Το καλοκαίρι που άλλαξε τις βιβλιοθήκες της Ελλάδας

Από την Κατερίνα Ι. Ανέστη

Στα Χανιά, μέσα σε 90 μέρες, τα παιδιά δανείστηκαν 1.316 βιβλία από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη. Στο Αγρίνιο, στην Παπαστράτειο Βιβλιοθήκη, δεκάδες παιδιά έφτιαξαν δικά τους ποιήματα με αφετηρία δέκα λέξεις που επέλεξαν από αποσπάσματα του βιβλίου «Τα ψηλά βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου. O σιδηροδρομικός σταθμός της Θεσσαλονίκης, το τρενάκι του Πηλίου, ο Οδοντωτός, γέμισαν από παιδιά με ειδικές αποστολές και λαχτάρα για να γράψουν και να μάθουν. Ο μικρός Μάρκος στο Ψυχικό, πέρασε όλο το καλοκαίρι ζωγραφίζοντας κόμικς…


Στην πρώτη αποστολή της Δημοτικής Πινακοθήκης Ναυπάκτου

Χιλιάδες παιδιά αυτό το καλοκαίρι έγιναν εξερευνητές της γνώσης και της πραγματικής ζωής μέσα από την Καλοκαιρινή Εκστρατεία Ανάγνωσης και Δημιουργικότητας 2016 που διοργάνωσε η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος με χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. 150 δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες για πρώτη φορά ενώθηκαν, συντονίστηκαν, συνέργησαν υπό την καθοδήγηση και τον συντονισμό της Εθνικής Βιβλιοθήκης με στόχο όχι απλώς την απασχόληση των παιδιών το καλοκαίρι, αλλά την εξοικείωσή τους με την ανάγνωση, την γνωριμία με τη λειτουργία των βιβλιοθηκών και την όξυνση της περιέργειας και της διάθεσής τους να εξερευνήσουν.

Τα παιδιά μέσα από 3.000 εργαστήρια απόκτησαν γνώσεις, εντρύφησαν στην τελετουργία της ομαδικής δουλειάς, της συνεργασίας, ανακάλυψαν νέους κόσμους στα βιβλία και έμαθαν ότι οι λέξεις, η λογοτεχνία, τα βιβλία είναι τα πιο πολύτιμα εργαλεία που χρειάζονται στη ζωή τους. Οι θεματικές των αποστολών ήταν καθορισμένες εξαρχής, όμως οι βιβλιοθήκες μπορούσαν να τις εφαρμόσουν σε όποια ημερομηνία επιθυμούσαν και με όποιον τρόπο ή παιχνίδι επέλεγαν. Αποστολές με αινιγματικά θέματα όπως «Ένα φτερό», «Η εικόνα ενός ελέφαντα», «Κάτι μπλε», «Ένας συνδετήρας», «Μια σκούπα», προέτρεψαν τα παιδιά να παρατηρήσουν, πώς τα καθημερινά αντικείμενα μπορούν να γίνουν η αφετηρία για ένα ποίημα, μια ανάγνωση, ένα φιλοσοφικό προβληματισμό, μια μικρή ταινία ή ένα εικαστικό έργο. Προσεγγίζοντας κάθε θέμα με αυτή την εξερευνητική διάθεση, τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να αντιληφθούν με βιωματικό τρόπο τη βιβλιοθήκη ως έναν χώρο που θέτει ερωτήσεις και προσφέρει αμέτρητες ευκαιρίες επιμόρφωσης και δημιουργίας.


Τα παιδιά έγραψαν τις αναμνήσεις τους σε ειδικούς τοίχους στις βιβλιοθήκες

Το δίκτυο των βιβλιοθηκών ενώθηκε κυριολεκτικά, μέσω της νέας ιστοσελίδας που δημιουργήθηκε για αυτό το σκοπό αλλά και για να αποτελέσει πλατφόρμα συνεργασίας, ενημέρωσης, συνδημιουργίας μελλοντικά, την http://network.nlg.gr. Eκεί δεν αναγράφονται μόνο δράσεις, προγράμματα και νέα των βιβλιοθηκών αλλά υπάρχει και ένα φόρουμ που επιτρέπει την αλληλεπίδραση. Ολες οι βιβλιοθήκες ήρθαν η μία κοντά στην άλλη και όλες μαζί κοντά στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Χαρακτηριστική είναι η δράση «Αποστολή: μια καρτ ποστάλ» μέσα από την οποία τα παιδιά κάθε βιβλιοθήκης έγραψαν και έστειλαν καρτ ποστάλ από τον τόπο τους σε παιδιά από άλλες βιβλιοθήκες της χώρας.

