Σπάνια κείμενα από τον Διγενή Ακρίτα έως την πτώση της Κρήτης δωρεάν στους χρήστες του διαδικτύου
Ένα θησαυρός για τη λογοτεχνική δημιουργία μεταξύ του 12ου και του 18ου αιώνα, είναι ελεύθερη στο διαδίκτυο για όλους τους χρήστες.
Πρόκειται για ένα ψηφιακό σημείο αναφοράς, που προωθεί και συστήνει το σπουδαίο και εν πολλοίς άγνωστο μέρος των ελληνικών γραμμάτων στη νέα ψηφιακή εποχή.
Τα έργα επιφανών συγγραφέων, όπως ο Ερωτόκριτος και η Ερωφίλη του Βιτσέντζου Κορνάρου και του Γεωργίου Χορτάτση, ο Απόκοπος του Μπεργαδή, η τραγωδία Βασιλεύς ο Ροδολίνος του Ιωάννη Ανδρέα Τρωίλου, το έπος του Βασίλειου Διγενή Ακρίτη, οι μυθιστορίες Λίβιστρος και Ροδάμνη, Διήγησις του Αχιλλέως, Καλλίμαχος και Χρυσορρόη, Φλώριος και Πλαντζιαφλώρα, οι Βίοι Αγίων, οι κυπριακές Ρίμες αγάπης, οι κωμωδίες Φορτουνάτος, Στάθης, Κατσούρμπος, η εκτενής έμμετρη εξιστόρηση Χρονικόν του Μορέως και πολλά άλλα αποτελούν ένα λογοτεχνικό και γλωσσικό θησαυρό υπό τον τίτλο «Δημώδης Γραμματεία: Από τον Διγενή Ακρίτα έως την πτώση της Κρήτης».
Μια επιλογή από τα σπάνια, υπέροχα έργα:
Διήγησις εξαίρετος ερωτική και ξένη του Ιμπερίου θαυμαστού και κόρης Μαργαρώνης
Συγγραφέας: Ανώνυμος
Έρωτική μυθιστορία της παλαιολόγειας περιόδου που διασκευάζει το δημοφιλές γαλλικό ιπποτικό μυθιστόρημα Pierre de Provence et la Belle Marguelonne. Η αρχική της σύνθεση τοποθετείται κάπως αόριστα στον 15ο αιώνα και αποτελεί το μοναδικό έργο του είδους του που σώζεται τόσο σε ανομοιοκατάληκτη όσο και σε μεταγενέστερη ομοιοκατάληκτη μορφή. Το κείμενο γνώρισε πλούσια διάδοση, χειρόγραφη και προπαντός έντυπη, καθώς με τη μορφή της ριμάδας αποτέλεσε ένα από τα διαχρονικότερα ψυχαγωγικά αναγνώσματα του νέου ελληνισμού.
Ερωτικόν Ενύπνιον
Συγγραφέας: Φαλιέρος Μαρίνος
Στο ποίημα αυτό των 130 στίχων ο ήρωας/αφηγητής ονειρεύεται την αγαπημένη του που συνοδεύεται από τον προσωποποιημένο Έρωτα. Το έργο, γραμμένο στις πρώτες δεκαετίες του 15ου αιώνα, δίνει, στο πλαίσιο μιας σύντομης επιστολής σε έναν φίλο, πληροφορίες για τον καημό του έρωτα του ποιητή και για το όνειρο, που ελπίζει να του φέρει ευτυχία. Το όνειρο εντέλει θα διακόψει την αυγή το λάλημα ενός κόκορα.
Διήγησις του Ρεμπελιού των Ποπολάρων
Συγγραφέας: Σουμάκης Άγγελος
Πεζό χρονικό του 17ου αιώνα, έργο του ζακυνθινού άρχοντα Άντζολου [Άγγελου] Σουμάκη, ο οποίος ως αυτόπτης μάρτυρας μάς μεταφέρει, από τη δική του οπτική γωνία, τα γεγονότα των τεσσάρων χρόνων της εξέγερσης του λαού της Ζακύνθου εναντίον των αρχόντων το 1628. Το έργο αποτελεί σπουδαίο μνημείοτης λαϊκής ζακυνθινής γλώσσας της εποχής.
Ερωτόκριτος
Συγγραφέας: Κορνάρος Βιτσέντζος
Ερωτική μυθιστορία του Βιτσέντζου Κορνάρου, γραμμένη στις αρχές του 17ου αιώνα, δομημένη σε πέντε μέρη και αποτελούμενη από περίπου 10.000 στίχους. Πρόκειται για την πολύ δημοφιλή στον τουρκοκρατούμενο ελληνισμό, και μέχρι σήμερα, ιστορία της βασιλοπούλας Αρετούσας που αγαπήθηκε με τον γιο ενός συμβούλου του πατέρα της και υπέμειναν τέσσερα χρόνια εκείνος την εξορία και αυτή τη φυλακή, μέχρι ο βασιλιάς να αποδεχτεί τον Ρωτόκριτο αναγνωρίζοντας την ανδρεία και τη φρόνησή του.
