Το κρασί έχει ποίηση μέσα του

Από τη Θάλεια Καρτάλη

Εικονογράφηση: Τιτίνα Χαλματζή

Κατηφορίζοντας τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου προς το Μουσείο της Ακρόπολης, ένα ηλιόλουστο μεσημέρι Σαββάτου, σκέπτομαι ότι δεν θα μπορούσαμε να έχουμε επιλέξει καλύτερο τόπο συνάντησης με τον Christian Moueix (Κριστιάν Μουέξ) και τη σύζυγό του Σερίζ. Ο Γάλλος οινοπαραγωγός, ιδιοκτήτης κάποιων από τα πιο διάσημα chateaux του Βοrdeaux, ο οποίος έχει συνδέσει το όνομά του με την περιοχή του Πομερόλ και το θρυλικό Chateau Petrus –το οποίο συγκαταλέγεται στα ακριβότερα κρασιά του κόσμου– δέχθηκε με χαρά να γευματίσει με την «Κ», διαλέγοντας το εστιατόριο του Μουσείου της Ακρόπολης.

Με υποδέχονται και οι δύο με χαμόγελα, ενθουσιασμένοι από τη βόλτα τους στην Ακρόπολη και το μουσείο, το οποίο επισκέπτονταν για δεύτερη φορά, επισημαίνοντας ότι κάθε φορά ανακαλύπτουν κάτι καινούργιο. «Ξέρετε, είμαστε ένθερμοι υποστηρικτές της επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα», μου λέει ξαφνικά ο κ. Μουέξ, καθώς κατευθυνόμαστε προς το τραπέζι μας. «Ως οπαδοί του terroir, πιστεύουμε ότι τα μάρμαρα πρέπει να επιστρέψουν στον τόπο καταγωγής τους, συμπληρώνει η σύζυγός του και προσθέτει ότι έχουν υπογράψει δύο φορές τα αιτήματα επιστροφής προς το Βρετανικό Μουσείο».

Ο «δάσκαλος»

Καθώς τακτοποιούμαστε στο τραπέζι, με φόντο την Ακρόπολη, ξεκινώ τη συζήτησή μας από την παρουσίαση των κρασιών του που παρακολούθησα την προηγούμενη ημέρα και διαπιστώνω ότι ο Κριστιάν Μουέξ δεν κουράζεται ποτέ να μιλά για τη δουλειά του. «Του αρέσει να διδάσκει τους άλλους, θα μπορούσε να είναι δάσκαλος», μου λέει χαμογελώντας η Σερίζ. «Οταν γνωριστήκαμε του είπα ότι δεν είχα ιδέα από κρασί. “Ωραία”, μου απάντησε. Το κρασί είναι μια γλώσσα που όλοι μπορούν να μιλήσουν και ο Κριστιάν είναι πάντα πρόθυμος να τη διδάξει». Εκείνος Γάλλος, εκείνη Αμερικανίδα κινεζικής καταγωγής, γνωρίστηκαν όταν η Σερίζ εργαζόταν σε γκαλερί στο Παρίσι ως έμπορος έργων τέχνης. Πλέον ασχολείται με το μάρκετινγκ στην οικογενειακή εταιρεία στην οποία ανήκουν μερικά από τα πιο γνωστά chateau του Βordeaux, ανάμεσά τους το La Fleur Petrus, Trotanoy, Hosana στο Πομερόλ και δύο οινοποιεία στην Καλιφόρνια.

«Φτάνουν τα κομπλιμέντα», τη διακόπτει, και δράττομαι της ευκαιρίας να ξεκινήσω την κουβέντα μας με ένα «φιλοσοφικό» ερώτημα, ρωτώντας τον τι είναι για εκείνον τελειότητα. «Ο Παρθενώνας. Αυτό είναι τελειότητα. Να μη θέλεις να αλλάξεις τίποτε. Αυτό προσπαθώ να επιτύχω στα κρασιά μου», απαντά. Πρωτοπόρος μέσα στον αμπελώνα, δημιούργησε μια ολόκληρη σχολή με την εισαγωγή πρακτικών όπως ο πράσινος τρύγος και η αποστράγγιση εδαφών. «Ομως, ας μην μπούμε σε τέτοιες λεπτομέρειες τώρα», μου λέει, «καμιά φορά παρασύρομαι και γίνομαι πολύ τεχνικός».

