Από τον M. Hulot
Μπορεί να μην κάνει κάτι πρωτότυπο –το customizing του playmobil είναι κάτι που κάνουν χιλιάδες άνθρωποι-, αλλά οι φιγούρες που φτιάχνει ο Πέτρος Καμινιώτης είναι έργα τέχνης και μοναδικές. Και είναι μοναδικές, γιατί χρησιμοποιώντας τα πιο ταπεινά υλικά (κομμάτια χαρτιού, χαρτοπετσέτες, χρωματιστούς μαρκαδόρους και κόλα) τις ντύνει με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές κατασκευασμένες με εξαιρετική ακρίβεια, φτιάχνοντας σχεδόν πιστές μικρογραφίες των αυθεντικών. Οι μικροσκοπικές Καραγκούνες του, οι Βλάχες και οι Σαρακατσάνες του, η βασίλισσα Αμαλία με το «μεταξωτό» φόρεμα με την ουρά και το ζευγάρι με τις μάσκες από την Νάουσα -εκτός από ακαταμάχητα κομμάτια που είναι όνειρο του συλλέκτη- μπορούν άνετα να τοποθετηθούν σε ένα λαογραφικό μουσείο δίπλα στις πραγματικές φορεσιές και να κλέψουν τις εντυπώσεις. Ο Πέτρος είναι 19 χρονών, φοιτητής στο δεύτερο έτος στο τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ένας νεαρός χαμηλών τόνων που δείχνει πολύ σοβαρός για την ηλικία του, ο οποίος ασχολείται με την παράδοση από πέντε χρονών (!). «Συμμετέχω σε δύο χορευτικούς συλλόγους», λέει, «έναν στην Πετρούπολη και έναν στον Πειραιά. Και με τα playmobil ασχολούμαι από παιδάκι, τα καλοκαίρια τα έπαιρνα μαζί μου στο εξοχικό και τα έβαζα σε κύκλο να χορεύουν. Και μετά, επηρεασμένος από τα ρούχα των χορευτών, άρχισα να τα ντύνω με χαρτοπετσέτες και χαρτάκια με αυτοσχέδιες φορεσιές, κολλώντας τα πάνω τους με σελοτέιπ. Φυσικά, εκείνες οι φορεσιές δεν είχαν καμία σχέση με αυτές που κάνω τώρα, ήταν εντελώς απλές».
Στο ραντεβού μας στο γραφείο έρχεται με τα playmobil του επιμελώς τοποθετημένα μέσα σε κουτάκια, τυλιγμένα σε μαλακά χαρτιά, και τα αντιμετωπίζει σχεδόν ευλαβικά, τα βγάζει προσεκτικά και τα τοποθετεί πάνω στο περβάζι του παραθύρου στη σειρά, για να τα φωτογραφήσουμε. Προσέχει ότι σε μία Καραγκούνα έχει φύγει ένα από τα φλουριά που στολίζουν το μαντίλι στο κεφάλι της και τής αλλάζει γωνία για να μην φαίνεται η «ατέλεια». Έχει φτιάξει ένα-ένα τα χρυσά φλουριά, κόβοντας μικροσκοπικά κομμάτια χρυσόχαρτου, και τα έχει κολλήσει με τη βοήθεια της μυτερής άκρης από έναν διαβήτη. Μας δείχνει τις εκπληκτικές λεπτομέρειες που έχουν κάποιες φορεσιές, τα σχέδια στις ποδιές και τα επίχρυσα σιρίτια στα γιλέκα και τα ζιπούνια, έχει φτιάξει ακόμα και το φτερό του παγωνιού στο μαντίλι της Κερκυραίας! Τα μοιράζει σε ζευγάρια και τριάδες και μας εξηγεί από ποια περιοχή είναι η κάθε φορεσιά («φορεσιά» και όχι «στολή», δεν είναι ούτε αστυνομικοί ούτε αδελφές νοσοκόμες). «Αυτοί είναι ο βασιλιάς Όθωνας και η βασίλισσα Αμαλία» λέει, και μας δείχνει την εντυπωσιακή φορεσιά της Κέρκυρας, τρεις διαφορετικές Καραγκούνες -από διαφορετικές περιοχές της Θεσσαλίας (τρικαλινή, χειμερινή και καμπισιωτική)- Σαρακατσάνα Έβρου, μία άλλη από Καρωτή Έβρου, μία της ανατολικής Ρωμυλίας, από Σκόπελο, Αστυπάλαια, Κάρπαθο, τσολιά Δράμας, έναν Γενίτσαρο και μια Μπούλα, δύο αποκριάτικα δρώμενα με κουδουνοφόρους από τον Σοχό και το Φλάμπουρο του νομού Σερρών, την φορεσιά της Πυλαίας, της Επισκοπή, το Ρουμλούκι και ένα μικρό Ρουμλούκι, Βλάχα Σερρών, Αρβανίτισσα, έναν Κρητικό με βράκα και στιβάνια, μία κοπέλα από τα Μέγαρα…
