Από τη Χριστίνα Γαλανοπούλου
Ξαναγράφοντας τον Σαίξπηρ
Mε αφορμή τη συμπλήρωση 400 χρόνων από τη γέννηση του κορυφαίου δραματουργού, συγγραφείς-σταρ απ’ όλο τον κόσμο ξαναγράφουν τα έργα του.
Σούπερ σταρ συγγραφείς απ’ όλο τον κόσμο ανασυνθέτουν με έμπνευση και πάθος έργα του κορυφαίου δραματουργού όλων των εποχών ως δημιουργικό φόρο τιμής για τα 400 χρόνια από τον θάνατό του.
Κι αν γινόταν να ξαναγραφτεί ο Σαίξπηρ; Όχι για να επικαιροποιηθεί ή –τι ιεροσυλία!− να βελτιστοποιηθεί αλλά για να του απονεμηθούν τιμές από μια σειρά καταξιωμένων συγγραφέων που ενέπνευσε. Το Hogarth Shakespeare Project απαντά σ’ αυτήν ακριβώς την ερώτηση, ζητώντας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους συγγραφείς να εμπνευστούν νέα μυθιστορήματα, βασισμένα στο πιο αγαπημένο τους θεατρικό με την υπογραφή του Σαίξπηρ.
Το εγχείρημα αυτό ήταν ο τρόπος του εκδοτικού οίκου Hogarth Press να τιμήσει τα 400 χρόνια από τον θάνατο του μεγαλύτερου δραματουργού όλων των εποχών, βάζοντάς τον να «συνομιλήσει», κατά κάποιον τρόπο, με μαθητές του σ’ ολόκληρη την οικουμένη. Αποτέλεσμα αυτής της τολμηρής ιδέας ήταν η δημιουργία μιας σειράς νέων έργων που θα κυκλοφορήσουν σε 25 χώρες, στην Ελλάδα δε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Το πρώτο –ως δείγμα γραφής της ανασύνθεσης μιας αρχικής ιδέας του Σαίξπηρ− κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 2015 και ήταν το Χάσμα του χρόνου της Jeanette Winterson, ένα μυθιστόρημα βασισμένο στο σαιξπηρικό Χειμωνιάτικο Παραμύθι (στα ελληνικά το περιμένουμε φέτος τον Δεκέμβριο).
Οι εμπνευσμένες ανασυνθέσεις συνεχίζονται και έχουμε να περιμένουμε πολλά από τους πιο διάσημους συγγραφείς του κόσμου, μεταξύ των οποίων και ο ροκ σταρ της αστυνομικής λογοτεχνίας Jo Nesbo, η Margaret Atwood κ.ά.
Συγκεκριμένα, από τον βραβευμένο με Booker, Howard Jacobson, φέτος τον Δεκέμβριο περιμένουμε το πολυσυζητημένο Το όνομά μου είναι Σάιλοκ (σε μετάφραση Νίκου Παναγιωτόπουλου), μια δεύτερη γραφή του Εμπόρου της Βενετίας από τη βραβευμένη με Πούλιτζερ, Ann Tyler, το Ξιδοκόριτσο (σε μετάφραση Αύγουστου Κορτώ), βασισμένο στη Στρίγγλα που έγινε αρνάκι, ενώ η Καναδέζα Margaret Atwood ξαναγράφει την Τρικυμία μέσα από το Had Seed (σε μετάφραση Τρισεύγενης Παπαϊωάννου).
Όσο για τον Jo Nesbo, εκείνος επέλεξε να ανασυνθέσει τον αιματοβαμμένο Μάκμπεθ ως ψυχολογικό θρίλερ, ενώ Οθέλλος, Βασιλιάς Ληρ και Άμλετ αναμένονται αντιστοίχως από τους Tracy Chevalier, Edward St Aubyn και Gillian Flynn.
Συλλογικό, The Hogarth Shakespeare Project, Eκδόσεις Μεταίχμιο
Η κοφτερή ματιά του Ουμπέρτο Έκο στη ζωή μας
Τα διαπεραστικά κείμενα που δημοσίευε στον ιταλικό Τύπο ο μεγάλος διανοητής μεταφράζονται στα ελληνικά.
