Από την Αλεξάνδρα Τζαβέλλα
Στις αρχές της κρίσης, όταν οι πολιτιστικές εκδηλώσεις θεωρήθηκαν πολυτέλεια, μια μικρή διοργάνωση αφιερωμένη στην ανερχόμενη τέχνη των κινούμενων σχεδίων κατάφερε να ξεπεράσει τα σύνορα της Ελλάδας, να αποκτήσει διεθνή υπόσταση και ταυτόχρονα να κάνει τη Σύρο προορισμό για χιλιάδες Έλληνες και ξένους στο κλείσιμο της καλοκαιρινής σεζόν. Κι ενώ το Animasyros ετοιμάζεται να σηκώσει αυλαία για 10η χρονιά, ο Βασίλης Καραμητσάνης, που εργάζεται ως δικηγόρος και είναι εθελοντής πρόεδρος του φεστιβάλ, μας μίλησε για το πώς αυτό κατάφερε, παρά τις δυσκολίες, να εξελιχθεί σε ένα από τα 20 μεγαλύτερα του είδους του στον κόσμο.
Πώς γεννήθηκε το Animasyros και με ποια κριτήρια επιλέξατε τη Σύρο;
Την επιλέξαμε γιατί μας σαγήνευσε. Είμαστε μια μικρή παρέα εραστών του σινεμά, λάτρεις και όχι επαγγελματίες του κινηματογράφου, και είχαμε ήδη δοκιμάσει τις δυνάμεις μας διοργανώνοντας το ψηφιακό φεστιβάλ «Πλατφόρμα Βίντεο». Ξεκινήσαμε λοιπόν το 2008 με τη φιλοδοξία να δημιουργήσουμε ένα «μπουτίκ» φεστιβάλ κινούμενων σχεδίων. Η αρχή του όμως βρίσκεται στο 2007, όταν εξαιτίας ενός απαγορευτικού απόπλου μού δόθηκε η ευκαιρία να περιπλανηθώ τρεις μέρες ανάμεσα στα υπέροχα κτίρια και τα μνημεία που συνθέτουν τη νεοκλασική ταυτότητα της Ερμούπολης, αδιατάραχτη από άλλους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. Έμαθα για τους ανθρώπους πίσω από την πολιτιστική ιστορία του νησιού: ήταν φτωχοί και καραβοτσακισμένοι πρόσφυγες που μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας έφτασαν στη Σύρο και σφράγισαν το νησί με την κουλτούρα, τη ναυτοσύνη τους, αλλά και με τα δημόσια κτίρια που έφτιαξαν στα πρότυπα των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων.
Αυτό το ζωντανό παρελθόν λειτούργησε σαν φάρος που μας υπέδειξε το σωστό λιμάνι. Όραμά μας ήταν να στήσουμε έναν πολιτιστικό θεσμό αφιερωμένο σε μια ανερχόμενη μορφή τέχνης με σύγχρονο χαρακτήρα, ώστε να προσελκύσει νέους στην καρδιά της νεοκλασικής πόλης. Παρότι αρχικά η διοργάνωση ήταν μικρής κλίμακας με λίγο πάνω από 70 ταινίες, δύο εργαστήρια και εννέα εθελοντές, σήμερα το Animasyros είναι ανάμεσα στα 20 σημαντικότερα φεστιβάλ animation του κόσμου. Φέτος μετράμε πάνω από 100 μέλη της ομάδας παραγωγής –εθελοντές και αμειβόμενους–, επτά εκπαιδευτικά εργαστήρια, ενώ οι ταινίες που υπέβαλαν αίτηση συμμετοχής στον ιστότοπο του φεστιβάλ ξεπέρασαν τις 2.000. Είναι το μεγαλύτερο από τα τέσσερα φεστιβάλ κινούμενων σχεδίων της Ελλάδας.