Ερωτοπαίγνια
Συγγραφέας: Ανώνυμος
Αξιόλογη συλλογή 112 σύντομων ερωτικών ποιημάτων του 15ου αιώνα που περιλαμβάνει την «Ερωτική αλφάβητο», τα «Εκατόλογα της αγάπης», ερωτικά δίστιχα και άσματα κ.ά. Μολονότι κάποιοι μελετητές έχουν υποστηρίξει τη ροδιακή προέλευση των ποιημάτων, τα τελευταία πιθανότατα προέρχονται από τον ευρύτερο νησιωτικό, ενδεχομένως τον δωδεκανησιακό, χώρο. Είναι έργο άγνωστου/ων ποιητή/ών και αποτελεί εξαίρετο δείγμα της πρώιμης λαϊκής και λαϊκότροπης νεοελληνικής ποίησης.
Η Βοσκοπούλα
Συγγραφέας: Ανώνυμος
Ποιμενικό ειδύλλιο, έργο ανώνυμου συγγραφέα, αποτελούμενο από 476 ενδεκασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους, εξαίρετο δείγμα της ποιμενικήςποίησης στον ελληνικό χώρο. Αφηγείται την τυχαία συνάντηση και τον κεραυνοβόλο έρωτα ενός βοσκού και μιας πολύ όμορφης βοσκοπούλας. Τοποθετείται χρονικά στην εποχή ακμής της κρητικής λογοτεχνίας (περ. 1580-1669), είναι γραμμένο στην κρητική διάλεκτο και αγαπήθηκε πολύ τόσο από τους λογίους όσο και από τον απλό λαό.
Κατζούρμπος
Συγγραφέας: Χορτάτσης Γεώργιος
Είναι ένα από τα τρία σωζόμενα θεατρικά έργα του Χορτάτση (τέλη του 16ου αιώνα), επίσης έμμετρο, και ανήκει στο είδος της κωμωδίας, που αντλεί τα μοτίβα της πλοκής του και την πλούσια πινακοθήκη των ηρώων του από την ιταλική commedia erudita. Το ερωτευμένο ζευγάρι αντιμετωπίζει το εμπόδιο του γέρου Αρμένη που θέλει να απολαύσει ερωτικά την κοπέλα, αλλά στο τέλος αποδεικνύεται πατέρας της και το έργο τελειώνει μέσα σε γενική χαρά.
Λόγος παρηγορητικός περί Δυστυχίας και Ευτυχίας
Συγγραφέας: Ανώνυμος
Ανώνυμο αφηγηματικό ποίημα του 14ου αιώνα, γραμμένο πιθανότατα στο νησί της Κρήτης. Πρόκειται για αλληγορικό και ηθικολογικό κείμενο στο οποίο συγχωνεύονται παραμυθικά και κυρίως μυθιστορ(ηματ)ικά μοτίβα. Παραδίδεται σε δύο χειρόγραφα/παραλλαγές και πραγματεύεται το αγαπητό εκείνη την εποχή θέμα της μεταστροφής της τύχης και, κατ’ επέκταση, το απρόβλεπτο της ανθρώπινης κατάστασης.
Ο έπαινος των γυναικών
Συγγραφέας: Ανώνυμος
Το ποίημα αποτελείται από 735 ομοιοκατάληκτους οκτασύλλαβους στίχους και ο χαρακτήρας του είναι έντονα μισογυνικός. Είναι δομημένο σε τρία μέρη, το καθένα από τα οποία περιγράφει, με οξεία σατιρική διάθεση, την ηθική και τη συμπεριφορά των παρθένων, των παντρεμένων και των χηρών γυναικώναντίστοιχα. Η γλώσσα στα περισσότερα σημεία παρουσιάζεται αρκετά τολμηρή. Η συγγραφή του ποιήματος τοποθετείται στην Κρήτη στα τέλη του 15ου αιώνα.
Άνθη ευλαβείας
Συγγραφέας: Συλλογικό
Με τον τίτλο Άνθη ευλαβείας κυκλοφόρησε στα 1708 μια συλλογή ελληνικών, λατινικών και ιταλικών ποιημάτων —ανάμεσά τους και τρία πεζά κείμενα— των μαθητών της Φλαγγινείου σχολής της Βενετίας, «εις δόξαν της Θεομητορικής Μεταστάσεως» και αφιερωμένη στον (χορηγό της;) Μελέτιο Τυπάλδο, μαθητή και δάσκαλο της σχολής και κατόπιν μητροπολίτη Φιλαδελφείας. Με εμφανείς τις επιδράσεις της ελληνικής, αρχαίας και δημώδους, καθώς και της λατινικής και ιταλικής γλώσσας και γραμματείας, τα ποιήματα αυτά δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν, παρά την τεχνική τους αρτιότητα, το επίπεδο των μαθητικών γυμνασμάτων.
Άνθος των χαρίτων
Συγγραφέας: Ανώνυμος
Το δημοφιλέστατο Άνθος των χαρίτων, το οποίο γνώρισε ευρύτατη διάδοση σε χειρόγραφη και έντυπη μορφή, αποτελεί ανώνυμη μετάφραση του περιώνυμου ιταλικού έργου Fior(e) di virtù του 14ου αιώνα. Πρόκειται για ένα αφηγηματικού χαρακτήρα ανθολόγιο με ηθικοδιδακτικούς στόχους, η βενετική έκδοση του οποίου στα 1529 αποτελεί και την πρώτη εμφάνιση έντυπου πεζού κειμένου της δημώδους νεοελληνικής γραμματείας.