AΠΟ ΤΗΝ ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δανειζόμενος τον όρο από τον Ζίγκμουντ Μπάουμαν περί ρευστής κοινωνίας, ο Ουμπέρτο Έκο έστησε μια δική του ανάγνωση για τις ευκολίες που μας χάρισε η πρόοδος, οι οποίες ωστόσο φάνηκαν να λειτουργούν μάλλον αντιδραστικά, παρά υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης και της πρωτοπορίας. Η τεχνολογία μπορεί, για παράδειγμα, να διευκόλυνε όλα τα επίπεδα της οικονομίας και της καθημερινότητας, αλλά σε πολλές περιπτώσεις κατέστησε ανέφικτη την αληθινά ανθρώπινη επικοινωνία − ο ίδιος φέρνει το πετυχημένο παράδειγμα των κινητών που αλλοτρίωσαν την άμεση επαφή και την ουσιαστική κουβέντα. Διαβάζοντας έτσι κανείς τα παρεμβατικά αυτά κείμενά του στην «Bustina di Minerva» μένει να αναρωτιέται κατά πόσο μπορεί να ξεφύγει από τη ρευστότητα που μετατρέπει τους πολιτικούς σε τυχοδιώκτες −«οι οποίοι αντιμετωπίζουν τα κόμματα σαν ταξί»− και τους πνευματικούς ανθρώπους σε υποτελείς της επικοινωνίας. Επειδή, όμως, στον Ουμπέρτο Έκο δεν άρεσε ποτέ η νουθεσία, φρόντισε τις παρατηρήσεις του να τις «πασπαλίζει» με δόσεις άφθονου χιούμορ και με φλογερούς ποιητικούς στίχους ή λογοτεχνικές παραπομπές. Κείμενα που ξαναζωντανεύουν το σπινθηροβόλο πνεύμα του Έκο και μας θυμίζουν γιατί ο παρεμβατικός του ρόλος στα πράγματα παραμένει αναντικατάστατος και το κενό που άφησε η απώλειά του τεράστιο.
Ουμπέρτο Έκο, Χρονικά μιας ρευστής κοινωνίας, Εκδόσεις Ψυχογιός, Σελίδες: 520
Ο οργιαστικός κόσμος του Μαρκήσιου ντε Σαντ
Η «Φιλοσοφία στο μπουντουάρ» επανακυκλοφορεί.
AΠΟ ΤΗΝ ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ένα διαφορετικό οργιαστικό Συμπόσιο με σκοπό την αλλαγή των φιλοσοφικών όρων μέσα από τις αξίες της σάρκας ευαγγελίζεται, παραδόξως, η Φιλοσοφία στο μπουντουάρ του Μαρκήσιου ντε Σαντ. Όπως και ο Πλάτωνας, έτσι και ο Ντε Σαντ στόχο του είχε, με τις εναλλαγές των ρόλων και την παράδοξη διαλεκτική, να αλλάξει τα δεδομένα αναφορικά με τις βασικές φιλοσοφικές έννοιες − μόνο που εδώ τον ρόλο της Διοτίμας διαδραματίζει ο ομοφυλόφιλος Ντολμανσέ και του Σωκράτη η κυρία Ντε Σεντ-Ανζ, μια 26χρονη λιμπερτίνα που μυεί τη μαθήτριά της στα μυστικά της ακολασίας. Η αντιστροφή των ρόλων είναι εμφανής στον Ντε Σαντ, όπως και ο στόχος του να ξεριζωθούν όλοι οι περιορισμοί και οι καταναγκασμοί που η Δύση είχε επιβάλει στον άνθρωπο μέσω της Ηθικής. Οδηγός σε αυτό είναι η Φύση, η μόνη ικανή να δείξει τον πραγματικό εκδημοκρατισμό, και όχι τυχαία ο υπότιτλος του έργου του Ντε Σαντ είναι πολιτικός: τα σαδομαζοχιστικά παιχνίδια αντικαθιστούν τις ηθικές επιταγές και η επιθυμία την επιβολή του λόγου. Από τον Ντε Σαντ επηρεάστηκε πλήθος καλλιτεχνών και φιλοσόφων: ο Νίτσε και ο Μπατάιγ, η γενιά του ’68 και οι μπιτ ποιητές. Ίσως κάποιοι να θυμούνται τον σάλο που είχε προκαλέσει στην Ελλάδα η έκδοσή του − επιτέλους επανεκδίδεται και επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση Ρίτας Κολαΐτη.