Ανθρωπος με βαθιά καλλιέργεια, λάτρης της τέχνης και της λογοτεχνίας, ο Κριστιάν Μουέξ συνδυάζει τέλεια τη γαλλική κουλτούρα με την πρακτικότητα των Αμερικανών. Αν και Γάλλος, γόνος οικογένειας με βαθιά παράδοση στην οινοπαραγωγή, σπούδασε οινολογία στο UC Davis στην Καλιφόρνια, όπου και ερωτεύτηκε τη Νάπα Βάλεϊ. Αυτός ο συνδυασμός τον έχει βοηθήσει να ξεχωρίσει με τα πολύ ιδιαίτερα κρασιά που παράγει στα δύο οινοποιεία του στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το Dominus και το πιο πρόσφατο απόκτημά του, το Ulysses.

«Ξέρετε», μου λέει, όσο επιλέγει το κρασί που θα συνοδεύσει το γεύμα μας, «έχω τόσο πάθος με την Ελλάδα που είχα ζητήσει να κατοχυρώσω το Ηοmer (Ομηρος) ως ονομασία ενός από τα οινοποιεία της Καλιφόρνιας. Απορρίφθηκε, όμως, καθώς το Homer ήταν συνδεδεμένο με τον Homer Simpson, (της γνωστής σειράς κινουμένων σχεδίων “The Simpsons”) και ως εκ τούτου κρίθηκε εντελώς ακατάλληλο», λέει γελώντας.

Ονόμασε όμως Ulysses (Οδυσσέας) το νεότερο απόκτημά του στην Καλιφόρνια. «Το ταξίδι του Οδυσσέα ήταν ένα επικό ταξίδι και ένα μάθημα ταπεινοφροσύνης. Η ιστορία μιλά για πάθος, αφοσίωση και το πέρασμα του χρόνου, όλα αυτά είναι στοιχεία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τη δυνατότητα ενός αμπελώνα να παράγει μεγάλα κρασιά».

Καθώς δοκιμάζει το κρασί που έχει επιλέξει, ένα Ασύρτικο του Χατζηδάκη, ένα χαμόγελο διαγράφεται στο πρόσωπό του, και θυμάται να αναρωτιέται κάθε φορά πώς τα αμπέλια της Σαντορίνης –την οποία έχει επισκεφθεί δύο φορές– με τέτοια έκθεση στον ήλιο και στον αέρα, παράγουν τόσο υπέροχα κρασιά. «Βλέπετε», μου λέει, «αυτή είναι η μαγεία του αμπελιού». «Σήμερα, δυστυχώς, ακόμη και στη Γαλλία, μια χώρα με τέτοια παράδοση, η οινοπαραγωγή έχει γίνει πολύ τεχνολογική. Δεν υπάρχει σεβασμός στη φύση, υπάρχει μεγάλη επέμβαση, ακόμη και από εκείνους που ευαγγελίζονται την οικολογική συνείδηση». Ποιος είναι, λοιπόν, ο ρόλος της τεχνολογίας στην παραγωγή κρασιού; «Πιστεύω ότι μας βοηθά σήμερα να παράγουμε καλύτερα κρασιά, γιατί ακόμη και οι κακές χρονιές μπορούν να ξεπεραστούν χάρη στη τεχνολογία. Πολλά κρασιά, όμως, κινδυνεύουν να χάσουν αυτόν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα που χαρίζει η φύση όταν η χρονιά είναι εξαιρετική. Το κρασί έχει ποίηση μέσα του, αν επέμβεις υπερβολικά θα τη χάσει. Μπορώ να καταλάβω αμέσως ένα κρασί, όσο άψογο κι αν είναι, όταν του λείπουν το πάθος, η αγάπη».

«Τελευταίος των Μοϊκανών»

Αυτή η αγάπη του για το αμπέλι, το πάθος του για το terroir, είναι που ξεχωρίζει τον Κριστιάν Μουέξ από πολλούς οινοποιούς τόσο στη Γαλλία όσο και στην Καλιφόρνια. Η γυναίκα του τον χαρακτηρίζει «Τελευταίο των Μοϊκανών», σε μια εποχή που όπως λέει «όλοι νομίζουν ότι μπορούν να κάνουν κρασί επειδή έχουν τα χρήματα και διαθέτουν τα μέσα».

«Στην Καλιφόρνια καταφθάνουν όλοι αυτοί οι εκατομμυριούχοι από τη Σίλικον Βάλεϊ και νομίζουν ότι επειδή έχουν λεφτά μπορούν να κάνουν και καλό κρασί. Ε, δεν είναι έτσι. Αλλά στην Αμερική τώρα είναι μόδα όλοι να αποκτούν και ένα οινοποιείο, να κάνουν το δικό τους κρασί. Ακόμη και ο πρόεδρος Τραμπ…».