Μια μικρή ετήσια διοργάνωση ξεπερνά τα όρια του νησιού και αποκτά διεθνή υπόσταση. Ποια βήματα ακολουθήσατε;
Δεν υπάρχουν συνταγές που οδηγούν στην επιτυχία – ειδικά όταν πρόκειται για ένα φεστιβάλ η διεξαγωγή του οποίου επηρεάζεται από ετερόκλητους παράγοντες. Το Αnimasyros είναι παιδί της κρίσης. Απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες, αλλά κυρίως στη νέα γενιά, που νιώθει περιορισμένη σε μια χώρα που δεν της παρέχει τα εφόδια για να προχωρήσει στο μέλλον. Τα πρώτα χρόνια μάλιστα, όταν οι πολιτιστικές διοργανώσεις θεωρήθηκαν πολυτέλεια, εμείς επιμείναμε και επενδύσαμε τις δυνάμεις μας στον πολιτισμό, που πάντα θα αποτελεί διέξοδο ανεξαρτήτως οικονομικών συγκυριών. Αντιμετωπίσαμε κρίσιμα προβλήματα, αλλά σταθήκαμε όρθιοι, γιατί κατά κύριο λόγο βασιζόμαστε στην εθελοντική προσπάθεια.
Με αυτά τα δεδομένα πείσαμε τον κόσμο ότι αξίζει να επισκεφτεί τη Σύρο τον Σεπτέμβριο, για να γνωρίσει και να αγαπήσει μια ανερχόμενη τέχνη και να χαρεί το νησί χωρίς τον συνωστισμό του Αυγούστου. Εστιάσαμε πρώτα στο αθηναϊκό κοινό και μετά στους ντόπιους, προσκαλέσαμε ξένους δημοσιογράφους και αρχίσαμε να ταξιδεύουμε αναζητώντας συνεργασίες με άλλες διοργανώσεις. Για παράδειγμα, συμμετέχουμε στο πιο μεγάλο και γνωστό Διεθνές Φεστιβάλ Κινούμενων Σχεδίων του Ανεσί στη Γαλλία, αλλά και σε αυτά των Βρυξελλών και της Οττάβας. Κερδίσαμε την εμπιστοσύνη του κοινού με σοβαρή και συνεχή δουλειά.
Τι αντίκτυπο έχει η διοργάνωση στην τοπική κοινωνία; Ενισχύεται η οικονομία του νησιού;
Επιδίωξή μας από την πρώτη χρονιά ήταν να αποτελέσει το Αnimasyros μοχλό ανάπτυξης του τουρισμού και να γίνει το νησί ένας επιλέξιμος προορισμός. Πράγματι καταφέραμε λίγο πριν από το κλείσιμο της σεζόν να ενισχύονται οι κλάδοι της φιλοξενίας και της εστίασης, αφού πλέον υποδεχόμαστε συνολικά περισσότερους από 2.500 επισκέπτες από όλη την Ευρώπη, αλλά και από τον Καναδά, την Ιαπωνία, την Αμερική, ανάμεσα στους οποίους διπλωμάτες, δημοσιογράφους, παραγωγούς και περίπου 150 καλλιτέχνες. Το κοινό, Έλληνες και ξένοι, γνωρίζει ότι θα παρακολουθήσει μια πολιτιστική δράση διεθνούς επιπέδου στο ιστορικό Θέατρο Απόλλων, στο Πνευματικό Κέντρο της Ερμούπολης, στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στην Πλατεία Μιαούλη, όπου δεσπόζει το περίφημο δημαρχείο του νησιού, έργο του Ερνέστου Τσίλλερ, απολαμβάνοντας παράλληλα τις παραλίες, τα αξιοθέατα, την τοπική κουζίνα, τα υπέροχα κρασιά. Επιπλέον, το Αnimasyros ανοίγει την πόρτα σε ομάδες συχνά αποκλεισμένες από τον πολιτισμό, όπως τα άτομα με αναπηρία. Στα εργαστήρια που πλαισιώνουν τις προβολές λαμβάνουν μέρος από μικρά παιδιά μέχρι ηλικιωμένοι ντόπιοι – ακόμα και 80χρονοι Συριανοί έχουν δηλώσει συμμετοχή!
Ποια είναι η φετινή θεματική; Και ποια η μεγαλύτερη πρόκληση;
Η θεματική αφορά στην Ευρώπη και στο μέλλον της. Ζητάμε από κάθε χώρα της Ε.Ε., σε συνεργασία με κέντρα κινηματογράφου και πρεσβείες, να προτείνει μια ταινία ανιμέισον που συμβολίζει το όραμα που έχει για την Ευρώπη. Γιορτάζουμε τα 10 χρόνια του φεστιβάλ και η τοπική αγορά συμμετέχει σ’ αυτόν τον εορτασμό: μια επιχείρηση που φημίζεται για τα λουκούμια της θα παρασκευάσει για χάρη του φεστιβάλ προϊόντα σε ειδική επετειακή συσκευασία, ενώ οι Έλληνες κατασκευαστές ξύλινων γυαλιών του νησιού θα λανσάρουν δύο διαφορετικά μοντέλα ειδικά για το φεστιβάλ και τέλος τα Ελληνικά Ταχυδρομεία θα εκδώσουν ειδικό επετειακό γραμματόσημο. Η πρόκληση φέτος είναι να ξεπεράσουμε την επιτυχία που έχουμε διαγράψει έως σήμερα και να σχεδιάσουμε ένα ρεαλιστικό πλάνο δράσης για τα επόμενα χρόνια.
