Aπό τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο
Από το “West Side Story” και το “Sweet Charity” μέχρι το ανεπανάληπτο “Singing in the Rain” που έδωσε κάτι από τη μαγεία του στο “La La Land”
Είναι εξαιρετικά δύσκολο, ως και επώδυνο, για έναν μη αμετανόητο φαν του είδους να αντέξει ένα μιούζικαλ από την αρχή ως το τέλος. Στις ελληνικές μουσικοχορευτικές κωμωδίες της εμπορικής περιόδου του Φίνου, για παράδειγμα, προσπερνάς χωρίς ενοχή τα ονειρικά ιντερλούδια, πενιχρές κόπιες τα περισσότερα, για να χαρείς το αστείο που ακολουθεί, ακόμη κι αν το γνωρίζεις απέξω κι ανακατωτά. Στα απείρως ανώτερα αμερικανικά της χρυσής εποχής ή τα γαλλικά του Ζακ Ντεμί συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: ποιος θέλει να ξαναδεί τους σιροπιαστούς διαλόγους ή την προσχηματική, ρομαντική πλοκή; Fast forward σε μερικές από τις καλύτερες χορογραφίες που έχουν συντεθεί, συνήθως πάνω σε υπέροχα τραγούδια, από ταλέντα που ειδικεύτηκαν σε ένα είδος που παρήκμασε φυσιολογικά, αλλά δεν έσβησε πραγματικά. Φυσικά, σκηνές σε ταινίες που δεν ήταν μιούζικαλ έμειναν στην ιστορία, όπως το ανακάτεμα των στυλ στη σέξι μονομαχία Ούμα Θέρμαν και Τζον Τραβόλτα στο «Pulp Fiction», ο Τραβόλτα –και πάλι− να δίνει τα ντίσκο ρέστα του στην πίστα του κλαμπ 2001 στον «Πυρετό το Σαββατόβραδο», το βαλς μεταξύ αγνώστων στη φαντασία του Ρόμπιν Γουίλιαμς στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Νέας Υόρκης στο «Βασιλιά της Μοναξιάς» ή, δεκαετίες πριν, ο φανταστικός πειραματισμός στο χρώμα από τον πρωτοπόρο Len Lye στο «Rainbow Dance» του 1936. Με αφορμή την τεράστια επιτυχία του «La La Land», του πρώτου μιούζικαλ που ενδεχομένως να πάρει τα κύρια Όσκαρ μετά το «Σικάγο», θυμηθείτε σε αντίστροφη μέτρηση τις πιο δεξιοτεχνικές, απογειωτικές, μεθυστικές και επιδραστικές σκηνές μιούζικαλ στο σινεμά – έτσι, δεν θα χρειαστεί να υποστείτε ολόκληρο το παραμύθι.
10. DANCER IN THE DARK
I ‘ve seen it all
Είτε το αγαπάτε είτε το απεχθάνεστε, το αντικομφορμιστικό μιούζικαλ του Λαρς φον Τρίερ ανήκει ολοκληρωτικά στον Δανό σκηνοθέτη. Σπρώχνει το μελό στα άκρα, κόβει απότομα τα χορευτικά, διαλέγει πολλές ανάποδες γωνίες λήψης, αλλά δεν αντιτίθεται εντελώς στο είδος. Σε φυσικούς χώρους και με έμφαση στη μιζέρια, το καταθλιπτικά δραματικό «Χορεύοντας στο σκοτάδι» απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα και αυτή η σκηνή είναι το αποκορύφωμά της, με τη σπασμένη φωνή της Björk να συνοδεύει ένα ατελείωτο travelling, κυριολεκτικά πάνω σε ράγες.
9. ROYAL WEDDING
Dancing on the ceiling
Ο Στάνλεϊ Ντόνεν και ο Φρεντ Αστέρ έσπαγαν το κεφάλι τους πώς θα γυρίσουν μια ακροβατική σκηνή σε ένα δωμάτιο. Οι τεχνικοί της Metro Goldwyn Mayer έδωσαν τη λύση: έφτιαξαν ένα τεράστιο κυλινδρικό σετ που περιστρεφόταν, σαν αυτοσχέδιο βαρέλι, με την κάμερα, τον οπερατέρ, τους βοηθούς και τα έπιπλα «συνημμένα» κατά τη διάρκεια του χορού του Αστέρ, που ταυτόχρονα τραγουδούσε το «You ‘re all the world to me». Ο στιχουργός Άλαν Τζέι Λέρνερ είχε την ιδέα, αλλά ο σπουδαίος περφόρμερ επέμενε σε συνεντεύξεις πως το είχε σκεφτεί πρώτος, δεκαετίες πριν.
