«Για να πράξει κανείς, πρέπει πρώτα απ΄όλα να ξυπνήσει»
Ο άνθρωπος διαφέρει από το ζώο έχοντας τη δυνατότητα να ενεργήσει συνειδητά, τη δυνατότητα να πράξει. Δεν μπορούμε να το αρνηθούμε αυτό, και βλέπουμε ότι αυτός ο ορισμός ικανοποιεί όλες τις απαιτήσεις. Παρέχει τη δυνατότητα να ξεχωρίσει ο άνθρωπος από μια σειρά άλλων όντων, που δεν διαθέτουν τη δυνατότητα της συνειδητής πράξης και ταυτόχρονα να διαχωριστεί ανάλογα με το βαθμό συνειδητότητας των πράξεών του.
Χωρίς καμία υπερβολή μπορούμε να πούμε ότι όλες οι διαφορές που μας εντυπωσιάζουν ανάμεσα στους ανθρώπους μπορούν να αναχθούν στις διαφορές συνειδητότητας των πράξεών τους. Οι άνθρωποι μας φαίνονται τόσο διαφορετικοί ακριβώς επειδή οι πράξεις μερικών απ’ αυτούς είναι κατά τη γνώμη μας βαθιά συνειδητές, ενώ οι πράξεις άλλων είναι τόσο ασυνείδητες, πιο ασυνείδητες και από μιας πέτρας, η οποία αντιδρά τουλάχιστον σωστά στα εξωτερικά φαινόμενα.
Το πρόβλημα περιπλέκεται από το γεγονός ότι ένας και ο αυτός άνθρωπος εκδηλώνει παράλληλα με αυτό που εμφανίζεται σε μας σαν πλήρως συνειδητές πράξεις θελήσεως, άλλες, τελείως ασυνείδητες μηχανικές αντιδράσεις ζώου. Στην προσωπική, οικογενειακή και κοινωνική ζωή, στην πολιτική, την επιστήμη, την τέχνη, τη φιλοσοφία και τη θρησκεία, όλα «συμβαίνουν», από την αρχή ως το τέλος, κανένας δεν μπορεί να «πράξει» οτιδήποτε.
Για να πράξει κανείς είναι απαραίτητος ένας πολύ υψηλός βαθμός της γνώσης και του είναι. Ένας άνθρωπος που κοιμάται δεν μπορεί να «πράξει». Σ’ αυτόν, τα πάντα συμβαίνουν στον ύπνο. Εδώ δεν εννοούμε τον ύπνο με την κυριολεξία του οργανικού μας ύπνου, αλλά με την έννοια μιας κατάστασης συνειρμικής ύπαρξης. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να ξυπνήσει.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Τζορτζ Γκουρτζίεφ. Ο Γκουρτζίεφ μιλά στους μαθητές του, Απόψεις από τον κόσμο του Πραγματικού, εκδ. Πύρινος Κόσμος. Ο Γκουρτζίεφ έδωσε μια πλήρη, αυστηρά επιστημονική εικόνα του τρόπου που δουλεύει ο ανθρώπινος εγκέφαλος και ο νους, η οποία έχει χαρακτηριστεί από τον Maurice Nicoll, μαθητή του Γιουνγκ, ως η «πιο ολοκληρωμένη εικόνα της ψυχολογίας του ανθρώπου που έχει παρουσιαστεί». Οι ιδέες αυτές συγκλόνισαν το Γάλλο φιλόσοφο Phillip Mairet σε τέτοιο βαθμό, που, χωρίς να είναι μαθητής του, δήλωσε ότι «κανένα σύστημα φιλοσοφίας απ’ όσα έχουν δημοσιευτεί στο σύγχρονο κόσμο δεν συγκρίνεται σε δύναμη και ολοκληρωμένη άρθρωση με τη σκέψη του Γκουρτζίεφ». Ο Γεώργιος Γκουρτζίεφ (Γεώργιος Γεωργιάδης) ήταν Ελληνο-Αρμένιος μυστικιστής φιλόσοφος και πνευματικός δάσκαλος. Γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη της Αρμενίας (τότε περιοχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας), από πατέρα Πόντιο και Αρμένια μητέρα. Σύμφωνα με τις βιογραφίες γεννήθηκε 13 Ιανουαρίου 1866 και πέθανε στις 29 Οκτωβρίου 1949, αλλά το ακριβές έτος της γέννησής του δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα. Μεγάλωσε στο Καρς του Καυκάσου και στα νεανικά του χρόνια ταξίδεψε σε πολλά μέρη του κόσμου (Κεντρική Ασία, Αίγυπτος, Ρώμη, Ελλάδα και αλλού). Το 1912 ο Γκουρτζίεφ αρχίζει να συγκεντρώνει τους μαθητές του και να οργανώνει ομάδες στη Μόσχα και στην Αγία Πετρούπολη. Το 1916 δέχεται ως μαθητή του τον Πήτερ Ουσπένσκυ. Την εποχή της Ρωσικής Επανάστασης (1917), μαζί με ομάδα μαθητών του, αφήνει την Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη και μετακινείται στην περιοχή του Καυκάσου και κατόπιν στην Κωνσταντινούπολη. Το 1922 εγκαθίσταται με πολλούς μαθητές του στο Παρίσι και ιδρύει εκεί το Ινστιτούτο για την αρμονική ανάπτυξη του Ανθρώπου. Το 1924 επισκέπτεται τις Η.Π.Α., και διαλύει το Ινστιτούτο του, χωρίς ωστόσο να σταματήσει να διδάσκει. Πέθανε τον Οκτώβριο του 1949 και κηδεύτηκε στο Παρίσι.
