επόμενα. Πιστεύω πως θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα εάν δεν αλλάξουμε. Γιατί μπορεί τα παιδιά σήμερα να είμαστε το 20% του πληθυσμού, αλλά την ίδια στιγμή αποτελούμε και το 100% του μέλλοντος».