8. STORMY WEATHER
Nicholas brothers’ stairs scene
Ένα χορευτικό ντουέτο με αρκετές εμφανίσεις στο σινεμά, οι αδελφοί Νίκολας δεν χορεύουν απλώς πάνω στην ξέφρενη μουσική του Καμπ Κάλαγουεϊ, αλλά πετάνε προς ένα κρεσέντο από εξαιρετικά δύσκολο footwork και απανωτά σπαγκάτι μετά από κλακέτες για Όσκαρ, κουτρουβαλώντας με χάρη από την τεράστια λευκή σκάλα του σκηνικού.
7. JAILHOUSE ROCK
Prison scene
Πριν απ’ όλους τους λικνιστούς, και μάλλον άχαρους ρόκερ, ο ένας και μοναδικός Έλβις χόρεψε με την παρέα του το τεράστιο hit «Jailhouse Rock» στην ομώνυμη ταινία, οδηγώντας την οργασμική περιδίνιση, με την ασυμμάζευτη λεκάνη του και το ατίθασο τσουλούφι, προς το εναλλακτικότερο, σε σχέση με τις τακτοποιημένες χορογραφίες των κλασικών μιούζικαλ, κούνημα των επιγόνων, από τον Μπελούσι στο «Blues Brothers» μέχρι τον Κέβιν Μπέικον στο «Footloose», αλλά και τα διάφορα Dirty (αν και καθόλου βρόμικα) Dancing.
6. SWEET CHARITY
Rich man’s frug
Όλος ο Μπομπ Φόσι σε μια μεγάλη σεκάνς που δεν συνοψίζει μόνο το στυλ του καινοτόμου, αγρίως απαιτητικού για τον εαυτό του και τον θίασο του Αμερικανού χορευτή και χορογράφου, αλλά και τη δεκαετία του ’60 στο τελείωμά της, αυτό που εμείς λέμε shake, σε ένα πάρτι της καλής κοινωνίας, όπου όλοι ξεβιδώνονται σε φιγούρες υψιπετείς και φρενιασμένες, παρωδώντας τη σοβαροφάνεια των κομψών εκδηλώσεων της μόδας. Μετά την εκπληκτική του εμφάνιση στο «Kiss me Kate» και τη χορογραφία του στο «Pajama Game», το «Sweet Charity» σήμανε το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Φόσι και απέτυχε εισπρακτικά, αφού έσκασε στην παρακμή του είδους. Με το «Καμπαρέ» και το «All that jazz» σάρωσε σε Όσκαρ και φεστιβάλ, δίνοντας το στίγμα ενός ωριμότερου ρεβιζιονιστή στο ανάδελφο jazz στυλ του που έφερε τα καλύτερα στοιχεία του κλασικού μιούζικαλ, αλλά αποκάλυπτε μια μοντέρνα αισθητική (ψάξτε στο «Καμπαρέ» τους πρώτους σπόρους του βιντεοκλίπ) ή μιλούσε προσωπικά και ειλικρινώς, με εντελώς κινηματογραφικούς όρους, για τον μουσικοχορευτικό κόσμο του θεάτρου που γνώριζε καλά.
5. AN AMERICAN IN PARIS
Ballet
Η καπιτάλε σκηνή του «Αμερικανού στο Παρίσι» είναι ένα γιγαντιαίο σε σκηνογραφική κλίμακα και διάρκεια μπαλέτο, βασισμένο κυρίως στην αθάνατη μουσική του Τζορτζ Γκέρσουιν, ένας φόρος τιμής του Χόλιγουντ στους μεγάλους Γάλλους ζωγράφους (ναι, λίγο corny, αλλά ακαταμάχητης ομορφιάς), μια ζαλιστική παρέλαση χρωμάτων και σκηνικών και ταυτόχρονα μια υπέρκομψη χορογραφία με πρωταγωνιστές τον Τζιν Κέλι και τη Λέσλι Καρόν κάτω από την μπαγκέτα του Βινσέντε Μινέλι.
4. BANDWAGON
Girl hunt ballet
Ο Φρεντ Αστέρ χόρεψε πολλά σόλο στην καριέρα του και από μόνος του συγκροτεί όχι δεκάδα αλλά πενηντάδα με καταπληκτικά δεξιοτεχνικές σκηνές. Αυτή εδώ από το δραματικά άνισο «Bandwagon» του Βινσέντε Μινέλι είναι τέλεια σε κάθε βήμα και ανάσα και μάλλον θα σας θυμίσει κάτι πιο οικείο, αφού ο Μάικλ Τζάκσον την ξεπατίκωσε για το βιντεοκλίπ του «Smooth Criminal», έχοντας αντιγράψει πρώτα τις καθοριστικές, cool κινήσεις του ειδώλου του. Η μοιραία, καλλίπυγη Σιντ Τσαρίς λάμπει έναν χρόνο μετά την αξιοσημείωτη παρουσία της στη σεκάνς του φινάλε στο «Singing in the Rain».