Μαρκήσιος Ντε Σαντ, Η φιλοσοφία στο μπουντουάρ,Μτφρ.: Ρίτα Κολαΐτη, Εκδόσεις Μεταίχμιο
Ένα southern gothic αριστούργημα
Ο σκοτεινός κόσμος της Φλάννερυ Ο’Κόννορ.
AΠΟ TON M. HULOT
Το δεύτερο και τελευταίο μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε η Αμερικανίδα συγγραφέας Φλάννερυ Ο’Κόννορ το 1960 είναι ένα κλασικό παράδειγμα της southern gothic λογοτεχνίας, γεμάτο καθολικά θέματα και σκοτεινές εικόνες. Σε ένα ερημικό δάσος στο Τενεσί ο αυτόκλητος προφήτης Μέισον Ταργουότερ πεθαίνει, αφήνοντας στον νεαρό μικρανιψιό του την εντολή να τον θάψει και να πάρει τη θέση του. Εκείνος παρακούει και αναζητά τη βοήθεια του ορθολογιστή θείου του, που ζει στην πόλη με τον άρρωστο γιο του. Η Φλάννερυ Ο’Κόννορ αφηγείται με άτεγκτη ακρίβεια μια ιστορία πνευματικής αναζήτησης μέσα από τη σύγκρουση του νεαρού με τον θείο του και την εσωτερική του πάλη ανάμεσα στην προφητική κλήση και την προσωπική αυτονομία. Η κλασική μετάφραση του Αλέξανδρου Κοτζιά, με ένα εξαιρετικό ερμηνευτικό επίμετρο.
Φλάννερυ Ο’Κόννορ, Και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν, Μτφρ.: Αλέξανδρος Κοτζιάς, Εκδόσεις Αντίποδες
Ο εγγονός του Τσε Γκεβάρα έχει κάτι να σου πει
Η αληθινή Κούβα
AΠΟ TON M. HULOT
Ο Canek Sanchez Guevara είναι εγγονός του επαναστάτη της Κούβας Τσε Γκεβάρα και οι 33 Στροφές είναι το πρώτο του μυθιστόρημα, μια ειλικρινής ιστορία για τις απογοητεύσεις μιας γενιάς που πίστεψε στις ιδέες της επανάστασης του Κάστρο, αλλά και μια διεισδυτική ματιά στη ζωή των απλών ανθρώπων στην Κούβα κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Ο κεντρικός ήρωας χωρίζει απ’ τη γυναίκα του και περνάει τον περισσότερο χρόνο του παρέα με μια Ρωσίδα γειτόνισσά του, χάρη στην οποία ανακαλύπτει την απόλαυση της ανάγνωσης. Τα βιβλία που διαβάζει ανοίγουν σταδιακά τους ορίζοντές του, ενώ τον περιβάλλει η γκρίζα και διαβρωτική πραγματικότητα: η ρουτίνα του γραφείου, τα καθημερινά μικρά ή μεγάλα παράπονα από συναδέλφους, οι δικές του εμμονικές σκέψεις. Κάθε μέρα γίνεται μάρτυρας του θλιβερού θεάματος των νέων ανθρώπων που εγκαταλείπουν το νησί με αυτοσχέδια μέσα και τα βράδια βασανίζεται από καφκικούς εφιάλτες στους οποίους συλλαμβάνεται και δικάζεται χωρίς αιτία. Τα πραγματικά του προβλήματα όμως θα ξεκινήσουν όταν θα κληθεί να γίνει πληροφοριοδότης του κράτους.
Canek Sαnchez Guevara, 33 στροφές, Μτφρ.: Αχιλλέας Κυριακίδης, Εκδόσεις Ίκαρος, Σελ.: 104
Ο παραστρατημένος εφημέριος και άλλες ιστορίες
Πάλη ενάντια στα πάθη και τις περιστάσεις στο κλασικό βικτωριανό μυθιστόρημα του Τόμας Χάρντυ.