«Η ιδέα μου γεννήθηκε από τότε που ήμουν στο νηπιαγωγείο», λέει, «αλλά πιο σωστές φορεσιές άρχισα να φτιάχνω στα 14, χωρίς όμως τη λεπτομέρεια που έχουν τώρα. Το καλοκαίρι πριν δώσω πανελλήνιες τα ξανάπιασα και ασχολήθηκα λίγο, τα άφησα για τις εξετάσεις, ενώ μόλις πέρασα στη σχολή ξεκίνησα να κάνω πιο πιστές κατασκευές. Η πρώτη “σωστή” φορεσιά που έκανα ήταν το Ρουμλούκι από την Αλεξάνδρεια Ημαθίας, η οποία είναι και από τις αγαπημένες μου. Νομίζω ότι ποτέ δεν είναι αρκετά αυτά που ξέρεις για να είσαι σε θέση να αποδώσεις πιστά τις φορεσιές, αυτό που κάνω είναι να προσπαθώ όσο το δυνατόν να τις πλησιάσω. Κάνω έρευνα, ρωτάω φίλους, γνωστούς, ντόπιους, όσους ασχολούνται με την παράδοση, μετά ψάχνω φωτογραφικό υλικό και σε βιβλία, σχεδιάζω τα πατρόν από τα ρούχα, τα κόβω, τα χρωματίζω και, στο τέλος, τα κολλάω πάνω στις φιγούρες». Όλα είναι φτιαγμένα στο χέρι, προσεκτικά, με λεπτομέρειες που είναι εντυπωσιακές, ακόμα και τα στολίδια, τα κοσμήματα, τα γιορντάνια και τα μαντίλια, οι φούντες και τα τσαρούχια είναι σχολαστικά κολλημένα. «Τα υλικά μπορεί να είναι οτιδήποτε. Η βάση μου είναι το χαρτί, αλλά πλέον χρησιμοποιώ και κορδέλες και άλλα υλικά πιο ανθεκτικά. Στο τέλος ζωγραφίζω με μαρκαδοράκια τις λεπτομέρειες στα ρούχα τους».
Οι αντρικές και οι γυναικείες φιγούρες που φτιάχνει έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον συλλεκτών από ολόκληρο τον κόσμο, μουσείων, πολιτιστικών συλλόγων, ακόμα και Ελλήνων της διασποράς που βλέπουν στις λιλιπούτιες φορεσιές ένα κομμάτι της πατρίδας τους. «Έχουν ενδιαφερθεί πάρα πολλοί να αγοράσουν κομμάτια», λέει, «αλλά λόγω του περιορισμένου χρόνου μου και λόγω της πολλής χειρονακτικής δουλειάς που απαιτούν (για να ολοκληρωθεί μία φιγούρα χρειάζεται μέρες ολόκληρες ασχολίας), δεν μπορώ να αξιολογήσω την αξία τους για να τις πουλήσω. Μέχρι τώρα έχω δώσει κάποιες μόνο σε φίλους και γνωστούς. Τις δίνω όμως σε εκθέσεις. Η πρώτη έκθεση που συμμετείχα έγινε από τον Σεπτέμβρη μέχρι τον Ιανουάριο στη Βέροια, στο μουσείο του Γιώργη Μελίκη, και είχε θέμα “Το παιδί στην παράδοση”. Τώρα ετοιμάζομαι να συμμετάσχω σε άλλες δύο, μία στο μουσείο του Λυκείου Ελληνίδων αυτόν τον μήνα, πάλι με θέμα το παιδί, και άλλη μία στο Τελόγλειο ίδρυμα στη Θεσσαλονίκη αλλά εκεί θα είναι μόνο οι φιγούρες με τις μάσκες –θα έχει δρώμενα από τις Απόκριες και διονυσιακές γιορτές από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Δυστυχώς, έχω μόνο μία συλλογή και δεν μπορώ να συμμετέχω παντού, τα Χριστούγεννα μου ζήτησαν να πάω στη Δράμα σε μία έκθεση αλλά δεν είχα φιγούρες. Μου ζητάνε φιγούρες από διάφορα μουσεία, μου στέλνουν και από Σύδνεϋ και Αμερική να μου κανονίσουν έκθεση κι έχει μεγάλο ενδιαφέρον».
ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ. Αριστερά: Καραγκούνα με μαύρο σεγκούνι από την περιοχή της Καρδίτσας. Δεξιά: Καραγκούνα με τον άσπρο σαγιά από την περιοχή των Τρικάλων. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
ΚΕΡΚΥΡΑ. Χαρακτηριστικό της φορεσιάς ο πλούσιος στολισμός της κεφαλής με λουλούδια και φτερό από παγόνι. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
ΟΘΩΝΑΣ ΚΑΙ ΑΜΑΛΙΑ. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
Δηλώνει ότι του αρέσουν πολύ οι παραστάσεις που κάνει με τους χορευτικούς συλλόγους, τα ταξίδια και η φωτογραφία. «Γενικότερα, η μεγαλύτερή μου αγάπη είναι η παράδοση, αλλά σε όλες της τις εκφάνσεις. Δηλαδή, στον ελεύθερο χρόνο μου δεν ασχολούμαι μόνο με τις χειροτεχνίες και τον χορό, αλλά διαβάζω βιβλία και συλλέγω στοιχεία που έχουν σχέση με την παράδοση και συγκεκριμένα με την φορεσιά» λέει. «Μια επίσης μεγάλη μου αγάπη είναι η φωτογραφία. Είναι κάτι που προέκυψε σχετικά πρόσφατα, μετά από παρότρυνση μιας φίλης μου να φτιάξω instagram. Από τότε, σιγά-σιγά άρχισα να ανακαλύπτω αυτόν τον κόσμο, οι φωτογραφίες μου είναι ένας τρόπος να εκφραστώ». Και παρόλο που ως φωτογράφος αυτοχαρακτηρίζεται «ερασιτέχνης», ο λογαριασμός του στο instagram έχει ξεπεράσει τις 13 χιλιάδες followers και μάλιστα το GQ τον πρότεινε ως «λογαριασμό που αξίζει να ακολουθήσεις» στις αρχές της περσινής χρονιάς. Οι φωτογραφίες που ανεβάζει είναι κυρίως ταξιδιωτικές, καθαρές, με μινιμαλιστική αισθητική, και δεν έχουν καμία σχέση με τα playmobil που ντύνει. «Μου αρέσει να απαθανατίζω κάθε στιγμή, οπουδήποτε και αν βρίσκομαι» εξηγεί, «πόσο μάλλον όταν ταξιδεύω και γνωρίζω νέους τόπους. Από μικρό μου άρεσαν πολύ τα ταξίδια και νιώθω ιδιαίτερα τυχερός που από τόσο νωρίς μπορούσα να τα συνδυάσω με τον χορό. Η συμμετοχή μου σε δυο χορευτικά μού έδωσε τη δυνατότητα να ταξιδέψω τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Έχω ταξιδέψει από Ελαφόνησο μέχρι Θεσσαλονίκη και στο εξωτερικό στην Κύπρο, δυο φορές στην Σερβία και στην Ρωσία. Ωστόσο, οι καλύτερες εμπειρίες για μένα ήταν τα ταξίδια στην Δράμα και τη Νάουσα, γιατί βίωσα από κοντά τα έθιμα και τα δρώμενα των περιοχών ακριβώς όπως γίνονταν στο παρελθόν. Προτιμώ αυτά τα ταξίδια γιατί το πρόγραμμα είναι ακριβώς στα μέτρα μου: βόλτες, καλή παρέα, γλέντια και πολύς χορός».
Τον ρωτάω αν θα τον ενδιέφερε να ασχοληθεί επαγγελματικά με τα playmobil και τη δημιουργία μινιατούρας και το πρόσωπό του φωτίζεται. «Φυσικά και θα με ενδιέφερε κάτι τέτοιο. Άλλωστε, κάθε δημιουργός θέλει να βλέπει το χόμπι του να εξελίσσεται και επαγγελματικά. Εξάλλου, τα PlaymoGreek συνδυάζουν δύο ενδιαφέροντά μου: την χειροτεχνία και την ελληνική παραδοσιακή φορεσιά. Ήδη σε έναν χρόνο αυτό το όνειρο προσπαθώ να το προωθήσω σιγά-σιγά, συμμετέχοντας σε αρκετές ομιλίες και πολλές εκθέσεις, δημιουργώντας έτσι σημαντικές γνωριμίες και τις κατάλληλες βάσεις για να αναπτυχθεί στο μέλλον. Για να πραγματοποιηθεί, το μόνο σίγουρο είναι πως πρέπει να ξεμπερδέψω από κάποιες υποχρεώσεις, καθώς απαιτεί πολύ χρόνο -περίπου 5 μέρες η κάθε φιγούρα- τον οποίο τώρα δεν διαθέτω. Το μόνο που θα μπορούσα να σκεφτώ, προς το παρόν, είναι να μείνω για το υπόλοιπο της ζωής μου μέσα στο σπίτι και να βγάλω τουλάχιστον δέκα ακόμα χέρια».
