Έλληνες «μεταφραστές» της έρευνας για την Alzheimer από το Johns Hopkins των ΗΠΑ ενώνουν την επιστημονική τους γνώση και την εργαστηριακή τους εμπειρία με ερευνητές από το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας του Τμήματος Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου (BiHELab) για να αντιμετωπίσουν από κοινού την «επιδημία» της νόσου και των σχετικών διαταραχών στη χώρα μας.
Συγκεκριμένα, το Κέντρο Αριστείας Ιατρικής Ακριβείας για την Alzheimer (Precision Medicine Center for Excellence in Alzheimer’s Disease) του πανεπιστημίου Johns Hopkins της Βαλτιμόρης και το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας του Τμήματος Πληροφορικής, του Ιονίου Πανεπιστημίου (BiHELab), στο οποίο ηγείται ο Καθ. Παναγιώτης Βλάμος ανακοινώνουν τριετή συνεργασία με στόχο τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την υλοποίηση και την παρακολούθηση ενός στρατηγικού σχεδίου μεταφραστικής έρευνας για την διαχείριση της νόσου Alzheimer και των σχετικών διαταραχών στην Ελλάδα.
Τον συντονισμό της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας αναλαμβάνουν οι καθηγητές Κωνσταντίνος Λυκέτσος και Βασιλική Μαχαιράκη από το Κέντρο Αριστείας Ιατρικής Ακριβείας για την Alzheimer του πανεπιστημίου Johns Hopkins, ο Καθηγητής Παναγιώτης Βλάμος, από το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας, και ο Δρ. Ιωάννης Ταρνάνας, Senior Fellow for Equity in Brain Health στο Global Brain Health Institute (Trinity College Dublin). Οι παραπάνω επιστήμονες θα συγκροτήσουν μια διεθνή ομάδα από ερευνητές, ειδικούς στη νόσο Alzheimer και από άλλα ενδιαφερόμενα μέρη που θα συνεισφέρουν στην υλοποίηση του σχεδίου.
«Η νόσος Alzheimer και η σχετική επιδημία άνοιας φαίνεται να εξελίσσονται σε εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την Ελλάδα, καθώς ο αριθμός των ατόμων που πάσχουν από αυτές αυξάνεται ταχέως σε σχέση με τη γήρανση του πληθυσμού μας. Η Ελλάδα είναι πιθανό να αντιμετωπίσει μία από τις μεγαλύτερες επιδημίες αυτού του είδους στον κόσμο. Ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο που αναπτύχθηκε στα χρόνια της κρίσης δεν λειτούργησε. Στόχος της εν λόγω συνεργασίας είναι η επιτάχυνση και η παρακολούθηση της υλοποίησης αυτού του ελληνικού εθνικού στρατηγικού σχεδίου για την Alzheimer εν μέρει, μέσω της δημιουργίας ενός ερευνητικού προγράμματος γύρω από αυτό» αναφέρει ο Καθηγητής Λυκέτσος.
H ιδέα για την ανάπτυξη ενός στρατηγικού σχεδίου μεταφραστικής έρευνας για την Alzheimer και τις σχετικές διαταραχές προέκυψε κατά τη διάρκεια των εργασιών του 3ου διεθνούς συνεδρίου Genedis 2018 (Genetics, Geriatrics and Neurodegenerative Diseases Research) που διοργανώθηκε από το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας στο Τορόντο του Καναδά, τον Οκτώβριο του 2018. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου οι παραπάνω ερευνητές είχαν την ευκαιρία να οριοθετήσουν μαζί με κορυφαίους επιστήμονες στο πεδίο των νευροεκφυλιστικών νόσων την μεγάλη εικόνα που παρουσιάζει η νόσος Alzheimer στην Ελλάδα, σε μια χώρα που δείχνει να είναι απροετοίμαστη να την διαχειριστεί με τον καταλληλότερο τρόπο.
«Η “μεταφραστική έρευνα” δεν είναι τίποτε άλλο από την συντονισμένη προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ των εργαστηριακών ευρημάτων και των κλινικών εφαρμογών, εξαλείφοντας οτιδήποτε περιορίζει τον ρυθμό μετασχηματισμού δεδομένων της βασικής έρευνας σε νέες προσεγγίσεις για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία ασθενειών. Προϋποθέτει δε, διαδικασίες που επιταχύνουν την μεταφορά της ερευνητικής γνώσης στον ασθενή, μέσω των κατάλληλων υποδομών», εξηγεί ο καθηγητής Βλάμος.
Τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας θα ανακοινωθούν κατά τη διάρκεια του 4ου Συνεδρίου GeNeDis που θα πραγματοποιηθεί στην Κρήτη στις 8-11 Οκτωβρίου 2020. Μέσω του συνεδρίου GeNeDis (https://www.genedis.eu/), που διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια, οι εταίροι του πρότζεκτ θα εφαρμόσουν μια διαδικασία μέσω της οποίας το σχέδιο θα ενημερώνεται και θα υλοποιείται βάσει προτεραιοτήτων και μηχανισμών παρακολούθησης.
«Ο απώτερος στόχος της συνεργασίας είναι η ταχεία αύξηση των διαθέσιμων υπηρεσιών για ασθενείς με Alzheimer και τις οικογένειές τους, η βελτίωση της περίθαλψης και η αποτελεσματική ερευνητική συνεισφορά σε προσπάθειες που γίνονται σε παγκόσμιο επίπεδο για την εξεύρεση θεραπείας», καταλήγει ο Καθ. Λυκέτσος
Η πρωτοβουλία υποστηρίζεται από το Ίδρυμα FINNOVA της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την Εθνική Ασφαλιστική, από το Υπουργείο Υγείας και από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ). Ανοικτή πρόσκληση για όλα τα ενδιαφέροντα μέρη και τα μέλη της Διεθνούς Διευθύνουσας Επιτροπής θα ανακοινωθεί σύντομα.
Λίγα λόγια για τον καθηγητή Κων/νο Λυκέτσο
Γεννήθηκε και µεγάλωσε στην Αθήνα. Το 1980 τελείωσε το Κολλέγιο Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στο Northwestern University, από όπου πήρε πτυχίο στην Ψυχολογία (1980 – 1984). Αποφοίτησε από το Washington University στο Σαιντ Λούις από όπου έλαβε πτυχίο/ διδακτορικό (M.D.) στην Ιατρική το 1988 και από το Johns Hopkins University, Master of Health Sciences στην Επιδημιολογία το 1994. Είναι καθηγητής στο Johns Hopkins University, School of Medicine (Baltimore, MD, USA) και πρωτοπόρος στην έρευνα της Άνοιας και του Αλτσχάιµερ. Το έργο του για την επιδημιολογία και τη θεραπεία των νευροψυχιατρικών χαρακτηριστικών της άνοιας θεωρείται πρωτοποριακό. Υπήρξε ο ιδρυτής της Νευροψυχιατρικής Υπηρεσίας του Johns Hopkins, της οποίας ηγήθηκε ως Διευθυντής για πάνω από µια δεκαετία. Ανέπτυξε ένα από τα µεγαλύτερα και πιο επιτυχηµένα προγράµµατα Aκαδηµαϊκής Νευροψυχιατρικής στις ΗΠΑ µε εξειδίκευση στην άνοια και την τραυµατική εγκεφαλική βλάβη. Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Λυκέτσος έχει δημοσιεύσει πάνω από 350 επιστημονικές εργασίες, όπως επίσης πέντε επιστημονικά βιβλία. Το έργο του έχει αναγνωριστεί και βραβευθεί με τα μεγαλύτερα διεθνή βραβεία του επιστημονικού κλάδου του, όπως το Βραβείο Γηριατρικής Έρευνας το 2018 από την Αμερικανική Ακαδημία των Ψυχιάτρων, το JackWeinberg Award στην Γηριατρική Ψυχιατρική από την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση το 2016, το Βραβείο Επιφανών Επιστηµόνων της Αµερικανικής Ένωσης Γηριατρικής Ψυχιατρικής το 2012, ενώ το 2006 έλαβε το βραβείο William S. Proxmire ως εξέχουσα ηγετική µορφή στον αγώνα κατά του Αλτσχάιµερ. Από το 2001 έως και σήμερα ο Κ. Λυκέτσος περιλαµβάνεται κάθε χρόνο στον επίσηµο κατάλογο των κορυφαίων ιατρών της Αµερικής (America’s Top Doctors). Από το 2007 είναι κάτοχος της ονοµαστικής έδρας Elizabeth Plank Althouse στο Johns Hopkins University των ΗΠΑ και Διευθυντής Ψυχιατρικής στο Johns Hopkins Bayview.