AΠΟ ΤΗΝ ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η ατμόσφαιρα του βικτωριανού μυθιστορήματος, τα άσωτα πάθη και οι δυσκολίες της ζωής, μαζί και η ταξική διαστρωμάτωση, φαίνονται ξεκάθαρα στις ιστορίες του Τόμας Χάρντυ. Ο Παραστρατημένος εφημέριος και άλλες ιστορίες (μτφρ. Γιάννη Κωστόπουλου) είναι ο καλύτερος τρόπος για να μεταφερθεί κανείς σε αυτούς τους κόσμους που χαρακτηρίζονταν από τις «εναλλαγές λάσπης και παγωνιάς, βροχής και χιονόνερου, μαστιγωμένους από βοριάδες και ανεμοθύελλες», όπου τίποτα δεν μπορεί να είναι υποφερτό γιατί τίποτα δεν είναι αποδεκτό, επιτρεπτό και μη κατακριτέο. Δεν είναι να απορείς που ο ίδιος ο Χάρντυ εκδιώχθηκε στο τέλος σχεδόν ως αποσυνάγωγος από τους εκκλησιαστικούς κύκλους και ως παραπάνω παθιασμένος και τολμηρός από τους ομότεχνούς του. Οι αντιρρήσεις είχαν ακριβώς να κάνουν με το ότι πότισε με παραπάνω δόσεις φαντασίας το ρεαλιστικό σύμπαν και τόλμησε να απελευθερώσει τη φαντασία −ενίοτε και τις αμαρτίες− των ηρώων του σε εποχές που το σκάνδαλο δεν επιτρεπόταν δίπλα από τον τίτλο συγγραφέα (και δεν έχει προηγούμενο ο σάλος που προκλήθηκε με το Jude the Obscure). Αντίστοιχα γοητευτικά παράδοξος και μυθιστορηματικός ήταν και ο θάνατός του: η καρδιά του ενταφιάστηκε κοντά στον τάφο της πρώτης συζύγου του, ενώ οι στάχτες του αποτέθηκαν στη «Γωνιά των ποιητών» στο αβαείο του Γουέστμινστερ, όπου ο ίδιος θεωρούσε πάντα ότι ανήκε.
Τόμας Χάρντυ, Ο παραστρατημένος εφημέριος και άλλες ιστορίες, Mτφρ.: Γιάννης Κωστόπουλος, Εκδόσεις Kαστανιώτη, Σελ.: 354
Ιστορίες ζώων και πτηνών από την Κωνσταντινούπολη του 14ου αιώνα
Η «Διήγησις των τετραπόδων ζώων και Πουλολόγος» κυκλοφορούν σε μια εξαιρετικά καλαίσθητη έκδοση.
AΠΟ TON M. HULOT
Οι έμμετρες δημώδεις ιστορίες με ήρωες ζώα και πτηνά που πιθανότατα γράφτηκαν στην Κωνσταντινούπολη τον 14ο αιώνα από ανώνυμους ποιητές κυκλοφορούν σε έναν καλαίσθητο τόμο με την αυθεντική εικονογράφηση της αρχικής έκδοσης (ακολουθεί τον εικονογραφημένο ελληνικό κώδικα της Βιβλιοθήκης του Σεραγίου Κωνσταντινουπόλεως, ο οποίος παραδίδει την καλύτερη μορφή των δύο έργων). Στη Διήγηση, οι προσπάθειες του βασιλιά Λέοντα να επιτύχει συμφωνία ειρήνης μεταξύ των φυτοφάγων και των σαρκοβόρων ζώων, τα οποία έχει συγκαλέσει σε γενική συνέλευση, αποτυγχάνουν παταγωδώς, επειδή αντιβαίνουν στους φυσικούς νόμους που διέπουν την κοινωνία. Η συνέλευση καταλήγει σε άγριο μακελειό· όλα παραμένουν όπως ήταν πάντα και θα είναι εις τους αιώνας των αιώνων! Οι διάλογοι που ξεδιπλώνονται είναι εντονότατοι και αθυρόστομοι, οι έριδες παρουσιάζονται με καταπληκτική μαεστρία, ενώ δεν λείπουν η ειρωνεία και το τραχύ χιούμορ. Στον Πουλολόγο, καβγάδες, ψόγοι και ύβρεις εκτοξεύονται μεταξύ άγριων και ήμερων πουλιών κατά τη διάρκεια της γαμήλιας δεξίωσης που έχει οργανώσει ο βασιλιάς Αετός για τον γιο του. Ο ίδιος θα επέμβει και θα βάλει τέλος στις λογομαχίες συμφιλιώνοντας τους υπηκόους του βασιλείου του. Κείμενα με ψυχαγωγικό κυρίως αλλά και διδακτικό χαρακτήρα, που μαρτυρούν βαθιά γνώση της φυσιολογίας των ζώων και αποτυπώνουν αλληγορικά όψεις της πολυπολιτισμικής βυζαντινής κοινωνίας και του υλικού πολιτισμού της, έγιναν πολύ αγαπητά και γνώρισαν μεγάλη διάδοση.