Στρέφοντας την κουβέντα μας προς το Μπορντό, ρωτώ τον συνομιλητή μου αν θεωρεί πως τα κρασιά που παράγει η διάσημη γαλλική περιοχή έχουν αρχίσει να χάνουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους και να γίνονται πιο εμπορικά, όπως πολλοί τα κατηγορούν. «Δεν μπορεί κανείς να μιλήσει για το Μπορντό συνολικά», μου απαντά, έχουμε εκατοντάδες chateaux και πολλά από αυτά εξακολουθούν να κάνουν εξαιρετική δουλειά. Η αλήθεια είναι ότι με την έλευση των πολυεθνικών που αγοράζουν πολλά από τα οινοποιεία, τα πράγματα για τις οικογενειακές επιχειρήσεις δυσκολεύουν πολύ. Ομως, το Bordeaux είναι και θα παραμείνει ψηλά στις προτιμήσεις των ανθρώπων που αγαπούν το κρασί».

– Τι επίδραση είχε η «εισβολή» των Κινέζων;

– Αν αναφέρεστε σε αυτά που λέγονται για την εξαγορά chateau από τους Κινέζους, μέχρι στιγμής δεν έχουμε δει κάτι εντυπωσιακό. Τα τελευταία χρόνια ενδιαφέρονται για μικρά οινοποιεία, όχι ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας. Σε ό,τι αφορά συνολικά το ενδιαφέρον της Κίνας για κρασί, πρόκειται για μια τεράστια αγορά, το άνοιγμα της οποίας αποτελεί μεγάλη ευκαιρία για όλους τους οινοπαραγωγούς.

Ο Κριστιάν Μουέξ βρέθηκε στην Αθήνα καλεσμένος του WSPC (Kέντρο Οίνου και Αποσταγμάτων) σε συνεργασία με την ΑΙΟΛΟΣ Α.Ε. για μια σπάνια γευστική δοκιμή του Chateau La Fleur Petrus, με συντονιστή τον Κωσταντίνο Λαζαράκη ΜW.

Δεν είναι επενδυτικό προϊόν το κρασί, είναι απόλαυση

Καθώς το γεύμα μας οδεύει προς το τέλος, ρωτώ τον κ. Μουέξ για το Chateau Petrus, το διάσημο κρασί με το οποίο έχει συνδέσει το όνομά του για περισσότερες από τρεις δεκαετίες.

– Τι είναι αυτό που κάνει το συγκεκριμένο κρασί τόσο ιδιαίτερο;

– Το ιδιαίτερο terroir του, το έδαφος του «μπλε» πηλού, όπως ονομάζεται. Το κρασί αυτό είναι σαν τον Ολυμπο, έχει παρουσία, έχει βάθος, έχει μια δόνηση ιδιαίτερη, σαν να ακούς Βάγκνερ. Είναι μια Ακρόπολη. Είναι σαν ένα σπάνιο έργο τέχνης, δεν χρειάζεται να έχεις γνώση για να το εκτιμήσεις. Απλά το απολαμβάνεις.

Γι’ αυτό, δεν υπήρχε και κανένας λόγος να ανταγωνίζομαι ένα τέτοιο κρασί. Με το Chateau La Fleur Petrus επιχειρώ να δημιουργήσω ένα κρασί που θα εκφράζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα χαλικώδη εδάφη της περιοχής του Πομερόλ.

Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να δημιουργήσω χαρμάνια από αμπελοτόπια με χαλικώδη μεν, αλλά ελαφρώς διαφορετικά μεταξύ τους εδάφη, με στόχο τη δημιουργία κρασιών με μεγάλη πολυπλοκότητα. Αυτός είναι ο στόχος και στο Dominus στην Καλιφόρνια.

– Δεν σας στενοχωρεί το γεγονός ότι ένα τόσο εξαιρετικό κρασί δεν θα φθάσει ποτέ στα χείλη ανθρώπων που πραγματικά μπορούν να το εκτιμήσουν, εξαιτίας της τιμής του;

– Το ζήτημα των τιμών είναι κάτι που με στενοχωρεί γενικά. Αυτό που με λυπεί είναι ότι αυτά τα ακριβά κρασιά αγοράζονται από συλλέκτες και καταλήγουν σε δημοπρασίες ανεβάζοντας έτσι τις τιμές. Δυστυχώς, οι παραγωγοί μπορούμε μόνο ώς ένα σημείο να ελέγχουμε τις τιμές. Ο έλεγχος με το Chateau Petrus χάθηκε εδώ και αρκετά χρόνια. Πρέπει να σας πω ότι δεν έχω καμία εκτίμηση για τους συλλέκτες. Κάποιοι έρχονται πολλές φορές και μου λένε, ξέρεις έχω στο κελάρι τόσες φιάλες από τόσες χρονιές του τάδε κρασιού. Και λοιπόν; Ανοιξε τα, απόλαυσέ τα. Το κρασί είναι απόλαυση, δεν είναι επενδυτικό προϊόν…

