Καμύ: Ελπίδα

«Το να ζεις σημαίνει ακριβώς το να μην παραιτείσαι»

«Ο κόσμος καθαυτός δεν είναι λογικός. Ωστόσο, αυτό που συνιστά το παράλογο είναι η αντιπαράθεση ανάμεσα στο ανορθολογικό και τη σφοδρή επιθυμία για σαφήνεια, που η επίκλησή της ηχεί ως τα μύχια του ανθρώπου. Το παράλογο αφορά εξίσου στον άνθρωπο και στον κόσμο. Αποτελεί, προς το παρόν, το μοναδικό σημείο συνάντησής τους».

«Δεν απορρίπτω τη λογική· απορρίπτω την ιδεολογία, που υποκαθιστά τη ζωντανή πραγματικότητα με μια σειρά από λογικά επιχειρήματα. Οι παραδοσιακές φιλοσοφίες προσπάθησαν να εξηγήσουν τον κόσμο και όχι να επιβάλουν έναν κανόνα ζωής — κάτι που έγινε αυτοσκοπός και για τις θρησκείες και για τις ιδεολογίες».

«Ο παράλογος άνθρωπος εξαντλεί τα πάντα και εξαντλείται. Το παράλογο είναι το πιο παράφορο πάθος του, αυτό που του επιτρέπει να συνεχίζει την ατομική του προσπάθεια· και τούτο, γιατί ξέρει πως σ’ αυτήν την πραγματικότητα και σ’ αυτήν την καθημερινή εξέγερση το παράλογο αναδεικνύεται ως η μόνη του αλήθεια, η οποία αποτελεί ταυτοχρόνως και πρόκληση».

«Στην εμπειρία του παράλογου, η δυστυχία αφορά μεμονωμένα στο άτομο. Όταν όμως εκδηλωθεί η εξέγερση ως κίνημα, η δυστυχία γίνεται συνειδητά αθροιστική: είναι συλλογική. Ποιά ουσιώδη παραποίηση έκανε ο χριστιανισμός στο μήνυμα του Κυρίου του; Πρόσθεσε την ιδέα της κρίσης, ξένη προς τη διδασκαλία του, και τις συναφείς με αυτήν έννοιες της τιμωρίας και της ανταπόδοσης».

«Σε ένα τραγικό έργο το πεπρωμένο γίνεται πάντα πιο αισθητό κάτω από τα πρόσωπα της λογικής και της φυσικότητας. Η μοίρα του Οιδίποδα αναγγέλλεται εκ των προτέρων. Δυνάμεις υπερφυσικές έχουν αποφασίσει ότι θα γίνει φονιάς και αιμομίκτης. Στο δράμα επιδιώκεται όλο κι όλο να φανεί η λειτουργία του επαγωγικού λογικού συστήματος, που οδηγεί στην κορύφωση της δυστυχίας του ηρώα. Απλώς και μόνο η αναγγελία αυτής της ασυνήθιστης μοίρας, επειδή είναι απίθανη, δεν προκαλεί δέος. Ωστόσο, αν η αναγκαιότητα αποδειχτεί στην καθημερινότητα, στην κοινωνία, στο κράτος, ως οικείο πάθος, τότε ξυπνάει ο τρόμος. Μέσα στην εξέγερση που ταράζει τον άνθρωπο και τον κάνει να φωνάζει δυνατά: “Αυτό δεν είναι δυνατόν”, υπάρχει ήδη η απελπισμένη βεβαιότητα ότι «αυτό» είναι δυνατόν».

«Από το κουτί της Πανδώρας, οπού κρύβονταν όλα τα δεινά του κόσμου, οι Έλληνες έβγαλαν την ελπίδα τελευταία, σαν να ‘ταν το χειρότερο απ’ όλα. Δεν έχω γνωρίσει πιο συναρπαστικό σύμβολο. Γιατί η ελπίδα, αντίθετα απ’ ό,τι λέγεται, αντιστοιχεί στην παραίτηση. Και το να ζεις σημαίνει ακριβώς το να μην παραιτείσαι».

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Αλμπέρ Καμύ, Στοχασμοί, εκδ. Στιγμή. Αλμπέρ Καμύ (7 Νοεμβρίου 1913-4 Ιανουαρίου 1960). Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, ιδρυτής του Theatre du Travail (1935), για το οποίο δούλεψε ως σκηνοθέτης, διασκευαστής και ηθοποιός. Ανάμεσα στα πιο γνωστά του έργα, περιλαμβάνονται τα μυθιστορήματα Ο Ξένος και Η Πανούκλα, τα θεατρικά Καλλιγούλας και Οι Δίκαιοι, αλλά και τα φιλοσοφικά δοκίμια Ο Μύθος του Σίσσυφου και Ο Επαναστατημένος Άνθρωπος. Το 1957 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Διαβάστε επίσης: 5 κείμενα του Αλμπέρ Καμύ

Πηγή