Κριτική έκδοση: Hans Eideneier, Mεσαιωνικές ιστορίες ζώων: Διήγησις των τετραπόδων ζώων & Πουλολόγος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Σελ.: 354
Η σκοτεινή προσωπικότητα του Χίτλερ εξακολουθεί να προβληματίζει
Δύο νέες εκδόσεις προσπαθούν να περιγράψουν τη ζωή και την ψυχοσύνθεση του παρανοϊκού ηγέτη.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟ
Όταν το 1913 ο Αδόλφος Χίτλερ ήταν 24 ετών και έβγαζε ένα μικρό μεροκάματο ως ζωγράφος, πουλώντας τα έργα του σε τουρίστες στους δρόμους του Μονάχου, τίποτα δεν προμήνυε ότι μια μέρα θα γινόταν ηγέτης της Γερμανίας καθώς και η πιο μισητή προσωπικότητα στον πλανήτη. Μπορεί, λοιπόν, μια καθολική κρίση της κοινωνίας και του κράτους να κατασκευάσει ηγετικά πρότυπα όπως ο Χίτλερ; Υπάρχουν ομοιότητες με την εποχή μας; Πόσο εφικτό είναι ένα περιθωριακό κίνημα, μεταξύ εθνικιστικών ιδεών και ακραίων ρατσιστικών αντιλήψεων που μιλούν για ένα ανώτερο και καθαρό έθνος, να μετεξελιχθεί στο επικρατέστερο, για μεγάλο διάστημα, πολιτικό ρεύμα στη Γερμανία εκείνη την περίοδο; Αυτά τα ερωτήματα καλούνται να απαντήσουν δύο σημαντικά βιβλία που κυκλοφορούν στα βιβλιοπωλεία και αναλύουν την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Χίτλερ. Πρόκειται για τον ογκώδη τόμο Χίτλερ του Βρετανού ιστορικού Ian Kershaw σε μετάφραση των Γρηγόρη Κονδύλη και Στέφανου Ροζάνη, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, καθώς και για το Σκοτεινό χάρισµα του Αδόλφου Χίτλερ του Laurence Rees, μεταφρασμένο από την Ουρανία Παπακωνσταντοπούλου για τις εκδόσεις Πατάκη.
Στο βιβλίο του ο Kershaw επιλέγει να ξεφύγει από τις εύκολες αναλύσεις της ερμηνείας του «κακού» και μεταπηδά από το επίπεδο της γνώσης σε εκείνο της κατανόησης. Ποια στοιχεία ώθησαν εκατομμύρια Γερμανούς να ακολουθήσουν αυτή την ιδιόρρυθμη προσωπικότητα; «Πρώτα απ’ όλα, η βιογραφία στόχο έχει να αποτελέσει μια μελέτη της εξουσίας του Χίτλερ. Προσπάθησα να απαντήσω σε δύο ερωτήματα. Το πρώτο ήταν πώς το φαινόμενο Χίτλερ κατέστη δυνατό. Πώς μπόρεσε αυτός ο αλλόκοτος απροσάρμοστος να καταλάβει την εξουσία στη Γερμανία, ένα μοντέρνο, περίπλοκο, οικονομικά και πολιτιστικά εξελιγμένο κράτος; Το δεύτερο ήταν πώς ασκούσε την εξουσία ο Χίτλερ. Είχε αναμφισβήτητα εξαιρετικές δημαγωγικές ικανότητες, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα να αναγνωρίζει με σιγουριά και να εκμεταλλεύεται αδίστακτα τις αδυναμίες του αντιπάλου του. Ωστόσο, ήταν ένας άξεστος αυτοδίδακτος, χωρίς καμιά εμπειρία στη διακυβέρνηση» διαβάζουμε στον πρόλογο του συγγραφέα.