Η αποστολή αυτή έδωσε και στα ίδια τα παιδιά την αίσθηση της μεγάλης εικόνας, την αίσθηση ότι ανήκουν σε ένα πολύ ευρύτερο περιβάλλον από αυτό που γνωρίζουν. Όπως λέει βιβλιοθηκονόμος της Δημοτικής Κεντρικής Βιβλιοθήκης Λαμίας, «τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται το πανελλήνιο της καλοκαιρινής εξερεύνησης παρόλο που καθημερινά το ανέφερα και το τόνιζα στο ξεκίνημα κάθε δράσης. Μέχρι που λάβαμε την κάρτα από τη Λέρο. Ηταν μαγικό!». Όμως και η Εθνική Βιβλιοθήκη στην Πανεπιστημίου πλημμύρισε από καρτ ποστάλ παιδιών από όλη την χώρα. Η εικόνα της βυθισμένης στη σιωπή βιβλιοθήκης που απευθύνεται στην ελίτ της γνώσης είναι πλέον παρωχημένη. Αλλαξε μέσα σε 90 μέρες στη συνείδηση συμμετεχόντων, εθελοντών, των παιδιών, των γονιών τους και του περιβάλλοντός τους που παρακολούθησε τις δράσεις αυτές.


Μια από τις καρτ ποστάλ από όλη την Ελλάδα που έστειλαν παιδιά στην Εθνική

Και φυσικά, πέρα από τη χαρά, ακόμα πιο βαθιά συναισθήματα γεννήθηκαν μέσα από την Καλοκαιρινή Εκστρατεία. «Είναι η ελπίδα για τις απομακρυσμένες περιοχές. Υπάρχουν γονείς που δεν πιστεύουν την καλή τους τύχη ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο στον τόπο τους», σημειώνει βιβλιοθηκονόμος της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Λεβιδίου στην Αρκαδία.

Έχει ενδιαφέρον να δει όμως κάποιος και όλες τις παράπλευρες ευκαιρίες που δημιουργούνται, πέρα από το όφελος των παιδιών και την για πρώτη φορά συνεννόηση και συνεργασία των βιβλιοθηκών. Αξίζει να περιηγηθεί κανείς στις σελίδες τους στα social media για να δει πόσο πιο ενεργές έγιναν, δραστήριες, ευφάνταστες, αποσπώντας όλο και μεγαλύτερη επισκεψιμότητα και άρα πρόσβαση και επιρροή σε ευρύτερο κοινό. Η εκστρατεία «έτρεξε» υπό το hashtag #KE2016gr. Και αν και ολοκληρώθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου, παραμένει δυναμική η παρουσία της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ανοίγει δρόμους για νέες αναζητήσεις και παρουσιάσεις.


Παιχνίδι θησαυρού στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Ναυπάκτου

Oταν τον Ιούνιο το Protagon μιλούσε με τους πρωτεργάτες της «Καλοκαιρινής Εκστρατείας Ανάγνωσης και Δημιουργικότητας», κανείς δεν περίμενε πως η επιτυχία του προγράμματος θα έφτανε τόσο μακριά. Τη στιγμή που η Εθνική Βιβλιοθήκη ετοιμάζεται για τη μεταστέγασή της στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, νέες δυνατότητες αναπτύσσονται. Όπως υπογράμμιζε ο διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης Φίλιππος Τσιμπόγλου, μέσα από όλες τις δράσεις και τις εκδηλώσεις ανά την Ελλάδα η Εθνική Βιβλιοθήκη θα μάθει πράγματα και «έτσι όταν πάμε στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος θα είμαστε σε θέση να οργανώσουμε ανάλογες δράσεις για την τοπική κοινωνία. Αλλά και σιγά-σιγά, θησαυροί της Εθνικής Βιβλιοθήκης θα φύγουν προς την περιφέρεια. Για παράδειγμα την ημέρα που η δράση αφορά σε ένα εισιτήριο, θα μπορούσε αυτό να είναι ένα εισιτήριο όπερας του 1860 που βρίσκεται στο αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Θα μπορούσε στη δράση για τη μεταφορά να είναι μια καρτποστάλ που δείχνει πώς μεταφέρθηκαν τα βιβλία από το Πανεπιστήμιο στην Εθνική Βιβλιοθήκη το 1903».

Στους στόχους που εξυπηρετεί το πρόγραμμα εντάσσεται και η εκπαίδευση των εργαζόμενων στις βιβλιοθήκες μέσω ειδικών εργαστηρίων που έγιναν στην Εθνική Βιβλιοθήκη όπου έφτασαν άνθρωποι από όλοι την Ελλάδα. Αντίστοιχα στελέχη της Εθνικής Βιβλιοθήκης βρέθηκαν σε 55 βιβλιοθήκες σε όλη τη χώρα.


Τα παιδιά γράφουν τις αναμνήσεις τους στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Συνοικισμού Καραμπουρνάκι στη Θεσσαλονίκη

via