Τα Ψαγμένα βιβλιοπωλεία, είναι ένας διαδικτυακός τόπος αφιερωμένος στην ανάδειξη και παρουσίαση ποιοτικών βιβλιοπωλείων από όλο το χάρτη της Ελλάδας. Πίσω από την πρωτοπόρα αυτή προσπάθεια κρύβεται η ομάδα των εκδόσεων Gutenberg. Ο εκδότης τους Γ. Δάρδανος εξηγεί τους λόγους και παρουσιάζει τη λειτουργία του site.
— Ποιοι λόγοι σας οδήγησαν στη δημιουργία του συγκεκριμένου site;
Η ιδέα για το site tapsagmena.gr προέκυψε πριν από 3 χρόνια, απ’ την ανάγκη ν’ αναδείξουμε τα βιβλιοπωλεία ποιότητας ως εστίες πολιτισμού, σε καιρούς χαλεπούς, και να φέρουμε σε επαφή τους αναγνώστες μ’ αυτούς τους χώρους. Τούτα τα στέκια φιλοξενούν και προωθούν τα σημαντικά βιβλία (κλασική λογοτεχνία, μεγάλους ποιητές, αρχαία γραμματεία, ιστορία, φιλοσοφία, δοκίμιο, βιβλία τέχνης κ.ά.), αντιβαίνοντας στους νόμους της αγοράς.
— Ποιες είναι οι κύριες λειτουργίες του;
Κάθε αναγνώστης προτείνει ένα «Ψαγμένο» βιβλιοπωλείο, έχοντας διαβάσει τα κριτήρια επιλογής. Εάν τα πληροί, τότε η πρότασή του θα μπει σε κλήρωση για να κερδίσει βιβλία των εκδόσεων Gutenberg. Κάθε μήνα θα ανακοινώνεται ένα νέο «Ψαγμένο» και θα γίνεται η κλήρωση. Επιπλέον, η ιστοσελίδα διαθέτει χάρτη, όπου μπορεί κάποιος να δει το κοντινότερο «Ψαγμένο» στην περιοχή του ή στην πόλη του. Κάθε «Ψαγμένο» θα παρουσιάζεται με βίντεο/συνέντευξη του ιδιοκτήτη, όπου θα περιγράφεται η ιστορία του βιβλιοπωλείου, ο λόγος που τον παρακίνησε να ασχοληθεί με το βιβλίο κ.λ.π Μια φορά το μήνα ένας βιβλιοπώλης θα προτείνει 3 τίτλους βιβλίων που θεωρεί σημαντικούς. Ο αναγνώστης θα μπορεί να βλέπει τις προτάσεις κάθε βιβλιοπώλη. Επιπλέον, στη σελίδα του κάθε βιβλιοπωλείου θα υπάρχει και ανακοίνωση για τις εκδηλώσεις ή παρουσιάσεις βιβλίων που θα φιλοξενούνται στον χώρο του.
Άρα, αυτό που λείπει είναι σοβαρή πολιτική βιβλίου (κατά συνέπεια και Παιδείας): να καταργηθεί το ένα και μοναδικό σχολικό βιβλίο (ευαγγέλιο), να ιδρυθούν σχολικές βιβλιοθήκες, να γίνεται το μάθημα μέσα απ’ τις βιβλιοθήκες, ώστε να αγαπήσει ο μαθητής το βιβλίο και να μάθει να ερευνά,
— Κατά τη γνώμη σας, τι λείπει στο χώρο του βιβλίου;
Είναι κοινός τόπος ότι η κρατική πολιτική των τελευταίων δεκαετιών δεν δημιουργεί νέους αναγνώστες. Οι μαθητές εθίζονται στην παπαγαλία του ενός και μοναδικού βιβλίου, μαθαίνουν να το μισούν (όλοι θα θυμούνται το κάψιμο των βιβλίων ως «απελευθερωτική» πράξη στο τέλος της σχολικής χρονιάς) και ως πολίτες, πλέον, αγνοούν, στην πλειονότητά τους, τα μεγάλα κείμενα του ουμανισμού (αρχαία ελληνική γραμματεία, μεγάλα κείμενα ανατολικών λαών, κλασική δυτική λογοτεχνία και φιλοσοφία κ.α.). Όλη η γνώση του παρελθόντος φαντάζει εχθρική και απόμακρη στον μέσο νεαρό πολίτη, ο οποίος καλείται να πάρει αποφάσεις για την ζωή του και την χώρα εν πλήρη άγνοια. Ο Μαχάτμα Γκάντι έλεγε: «δεν χρειάζεται να καις τα βιβλία, αρκεί να κάνεις τους πολίτες να μην τα διαβάζουν πια.» Το έλλειμμα δημοκρατίας κι η ανελευθερία ξεκινούν απ’ την άγνοια.
