Το βιβλίο The Illustrated Dust Jacket, 1920-1970 παρουσιάζει την εξέλιξη των προστατευτικών καλυμμάτων σε μικρά αριστουργήματα που σήμερα θέλγουν τους συλλέκτες παλιών βιβλίων
Τον 19ο αιώνα τα καλύμματα των βιβλίων ήταν απλά προστατευτικά χαρτιά περιτυλίγματος που πετιόντουσαν αμέσως μετά την αγορά του βιβλίου. Η αξία του εξωφύλλου βρισκόταν στο δέρμα που βρισκόταν κάτω απ’ αυτά και παρόλο που μερικά απ’ αυτά τα προστατευτικά χαρτιά είχαν κομψά σχέδια σπανίως σχετιζόταν με το περιεχόμενο του βιβλίου. Το The Illustrated Dust Jacket, 1920-1970 του Martin Salisbury που εκδόθηκε πρόσφατα από τον οίκο των Thames & Hudson, καταγράφει το πώς αυτό το αντικείμενο μίας χρήσης εξελίχθηκε σε μια σημαντική δημιουργική δύναμη στον χώρο των εκδόσεων.
«Είναι ειρωνικό αν σκεφτεί κανείς ότι αυτό που ξεκίνησε ως ένα απλό προστατευτικό κάλυμμα που πετιόταν εξελίχθηκε σε αναπόσπαστο μέρος του βιβλίου και της ταυτότητάς του και ότι οι συλλέκτες το θεωρούν πλέον πολύ σημαντικό για την αξία του» γράφει ο Salisbury στον πρόλογο του βιβλίο του το οποίο επικεντρώνεται στον 20ό αιώνα, όταν οι καλλιτέχνες πειραματίζονται με τις τεχνικές εκτύπωσης και απεικόνισης και οι εκδότες χρησιμοποιούσαν τις ξεχωριστές καλλιτεχνικές αποδόσεις τους ως εργαλείο μάρκετινγκ καθώς προσέλκυαν τα βλέμματα των επίδοξων αγοραστών. Αν και η πρώτη γνωστή εικονογραφημένη επένδυση βιβλίου χρονολογείται από τη δεκαετία του 1830, ήταν στον 20ο αιώνα που η σχεδίασή τους έγινε πιο συστηματική και ταυτιζόταν με τις μεταβαλλόμενες οπτικές και τα μοτίβα του αιώνα ξεκινώντας από την εποχή του αρτ ντεκό και συνεχίζοντας μέσω του μοντερνισμού, του νεορομαντισμού πριν και μετά τον πόλεμο, του ρεαλισμού και της ποπ τέχνης στην δεκαετία του ’60.
«Είναι ειρωνικό αν σκεφτεί κανείς ότι αυτό που ξεκίνησε ως ένα απλό προστατευτικό κάλυμμα που πετιόταν εξελίχθηκε σε αναπόσπαστο μέρος του βιβλίου και της ταυτότητάς του και ότι οι συλλέκτες το θεωρούν πλέον πολύ σημαντικό για την αξία του»
Ο Salisbury έχει εντοπίσει πολυάριθμους εικονογράφους βιβλίων αλλά οι περισσότερες από τις εικονογραφημένες επενδύσεις είναι ανυπόγραφες και οι δημιουργοί τους παραμένουν ανώνυμοι. Και όπως επισημαίνει ο ίδιος, ακόμη και οι επιτυχημένοι καλλιτέχνες όπως ο Edward McKnight Kauffer, γνωστός για τη χαρακτηριστική γεωμετρική αίσθηση της φόρμας σε εικονογραφήσεις του όπως για το The Invisible Man (1952) και το Intruder in the Dust (1948), δεν εκτιμήθηκε όσο έπρεπε στην εποχή του. Πάντως το The Illustrated Dust Jacket, 1920-1970 τιμά τόσο τον σχεδιασμό και την τέχνη των καλυμμάτων όσο και τους ίδιους , τους συχνά παραγνωρισμένους δημιουργούς τους.
Έργο του Aubrey Hammond για το Metropolis της Thea von Harbou (εκδόσεις Readers Library, 1927). Η εικονογράφηση του Hammond συνδυάζει την χρωματική αρμονία με ένα δυστοπικό όραμα. Από τη συλλογή Mark Terry/Facsimile Dust Jackets L.L.C.