Από την πλευρά του, ο Laurence Rees μελετά τον άνθρωπο, την προσωπικότητα και την ψυχοσύνθεση του Χίτλερ. Το πώς ένα άτομο κοινωνικά και συναισθηματικά απροσάρμοστο έμελλε να αλλάξει τον ρου της Ιστορίας. Ή το πώς συγκινούσε τα πλήθη και εξέφραζε την ελπίδα εν μέσω κρίσης. Για όσους ενδιαφέρονται να διερευνήσουν τη σκοτεινή περίοδο της ναζιστικής περιόδου και να εντρυφήσουν στο φαινόμενο της λατρείας του Χίτλερ, αυτά τα δύο βιβλία καλύπτουν όλο το φάσμα των απαντήσεων.
Ian Kershaw, Χίτλερ, Μτφρ.: Γρηγόρης Κονδύλης, Στέφανος Ροζάνης, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Σελ.: 1.056 // Laurence Rees, Το σκοτεινό χάρισµα του Αδόλφου Χίτλερ, Μτφρ.: Ουρανία Παπακωνσταντοπούλου, Εκδόσεις Πατάκη, Σελ.: 408
Όταν το χρήμα δεν έχει αξία
ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟ
Τοξικομανείς μητέρες που αμείβονται για να κάνουν στείρωση, σχολεία και γονείς στις Ηνωμένες Πολιτείες που πληρώνουν τα παιδιά για να διαβάσουν ένα βιβλίο ή να πάρουν καλύτερους βαθμούς και εταιρείες που πληρώνονται για να σου «αγοράσουν μια συγγνώμη» από κάποιον που αδίκησες ή πρόσβαλες. Αντλώντας από πραγματικά γεγονότα την εποχή της κυριαρχίας των αγορών, ο διάσημος πολιτικός φιλόσοφος Michael Sandel αναρωτιέται «τι δεν μπορεί να αγοράσει το χρήμα» στο ομότιτλο βιβλίο του, σε μετάφραση του Μιχάλη Μητσού, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις. Όταν όλα μπορούν να αγοραστούν και να πουληθούν, υπάρχουν ακόμη αξίες που μπορούμε να εμποδίσουμε να εισχωρήσουν στους τομείς της καθημερινής μας ζωής; «Ορισμένα από τα καλά πράγματα στη ζωή διαφθείρονται, διαβρώνονται ή ευτελίζονται, όταν μετατρέπονται σε εμπορεύματα. Για να αποφασίσουμε, λοιπόν, πού έχει θέση η αγορά και σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να την κρατάμε σε απόσταση, πρέπει να αποφασίσουμε πώς θα αποτιμήσουμε τα αγαθά που εξετάζουμε – την υγεία, την παιδεία, την οικογενειακή ζωή, τη φύση, την τέχνη, τα καθήκοντα των πολιτών. Αυτά τα ερωτήματα δεν είναι μόνο οικονομικά, είναι επίσης ηθικά και πολιτικά» γράφει χαρακτηριστικά σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του ο Sandel. Το Τι δεν μπορεί να αγοράσει το χρήμα βρέθηκε για πολλές μέρες στη λίστα με τα μπεστ-σέλερ των «New York Times» και επιδιώκει να ανοίξει έναν διάλογο για τα όρια των αγορών καθώς και να υπογραμμίσει το πώς από μια οικονομία της αγοράς έχουμε μετατραπεί σε μια κοινωνία της αγοράς.