To facebook του. Και το instagram του.
ΟΘΩΝΑΣ ΚΑΙ ΑΜΑΛΙΑ. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
ΦΟΡΕΣΙΕΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. (από αριστερά προς τα δεξιά): Α) φορεσιά από την Επισκοπή Νάουσας, Β) φορεσιά από το Ρουμλούκι, χαρακτηριστικός ο κεφαλόδεσμος με τις φούντες που θυμίζει περικεφαλαία Γ) φορεσιά Λαζαρίνας από το Ρουμλούκι Δ) φορεσιά από την Πυλαία Θεσσαλονίκης ή αλλιώς Καπουτζήδα Ε) φορεσιά Βλάχικη από τις Σέρρες. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
ΓΕΝΙΤΣΑΡΟΣ ΚΑΙ ΜΠΟΥΛΑ (ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΟ ΕΘΙΜΟ ΝΑΟΥΣΑΣ). Αριστερά: Μπούλα, άντρας ντυμένος με την γυναικεία φορεσιά Νάουσας. Δεξιά: Γενίτσαρος. Χαρακτηριστικό της φορεσιάς ο «πρόσωπος»: ιδιαίτερη μάσκα φτιαγμένη από κερί. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
ΓΕΝΙΤΣΑΡΟΙ. Μπροστά ο έτοιμος και πίσω οι ημιτελείς. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
ΦΟΡΕΣΙΕΣ ΑΤΤΙΚΗΣ. Αριστερά: Φορεσιά Μεγάρων, δεξιά: φορεσιά από τα Μεσόγεια Αττικής. Χαρακτηριστικό και των δύο φορεσιών ο πλούσιος στολισμός του στήθους. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
«Αυτοί είναι ο βασιλιάς Όθωνας και η βασίλισσα Αμαλία» λέει, και μας δείχνει την εντυπωσιακή φορεσιά της Κέρκυρας, τρεις διαφορετικές Καραγκούνες -από διαφορετικές περιοχές της Θεσσαλίας (τρικαλινή, χειμερινή και καμπισιωτική)- Σαρακατσάνα Έβρου, μία άλλη από Καρωτή Έβρου, μία της ανατολικής Ρωμυλίας, από Σκόπελο, Αστυπάλαια, Κάρπαθο, τσολιά Δράμας, έναν Γενίτσαρο και μια Μπούλα, δύο αποκριάτικα δρώμενα με κουδουνοφόρους από τον Σοχό και το Φλάμπουρο του νομού Σερρών, την φορεσιά της Πυλαίας, της Επισκοπή, το Ρουμλούκι και ένα μικρό Ρουμλούκι, Βλάχα Σερρών, Αρβανίτισσα, έναν Κρητικό με βράκα και στιβάνια, μία κοπέλα από τα Μέγαρα… Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
ΦΟΡΕΣΙΕΣ ΘΡΑΚΗΣ. Α) Φορεσιά Σαρακατσάνας Ροδόπης. Β) Φορεσιά από το Μοναστήρι Ανατολικής Ρωμυλίας. Γ) Φορεσιά από την Καρώτη Έβρου. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
ΝΗΣΙΩΤΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ (από αριστερά προς τα δεξιά). Α) φορεσιά από την Σκόπελο. Β) φορεσιά από την Αστυπάλαια. Γ) φορεσιά από την Κάρπαθο. Δ) φορεσιά από την Κέρκυρα. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
ΑΝΤΡΙΚΉ ΦΟΡΕΣΙΑ ΚΡΗΤΗΣ. Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO. «Τα υλικά μπορεί να είναι οτιδήποτε. Η βάση μου είναι το χαρτί, αλλά πλέον χρησιμοποιώ και κορδέλες και άλλα υλικά πιο ανθεκτικά. Στο τέλος ζωγραφίζω με μαρκαδοράκια τις λεπτομέρειες στα ρούχα τους». Φωτογραφία Πάρις Ταβιτιάν / LIFO.