Έργο του Edward Bawden για το βιβλίο The Hammering του Hal Martin (εκδόσεις Faber and Faber, 1960). Ο Edward χρησιμοποιούσε μια γραμμικη τεχνική για να διαχωρίσει τα χρώματά του ενώ συχνά χάραζε τις μαύρες γραμμές του για να δώσει την αίσθηση της διαφορετικής υφής. © The Estate of Edward Bawden
Έργο του Ancona για το The Night Flower του Walter C. Butler (εκδόσεις he Macaulay Company, Νέα Υόρκη, 1936). Ο Ancona, aka Edward D’Ancona, χρησιμοποίησε δραματικές αντιθέσεις φωτός και σκιάς για αυτό το μυθιστόρημα μυστηρίου (που έγραψε με ψευδώνυμο ο Frederick Faust) και αντηχεί τις επιρροές του από τις ταινίες νουάρ της εποχής. © “Ancona” (Edward D’Ancona), από τη συλλογή του Martin Salisbury. Φωτογραφία: Simon Pask
Έργο του Edward McKnight Kauffer για το Let It Come Down του Paul Bowles (εκδόσεις Random House, Νέα Υόρκη, 1952). Για την εικονογράφηση ο καλλιτέχνης χρησιμοποίησε την προηγούμενη εμπειρία του στο στένσιλ. Ο ήρωας του Bowles, ο Nelson Dyar, απεικονίζεται μεταφορικά στον σκοτεινό υπόκοσμο της Ταγγέρης. © Simon Rendall
Εικονογράφηση του Ric Fraser για το Drugs and the Mind του Robert S. de Ropp (Scientific Book Club, 1957). Το πρώτο βιβλίο του Dr. de Ropp’s εισήγαγε τους αναγνώστες στις απολαύσεις αλλά και στον βασανιστικό κόσμο των ναρκωτικών. Courtesy the Fraser Family
Έργο του Milton Glaser για το The Electric Kool-Aid Acid Test του Tom Wolfe (εκδόσεις Farrar, Straus and Giroux, Νέα Υόρκη, 1968). Αναπαραγωγή από το Milton Glaser Studio, συλλογή Mark Terry/Facsimile Dust Jackets L.L.C.
Έργο του Alvin Lustig για το Anatomy for Interior Designers του Francis de N. Schroeder (Whitney Publications, Νέα Υόρκη 1948). Ο διακριτικός τρόπος γραφής του Lustig ήταν το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των πρώιμων εξωφύλλων. Σε μεταγενέστερες εκδόσεις αντικαταστάθηκε από μια μάλλον άσχημη γραμματοσειρά την Akzidenz-Grotesk Bold. Αναπαραγωγή από το Alvin Lustig Archive.
Ο Barnett Freedman έκανε την εικονογράφηση στο The Faber Book of Children’s Verse που επιμελήθηκε η Janet Adam Smith (Faber and Faber, 1953). Πολλά από τα εξώφυλλα του Freedman ήταν σχεδιασμένα έτσι ώστε να αναπαράγουν την εικόνα της πρώτης σελίδας στην σελίδα της πλάτης. © The Estate of Barnett Freedman, από τη συλλογή του Martin Salisbury, φωτογραφία: Simon Pask
Έργο του Rockwell για το Kent Mountain Meadow του John Buchan (εκδόσεις Literary Guild of America, Νέα Υόρκη, 1941). Η διαχρονική προσήλωση του καλλιτέχνη στη δραματική ομορφιά των τοπίων είναι ορατή σ’ αυτό το εντυπωσιακό σχέδιο. Η υπερβολική, σχεδόν ηρωική παρουσίαση των στοιχείων του προσκηνίου υποδεικνύει την επιρροή του Σοβιετικού Ρεαλισμού. © The Estate of Rockwell Kent, courtesy the Plattsburgh State Art Museum, Plattsburgh College Foundation, Rockwell Kent Gallery and Collection, Bequest of Sally Kent Gorton, Plattsburgh, Νέα Υόρκη.
Η Barbara Jones δημιούργησε αυτό το υπέροχο κάλυμμα για το βιβλίο της Unsophisticated Arts (εκδόσεις Architectural Press, 1951). Πρόκειται για ένα από τα πιο ιδιαίτερα σχέδια του 20ου αιώνα . © The Estate of Barbara Jones
Ράχες από τη συλλογή βιβλίων του Martin Salisbury. Φωτογραφία: Simon Pask
Έργο του Arthur Hawkins, Jr. για το Barron Ixell: Crime Breaker του Oscar Schisgall (Longmans, Green & Co., Νέα Υόρκη, 1929). Το εξαιρετικά θεατρικό σχέδιο του Hawkins επαναλαμβάνεται και στη πλάτη του καλύμματος. © The Estate of Arthur Hawkins, Jr., photo courtesy Hyde Brothers Booksellers, Fort Wayne, Indiana
Το εξώφυλλο του βιβλίου The Illustrated Dust Jacket, 1920-1970 από τις εκδόσεις Thames & Hudson.