Michael J. Sandel, Τι δεν μπορεί να αγοράσει το χρήμα, Μτφρ.: Μιχάλης Μητσός, Εκδόσεις Πόλις, Σελ.: 320
O έρωτας στο έργο του Λόρκα
AΠΟ TON M. HULOT
Μια πρωτότυπη ανθολογία µε άξονα τον έρωτα στο έργο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, όπου ο αισθησιασμός κυριαρχεί, µια µικρή ξενάγηση σ’ ένα τεράστιο έργο που εν πολλοίς παραµένει άγνωστο στο ελληνικό κοινό. Χίλιες ερωτικές στιγµές µοιρασµένες σε τριάντα ενότητες µε µότο µικρά ισοδύναµα από την ελληνική γραµµατεία. Κάθε ενότητα µπορεί είτε να διαβαστεί ως µια ποιητική σουίτα ή ως ένας αντιστικτικός διάλογος είτε να παρασταθεί ως θεατρικός µονόλογος ή δρώµενο διονυσιακού χορού. Ο Λόρκα υπήρξε ο ανανεωτής του ποιητικού και θεατρικού λόγου κατά τον 20ό αιώνα, αφήνοντας πίσω του τεράστιο έργο «με την υπερθυμία στο χείλος και τον σπαραγμό στο βάθος της αβύσσου ταυτόχρονα, από τα τέσσερα στοιχεία της φύσης –φωτιά, αέρα, νερό, γη– παράγει το κράμα του φεγγαριού και την άλλη του όψη, το μαχαίρι. Κυρίαρχος ο αισθησιασμός και καθαρός απ’ οποιαδήποτε χυδαιότητα ή ποταπή λαγνεία, περιφρουρεί το δικαίωμα της σάρκας να ποθεί και να ποθείται, παράλληλα με το δικαίωμα της ψυχής να αγαπά και να αγαπιέται, αλλά και να παρηγορεί τον ανέφικτο έρωτα».
Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Χίλιες ερωτικές στιγμές στο έργο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Επιμέλεια-μετάφραση: Αγαθή Δημητρούκα, Εκδόσεις Πατάκη, Σελ.: 232
Eρωτική λογοτεχνία από τη Βραζιλια
Το μυθιστόρημα της Κλαρίσε Λισπέκτορ «Η ώρα του αστεριού» είναι μία από τις πλέον αναμενόμενες εκδόσεις της χρονιάς
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Στις σελίδες της συμβαίνουν τα πάντα, ακόμα και αν δεν συμβαίνει τίποτα: οι αισθήσεις λειτουργούν απόλυτα μέσα στις σιωπές, η ψυχή είναι σε ταραχή, οι λέξεις χορεύουν για να πιάσουν το αδύνατο. Παρ’ ότι ήξερε πως είναι δύσκολο να «απορροφήσεις τους ανθρώπους όπως η ηλεκτρική σκούπα τη σκόνη», η Κλαρίσε Λισπέκτορ προσπαθούσε να πιάσει τα πιο αδυσώπητα βάθη με μοναδικό όπλο τη γραφή. Την είπαν ερμητική και ποιητική, έναν θηλυκό Κάφκα στην καρδιά της βραζιλιάνικης διανόησης, έναν Τζόις που τίναξε στον αέρα τις συμβάσεις του μυθιστορήματος. Όπως και να ‘χει, η σπουδαιότερη ίσως συγγραφέας της Βραζιλίας εκδίδεται για δεύτερη φορά στη χώρα μας: η αριστουργηματική Ώρα του αστεριού κυκλοφορεί σε μετάφραση Μάριου Χατζηπροκοπίου από τις εκδόσεις Αντίποδες. Πρόκειται για το τελευταίο της έργο που δημοσιεύτηκε το 1977, λίγο μετά τον θάνατό της, το οποίο αφηγείται την ιστορία της Μακκαμπέας, μιας φτωχής κοπέλας που ζει στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Από τη θρυλική και εμβληματική Ζουάνα μέχρι τη Μακκαμπέα είναι ξεχωριστοί οι γυναικείοι χαρακτήρες της Λισπέκτορ, καθώς αναζητούν πάντα μια αλήθεια που να τις υπερβαίνει, κάτι πέρα από τα όρια της ύλης, έναν άλλο εαυτό που μπορεί να μεταμορφωθεί σε αυτό που πάντοτε εκείνες φαντάζονταν και έπαιρνε υπόσταση μέσα από τις λέξεις.
