eSTRANGEr: ένας Έλληνας φωτογράφος δείχνει τι σημαίνει να είσαι ξένος και πλάνητας

O φωτογράφος Γιώργος Καραηλίας υπήρξε ένας εκούσιος μετανάστης που έφυγε από την Αθήνα το 2009 και εγκαταστάθηκε για τέσσερα χρόνια σε μία μικρή μεσαιωνική πόλη της Ισπανίας. Τη μεταναστευτική του εμπειρία -ένα ταξίδι που δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα- αποτύπωσε φωτογραφικά με το eSTRANGEr, ένα πρότζεκτ που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τον σημαντικό γερμανικό, εκδοτικό οίκο Kehrer Verlag. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία κεφάλαια, Angst, Crisis, Sublimation (Άγχος, Κρίση, «Μετουσίωση») τα οποία σηματοδοτούν τις ψυχολογικές -μέσα από την εμπειρία – αλλαγές του φωτογράφου, δίνοντας και την αφηγηματική συνέχεια. Ο ίδιος μας μίλησε αναλυτικότερα:

«Στο eSTRANGEr δημιουργείται μία αφήγηση και προσπαθεί να προσεγγίσει φιλοσοφικά αυτό που σήμερα σημαίνει να είσαι πλάνητας στην Ευρώπη. Μέσα από τη μεταναστευτική μου πορεία διαπίστωσα ότι πέρασα μέσα από διάφορες ψυχολογικές φάσεις οι οποίες αποτυπώθηκαν και στον τρόπο που προσέγγιζα φωτογραφικά τον κόσμο. Υπήρχαν τρεις διαφορετικές ιστορίες που άρχισα να δένω με τη κρίση στην Ευρώπη και υπάρχει και το βασικό μεταφροϋδικό μοντέλο, μια εμπειρία που εξελίσσεται σπειροειδώς, ξεκινώντας από το άγχος, τον φόβο για την κρίση αυτή καθαυτή και το ξεπέρασμά της, η μετουσίωσή της. Με βάση λοιπόν αυτό το μοντέλο οργάνωσα εκ των υστέρων τις εικόνες μου.

©Γιώργιος Καραηλίας

Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου η φωτογραφία μου είναι κλασική, ενώ στη συνέχεια η προσέγγισή μου γίνεται πιο οργανική -τραβούσα μόνο νύχτα με αργές ταχύτητες, κάτι που κράτησε περίπου ένα τετράμηνο- και τέλος, στην τελευταία ενότητα δουλεύω με την εικόνα της εικόνας και όχι με την εικόνα της πραγματικότητας. Θα σε φωτογράφιζα π.χ. μέσα από έναν καθρέφτη, μέσα από μια αντανάκλασή σου. Δεν υπάρχει καμία εικόνα που να είναι καθαρή, ξεκινά ο αποφυλακισμός της φωτογραφίας ως εικόνα.

Η φωτογραφία έχει διάφορα επίπεδα που δεν είναι άμεσα ορατά, αλλά αποτυπώνονται και γίνονται σκέψεις. Και τότε ξεκινάει η φιλοσοφική ενατένιση. Και εκεί βάζω τον τριπλό άξονα της φιλοσοφίας, γιατί διαπιστώνω ότι το τριπλό μοντέλο και αυτός ο τριπλός τρόπος φωτογράφισης που αποδομεί και το ίδιο το μέσο, προφανώς έχει να κάνει και με μία φιλοσοφική εξέλιξη -τουλάχιστον στον Ευρωπαϊκό χώρο. Από τον υπερβολικό θετικισμό και την πίστη στον Λόγο -Καντ, Καρτέσιος- φτάνουμε κάποια στιγμή στην αποδόμηση της φιλοσοφίας, μέσω του Νίτσε ο οποίος είναι και η καταβύθιση στα σκοτάδια, για να καταλήγουμε στις μεταπλάσεις του μεταμοντερνισμού και στον Μποντριγιάρ που λέει ότι τελικά όλα αυτά είναι ομοιώματα, γιατί ζούμε σε ένα κόσμο ομοιωμάτων.

Ναι, θεωρώ ότι είναι σχεδόν σαν υποχρέωση ο πολιτικός λόγος μέσα από τη φωτογραφία στην εποχή μας. Εκεί είναι και η αντίρρηση που είχα με κάποιες δουλειές που έχουν βγει πρόσφατα -και μάλιστα καλών φωτογράφων -οι οποίες είναι εντελώς απολιτικοποιημένες και ακόμα κι αν το δεις σαν αναχωρητισμό και πάλι έχω μεγάλες διαφωνίες με το ότι κάποιοι γυρνούν στο μύθευμα. Δηλαδή, αυτό είναι που μας απασχολεί αυτή τη στιγμή ως κοινότητα εικονοποιών;».