Την «στραβή» εκπαιδευτική πολιτική ενισχύει η ανυπαρξία οργανωμένων βιβλιοθηκών, στα σχολεία, στους δήμους, στα πανεπιστήμια. Σ’ όλες τις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου βρίσκει κανείς πολύ οργανωμένο δίκτυο βιβλιοθηκών, όπου ο πολίτης μπορεί να δανειστεί και να διαβάσει το οποιοδήποτε βιβλίο δωρεάν ή με πολύ χαμηλό αντίτιμο. Στην Ελλάδα, τα βιβλία χρηματοδοτούνται από τους αναγνώστες-αγοραστές και εκδίδονται μόνο αν υπακούουν στους νόμους της αγοράς. Οι υπόλοιποι τίτλοι δεν εκδίδονται, καθώς μέσα σ’ αυτό το κλίμα γίνονται ασύμφοροι, δηλαδή, κατ’ ουσίαν «λογοκρίνονται».
Εδώ τίθεται κι ένα θέμα πλουραλισμού. Για παράδειγμα: αν κάποιος θέλει να μελετήσει την ιστορία μιας χρονικής περιόδου, π.χ. του εμφυλίου, πόσα βιβλία θα μπορέσει να αγοράσει; Ή θα αρκεστεί απλώς στο ένα και μοναδικό ή στο φθηνότερο; Πολλοί φωτοτυπούν ή «κατεβάζουν» παρανόμως βιβλία απ’ το διαδίκτυο. Όμως ο πολίτης που δεν έχει μάθει να ερευνά όλες τις απόψεις, ώστε να καταλήγει μόνος του σε κάποιο συμπέρασμα, είναι ευεπηρέαστος στην προπαγάνδα και στη δημαγωγία, παίρνει κρίσιμες αποφάσεις εν αγνοία και τελικά, κινδυνεύει να χάσει την ελευθερία του.
Άρα, αυτό που λείπει είναι σοβαρή πολιτική βιβλίου (κατά συνέπεια και Παιδείας): να καταργηθεί το ένα και μοναδικό σχολικό βιβλίο (ευαγγέλιο), να ιδρυθούν σχολικές βιβλιοθήκες, να γίνεται το μάθημα μέσα απ’ τις βιβλιοθήκες, ώστε να αγαπήσει ο μαθητής το βιβλίο και να μάθει να ερευνά, με την προοπτική όταν θα γίνει πολίτης, να έχει την απαραίτητη γνώση για ν’ αναλάβει την ευθύνη της ζωής του.
Μέχρι να συμβεί αυτό, είναι ζωτικής σημασίας η επαναφορά του νόμου περί Ενιαίας Τιμής του βιβλίου. Οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε προστατεύουν το βιβλίο, ως μοναδικό πολιτισμικό αγαθό, διατηρώντας την Ενιαία Τιμή. Οι νόμοι της αγοράς καθιστούν το έργο του μη εκδόσιμο. Το βιβλίο είναι προϊόν της γλωσσικής και πολιτισμικής ταυτότητας ενός λαού και μόνον η Ενιαία Τιμή μπορεί να το προστατεύσει. Ένας νέος μεγάλος ποιητής ή συγγραφέας, πριν αναγνωριστεί ή βραβευθεί είναι αντιεμπορικός. Θέλουμε, λοιπόν, να υπάρχουν βιβλία ποιότητας ή απλώς, να κολυμπάμε στο βούρκο των ευπώλητων –στην πλειονότητά τους– σκουπιδιών;
Η κατάργηση της Ενιαίας Τιμής και ο αναπόφευκτος πόλεμος εκπτώσεων που επακολουθεί, οδηγεί σε κλείσιμο τα μικρά και ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, τα οποία φιλοξενούν όλα τα ποιοτικά, αλλά αντιεμπορικά βιβλία. Μέχρι τώρα έχει επέλθει ήδη σοβαρότατη ζημιά, μιας και πολλά ιστορικά βιβλιοπωλεία σε όλη την Ελλάδα δεν άντεξαν στον σκληρό ανταγωνισμό και έκλεισαν.
— Με ποια κριτήρια επιλέγονται τα βιβλιοπωλεία που αναφέρονται; Μπορεί να ενταχτεί κάποιο «μεγάλο» σε αυτά;
«Ψαγμένα» είναι τα βιβλιοπωλεία που στηρίζουν το ποιοτικό βιβλίο. Δεν παραγγέλνουν μόνο τους εμπορικούς τίτλους, αλλά, πρωτίστως βιβλία υποδομής: καλή λογοτεχνία, δοκίμιο, φιλοσοφία, ποίηση, βιβλία τέχνης κ.α. Προβάλλουν στους πάγκους τους τα σημαντικά έργα κι όχι μόνο τα πιο επικερδή. Διοργανώνουν εκδηλώσεις, προτείνουν τίτλους στους αναγνώστες, είναι ενημερωμένοι για ό,τι σημαντικό κυκλοφορεί, διαθέτουν έμπειρο προσωπικό κ.λπ. Αυτά και άλλα κριτήρια θα τα βρείτε στην ιστοσελίδα μας tapsagmena.gr. Το «μέγεθος» του βιβλιοπωλείου δεν είναι κριτήριο. Προφανώς μπορεί να ενταχθεί και κάποιο «μεγάλο», αν πληροί τα βασικά κριτήρια.