Κλαρίσε Λισπέκτορ, Η ώρα του αστεριού, Μτφρ.: Μάριος Χατζηπροκοπίου, Εκδόσεις Αντίποδες
Αριθμός 11
Νέος Τζόναθαν Κόου
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Χρόνια τώρα ο Τζόναθαν Κόου περιεργάζεται τις εξελίξεις της εποχής του και ενσωματώνει τα όσα παράδοξα, ανατρεπτικά ή απειλητικά συμβαίνουν στα βιβλία του. Η σειρά των μυθιστορημάτων που διαδέχτηκαν το Τι ωραίο πλιάτσικο! απέδιδε με τον πιο ευφάνταστο λογοτεχνικό τρόπο τη μετάλλαξη της βρετανικής κοινωνίας από νεοφιλελεύθερο θατσερικό κατασκεύασμα στην terra incognita του πολεμοχαρούς Τόνι Μπλερ. Πίσω από το θάμπος της φαινομενικής ευμάρειας, ο Κόου δεν σταμάτησε να βλέπει μια βαθιά αλλοτρίωση που διαπότισε όλες τις πτυχές της βρετανικής κοινωνίας. Είναι προφανής, επομένως, η βούλησή του στο τελευταίο του μυθιστόρημα, Αριθμός 11, από την ντικενσιανή και καφκική δύναμη των περιγραφών του έως τη συμβολική διάσταση του 11, να ξεδιπλωθεί ανάγλυφα όλο το πλαίσιο της νέας εικονικής πραγματικότητας που αρχίζει από την τεχνολογία, διαπερνά έντονα την πολιτική και εξαντλείται σε αυτήν. Στοιχειωμένοι κόσμοι, ζοφερές διαδικτυακές εικόνες, εμμονές και ψευδαισθήσεις, πάντα δοσμένες με χιούμορ, κυριαρχούν σε ένα μυθιστόρημα που ξαναφέρνει κοντά μας τον παλιό, ρηξικέλευθο, υπέροχο Τζόναθαν Κόου. Μαθαίνουμε ότι τον επόμενο μήνα θα βρίσκεται στα μέρη μας, συγκεκριμένα στις 14/12, στο Σινέ Τριανόν, όπου θα συνομιλήσει με τη δημοσιογράφο Μαριλένα Αστραπέλλου.
Τζόναθαν Κόου, Αριθμός 11, Μτφρ.: Άλκηστις Τριμπέρη ,Εκδόσεις Πόλις, Σελ.: 528
Βραδιές μπαλέτου
Η αλήθεια του Αλέξη Πανσέληνου
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ Ωραία πράγματα: ωραίο να θυμάσαι πως κάποιοι αξιώνονται ένα λογοτεχνικό μετερίζι, όπως ο Αλέξης Πανσέληνος, για τα πράγματα που μας στιγμάτισαν, τα πολιτικά απωθημένα που μπλέκονται με τις ερωτικές επιθυμίες, τις γωνιές της πόλης που ανασταίνονται από το ευεργετικό δοξάρι των αναμνήσεων. Λαϊκές αλήθειες, έντονη προφορικότητα και ποιητική δεξιοτεχνία εναλλάσσονται σε ένα από τα πιο όμορφα αναγνώσματα της μεταπολεμικής μυθιστοριογραφίας που επανεκδίδεται από το Μεταίχμιο για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι τι σήμαινε δηλωσίας, πώς οι αλλοτινοί επαναστάτες μεταμορφώθηκαν σταδιακά σε γεροσάλιαγκες που ξεροσταλιάζουν μπροστά σε μπαλαρίνες και πώς η πολιτική θα παρέμενε ένα πουκάμισο κενό αν δεν την οριοθετούσε εντατικά ο έρωτας. Οι τρεις φίλοι, ο Μορφονιός, ο Μαρκέας και ο Παρασκευαΐδης, είναι μόνο η αφορμή για να ξεδιπλωθεί η ιστορία της Αριστεράς και των ψευδαισθήσεών της. Δρόμοι της Αθήνας αποκτούν άλλη διάσταση κάτω από το φως των γεγονότων −στο Κολωνάκι του Σκόμπι ή στα «ανοχύρωτα» Εξάρχεια−, όπως και ανθρωπότυποι θυμίζουν αντίστοιχα πρόσωπα που συναντάμε στις σημερινές γωνιές της πραγματικότητας. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η εναλλασσόμενη αφήγηση και το διαφορετικό ύφος, όπου μαζί με τις περιγραφές ενός έντονου πολιτικού περίγυρου ανακαλύπτει κανείς σπουδαίες αλήθειες, π.χ. για το τι στο καλό είναι ο έρωτας.
Αλέξης Πανσέληνος, Βραδιές Μπαλέτου, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Σελ.: 528