Υπάρχει κάτι νέο, μια καινοτομία, που εντάξατε τελευταία στη διοργάνωση;
Η πρωτοβουλία της Αγοράς. Στόχος μας να γίνει το Animasyros ένας κόμβος ανταλλαγής ιδεών και ανάδειξης συμπαραγωγών κινούμενων σχεδίων στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Τα τελευταία δύο χρόνια προσκαλούμε διανομείς, χρηματοδότες, τηλεοπτικούς παραγωγούς και ανιμέιτορ από χώρες του εξωτερικού και μέσα από ειδικές παρουσιάσεις, συναντήσεις και διαλέξεις τούς φέρνουμε σε επαφή με Έλληνες επαγγελματίες.
Πού ξεκινάει και πώς τελειώνει μία μέρα την περίοδο του φεστιβάλ;
Λόγω της μεγέθυνσης του φεστιβάλ, το πρόγραμμα προβολών και άλλων δράσεων είναι τόσο πυκνό, που θα μπορούσε κάποιος να βλέπει ταινίες ή να συμμετέχει σε εκπαιδευτικό εργαστήριο όλη μέρα. Ο ιδανικός επισκέπτης του φεστιβάλ όμως δεν παραλείπει τον καφέ στην Πλατεία Μιαούλη της Ερμούπολης το πρωί, προβολές ταινιών για παιδιά και όλη την οικογένεια στις αίθουσες μέχρι το μεσημέρι, ανάπαυλα στον ήλιο και μια βουτιά στην πεντακάθαρη αστική παραλία των Αστεριών, ταινίες και πάλι μέχρι αργά και βέβαια το βράδυ φαγητό και ποτά στα μεζεδοπωλεία της προκυμαίας της Ερμούπολης. Κι όλα αυτά σε απόσταση περπατήματος πέντε λεπτών! Αυτό που μεταφέρουν συχνά οι επισκέπτες του Animasyros είναι η αίσθηση της ελευθερίας του τουρίστα, που συνδυάζεται με τη δημιουργικότητα του φιλότεχνου, η αίσθηση ξεγνοιασιάς που προσφέρουν τα πάρτι και ο προβληματισμός που παρωθούν οι κοινωνικές δράσεις του φεστιβάλ.
Ποιες ομορφιές της Σύρου γοητεύουν τους ξένους επισκέπτες;
Βαθιά ελληνική αλλά και Ευρωπαία, Κυκλαδίτισσα με πανάρχαια ιστορία και πολύ σύγχρονο και κοσμοπολίτικο πρόσωπο, η Σύρος τα έχει όλα. Από τον απομονωμένο αρχαιολογικό χώρο της Χαλανδριανής στα βόρεια του νησιού έως την αψεγάδιαστη νεοκλασική Ερμούπολη με πλήθος φεστιβάλ και πολιτιστικών δράσεων και από τη μεσαιωνική Άνω Σύρα του Μάρκου Βαμβακάρη, σκαρφαλωμένη πάνω στον λόφο, μέχρι την κοσμική παραλία στις Αγκαθωπές ή την πιο απόμερη στον Κόμητο και από την αρχοντική Ντελαγράτσια με τις ονειρικές εξοχικές βίλες της παλιάς αριστοκρατίας έως τον οικισμό Σαν Μιχάλη, όπου παράγεται το περίφημο τυρί ΠΟΠ, το νησί είναι ένας ενδιαφέρων, φιλόξενος τόπος για όλες τις εποχές, μόλις τέσσερις ώρες από τον Πειραιά με το πλοίο και είκοσι ή σαράντα λεπτά αντίστοιχα από την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη με το αεροπλάνο.
Από 27/9 έως 1/10 στην Ερμούπολη, www.animasyros.gr