Ο αξέχαστος τρύγος

– Σας λείπει καθόλου που δεν βρίσκεστε πια στο τιμόνι του Petrus;

– Το έκανα για 38 ολόκληρα χρόνια. Δεν νομίζω ότι μπορούσα να προσφέρω πια τίποτε άλλο σε αυτό το κρασί. Είχα δώσει όλη μου την αγάπη, με αποτέλεσμα, πώς να το πω, να μη δίνω αρκετή αγάπη στα άλλα, στο Chateau La Fleur Petrus. Είχε έρθει, επίσης, η ώρα να αφήσω τη νεότερη γενιά να πάρει τα σκήπτρα.

– Υπάρχει κάποιος τρύγος που θυμάστε ιδιαίτερα;

– Βέβαια, δεν θα ξεχάσω ποτέ τον τρύγο του 1998. Η απόφαση για το πότε πρέπει να αρχίσει ο τρύγος είναι πάντα η πιο σημαντική. Ηταν Σεπτέμβριος, είχα συγκεντρώσει όλη την ομάδα και ήμασταν έτοιμοι να ξεκινήσουμε όταν αποφάσισα ότι τα σταφύλια δεν είχαν φθάσει στο επίπεδο ωριμότητας που επιθυμούσα. Καθώς η πρόγνωση του καιρού ήταν καλή, αποφάσισα να το καθυστερήσω και μαζί με όλη την ομάδα, αποτελούμενη απο ανθρώπους επιλεγμένους για την αγάπη και την αφοσίωσή τους στο αμπέλι, πήγαμε στη θάλασσα. Επιστρέφοντας ανακαλύψαμε ότι η πρόγνωση είχε αλλάξει, έπρεπε να αρχίσουμε να τρυγάμε αμέσως. Ολοι έπεσαν με τα μούτρα στη δουλειά, δουλεύοντας χωρίς διακοπή ατελείωτες ώρες για να προλάβουν να μαζέψουν τα σταφύλια πριν αλλάξει ο καιρός. Τα καταφέραμε και λίγες ώρες μετά άρχισε η βροχή. Η χρονιά του 1998 αποδείχθηκε μία απο τις καλύτερες χρονιές του Chateau Petrus.

Η συνάντηση

Βρεθήκαμε για ένα ελαφρύ μεσημεριανό στο εστιατόριο του Μουσείου της Ακρόπολης. Ο καιρός ήταν υπέροχος, όμως καθότι δεν υπάρχει δυνατότητα κράτησης στα τραπέζια της βεράντας και η ουρά αναμονής ήταν τεράστια, καθήσαμε στο εσωτερικό. Το ζεύγος Μουέξ μοιράστηκε για πρώτο μια πολύχρωμη σαλάτα και για κυρίως γαρίδες με κριθαράκι. Εγώ προτίμησα μια σαλάτα με κολοκύθι. Το κρασί –Σαντορίνη Χατζηδάκη 2016– ήταν επιλογή του κ. Μουέξ. Και φυσικά, όταν ήρθε ο λογαριασμός, 80 ευρώ, ο ίδιος ήταν ανένδοτος. «Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να αφήσω μια κυρία να πληρώσει», μου είπε, παρά τις διαμαρτυρίες μου.

Oι σταθμοί του

1946
Γεννιέται στη Λιμπούρν της Γαλλίας.

1969
Ολοκληρώνει τις σπουδές Αμπελοκαλλιέργειας και Οινολογίας στο Πανεπιστήμιο UC Davis της Καλιφόρνιας.

1970
Αναλαμβάνει το Chateau Petrus, το οποίο επί των ημερών του αναδεικνύεται σε ένα από τα κορυφαία κρασιά του κόσμου, φθάνοντας σήμερα να κοστίζει 3.000 δολάρια η φιάλη.

1973
Εισάγει την επαναστατική για την εποχή πρακτική του πράσινου τρύγου, δημιουργώντας μια νέα σχολή στην αμπελοκαλλιέργεια.

1991
Αναλαμβάνει πρόεδρος της οικογενειακής επιχείρησης Etablissements Jean Pierre Moueix.

1995
Aποκτά εξ ολοκλήρου τον έλεγχο του Dominus Estate στην Καλιφόρνια, όπου παράγει κρασιά που συνδυάζουν τη γαλλική φινέτσα με το ιδιαίτερο terroir της Νάπα.

2008
Εγκαταλείπει το τιμόνι του Chateau Petrus, στο οποίο παραμένει ως σύμβουλος έως το 2011, και αποκτά ένα ακόμη οινοποιείο στην Καλιφόρνια.

Πηγή