3. SWING TIME
Έλεγαν, σωστά, πως ο Φρεντ Αστέρ έδινε στην Τζίντζερ Ρότζερς class κι εκείνη το sex που του έλειπε, όταν χόρευε μόνος του. Συνεργάστηκαν πολλές φορές και αυτή η σκηνή, μία από τις καλύτερές τους, στο «Swing Time» δείχνει πόσο αβίαστα έδεναν, πόσο συγχρονισμένοι ήταν στις κλακέτες και τη σωματική τους επαφή, πώς εκείνη απογειωνόταν, όταν δούλευε μαζί του και πώς ο Αστέρ έμοιαζε ευτυχισμένος όταν την αγκάλιαζε για να την οδηγήσει, σαν την ντάμα των ονείρων του, με τα βήματά του προς την έξοδο, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι με την εντυπωσιακή, αλλά πιο νευρική Ρίτα Χέιγουρθ και την αξιόπιστη, αλλά πιο κοινή, αν εξαιρέσουμε το ερωτικά φορτισμένο «Begin the Beguine», Έλινορ Πάουελ.
2. WEST SIDE STORY
Prologue
Ο πρόλογος του «West Side Story» συνιστά μια αυτοτελή, υπέροχη ταινία μικρού μήκους, σκηνοθετημένη από τον έμπειρο Ρόμπερτ Γουάιζ και τον χορογράφο Τζερόμ Ρόμπινς που «σκοτώθηκαν» στα γυρίσματα και δεν μιλιόντουσαν, ούτε κι όταν παρέλαβαν από κοινού (κάτι που δεν έχει επαναληφθεί έκτοτε) το Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας το 1962. Οι δύο συμμορίες των Jets και των Sharks τσακώνονται στα glorious πλάνα της Νέας Υόρκης υπό τους ήχους του Λέοναρντ Μπέρνσταϊν και ήδη, από τους πρώτους αναγνωριστικούς γύρους, μυρίζει μπαρούτι και τραγωδία σ’ αυτή την εμπνευσμένη διασκευή του «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Φυσικά, η ταινία βρίθει εκπληκτικών σκηνών, όπως το «America», αλλά η εισαγωγή παραμένει το πιο χαρακτηριστικό δείγμα της ολικής απόδρασης του μιούζικαλ από τα στενά όρια του στούντιο, χωρίς παράλληλα να χάνει τον ρομαντισμό και τη φόρμα του.
1. SINGING IN THE RAIN
Title song
Ο Ράιαν Γκόσλινγκ και η Έμα Στόουν επισκέφτηκαν τη χήρα του Τζιν Κέλι κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του «La La Land», μίλησαν μαζί της για τον σταρ της ταινίας, είδαν την περίφημη ομπρέλα και αναμνηστικά από τα γυρίσματα και, όπως λένε, πήραν κάτι από τη μαγεία της ψυχής του μεγαλύτερου μιούζικαλ όλων των εποχών, που με την πάροδο του χρόνου δίκαια εξασφάλισε τη θέση στην κορυφή του είδους. Η αλήθεια είναι πως (αν και δεν μπορεί να αποδειχθεί) αν το φιλμ του Ντέιμιαν Σαζέλ αποσπάσει το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, μια κατάφωρη αδικία θα έχει εν μέρει διορθωθεί, αφού ο μεγάλος συγγενής του είναι το αριστούργημα των Ντόνεν/Κέλι, που δεν ήταν καν υποψήφιο στις κύριες κατηγορίες των βραβείων, ίσως επειδή το «Ένας Αμερικανός στο Παρίσι, πάλι με τον Κέλι, είχε κερδίσει την ακριβώς προηγούμενη χρονιά. Απ’ όλες τις εξίσου σπουδαίες μουσικοχορευτικές σκηνές αυτής της καλοήθους παρωδίας της εποχής του βωβού κινηματογράφου στο Χόλιγουντ, η αξέχαστη, εντελώς ακαταμάχητη στιγμή, που πάντα προκαλεί αγαλλίαση και θαυμασμό, είναι το πλατσούρισμα του Τζιν Κέλι στη βροχή, μόλις έχει καληνυχτίσει την αγαπημένη του στο κατώφλι του σπιτιού της, στην καρδιά του Λος Άντζελες. Ένας μουσκεμένος δρόμος, άφθονο νερό, μια ανθεκτική ομπρέλα, ένα ορμητικό λούκι, ένας λαμπτήρας, ένας τσαντισμένος αστυνομικός και ο φουλ ερωτευμένος φτωχός με την ελπίδα και το ταλέντο να εκρήγνυνται σε χορευτικό ραβασάκι είναι τα αχτύπητα συστατικά ενός τετράλεπτου που δεν χορταίνεται, πάνω στο παλιό τραγούδι του Νέισιο Χερμπ Μπράουν. Φημολογείται πως ο Κέλι είχε υψηλό πυρετό όταν τη γύρισε. Δεν φαίνεται καθόλου…
