Σε ολόκληρη την Ευρώπη, ο πληθυσμός στα χωριά μειώνεται, καθώς όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι μετακομίζουν σε μεγαλύτερες πόλεις, για ένα καλύτερο μέλλον.
Στην Ελλάδα, η οικονομική κρίση περιπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, με συνέπεια πολλά χωριά να έχουν ερημώσει.
Μεγαλώνοντας, ο Χάρης Βασιλάκος, ο Ανάργυρος Βερδήλος, o Τάσος Μάρκος, και ο Παναγιώτης Σουλιμιώτης, περνούσαν τα καλοκαίρια με τις οικογένειές τους, στο ορεινό χωριό της Βαμβακούς, όπως τα περιγράφουν οι ίδιοι «καλοκαίρι με τον παππού και τη γιαγιά, βόλτες με το ποδήλατο, παιχνίδι στην πλατεία, γρατζουνισμένα γόνατα, παγωτά και ξεγνοιασιά».
Οι τρεις τους γεννήθηκαν και μεγάλωσαν μισή ώρα μακριά από τη Βαμβακού, στην Σπάρτη, ωστόσο και οι τέσσερις φρόντισαν να διατηρήσουν επαφή με το χωριό μεγαλώνοντας. Η Ελένη Μάμη δεν είχε σχέση με τη Βαμβακού, μέχρι να γνωρίσει τον Ανάργυρο. «Έχει περάσει όμορφα καλοκαίρια εκεί, και στη Βαμβακού βρήκε το χωριό που δεν είχε σαν παιδί», αναφέρει χαρακτηριστικά η ομάδα.
Οι πέντε φίλοι ακολούθησαν διαφορετικούς δρόμους στη ζωή τους, και καθένας τους επιθυμεί να επιστρέψει στη Βαμβακού για τους δικούς του λόγους.
Η Ελένη είναι υποψήφια διδάκτορας στο Μάρκετινγκ στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο Τάσος είναι τεχνίτης, με εξειδίκευση στην επισκευή κεραμοσκεπών ενώ έχει υπηρετήσει για δύο θητείες ως Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας της Βαμβακούς, από το 2006 έως το 2010 και από το 2014 έως το 2018. Ο Χάρης είναι ραδιοφωνικός παραγωγός, συγγραφέας και δάσκαλος, ο Παναγιώτης ιδιοκτήτης συνεργείου αυτοκινήτων στη Σπάρτη, και ο Ανάργυρος προσφέρει φροντιστηριακή υποστήριξη σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές.
Παρά τις διαφορετικές πορείες που έχουν ακολουθήσει μέχρι σήμερα, όλοι τους είναι έτοιμοι να κάνουν ένα μεγάλο κοινό βήμα στη ζωή τους – να μετακομίσουν στη Βαμβακού. Ωστόσο, στους ίδιους, η απόφαση αυτή δεν μοιάζει τόσο δύσκολη. Όπως είπαν: «Συχνά, δεν χρειάζεται να ψάξεις πολύ μέσα σου, για να δράσεις. Θέλεις να έχεις συμμετοχή σε κάτι νέο, καινούργιο και διαφορετικό».
Το χωριό συμβολίζει κάτι διαφορετικό για καθένα από τα μέλη της ομάδας. «Η Βαμβακού έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά όλων μας» λένε, και συμπληρώνουν: «για τον Ανάργυρο σημαίνει καταφύγιο, για την Ελένη έρωτα, για τον Παναγιώτη ρίζες, για τον Τάσο φροντίδα και για τον Χάρη χώρος έκφρασης».
Η Βαμβακού βρίσκεται στην Πελοπόννησο, λίγες μόνο ώρες μακριά από την Αθήνα με το αυτοκίνητο. Πριν από μερικές δεκαετίες το χωριό είχε εκατοντάδες κατοίκους, αλλά σήμερα έχει μόλις εννιά. Παρ’ όλα αυτά, η περιοχή εξακολουθεί να προσφέρει εύφορο έδαφος για την καλλιέργεια κάστανων, ξηρών καρπών, πατάτας και βοτάνων, καλλιέργειες για τις οποίες η Βαμβακού ήταν κάποτε ιδιαίτερα γνωστή. Το χωριό βρίσκεται σε ένα ειδυλλιακό ορεινό τοπίο, με πολλές ευκαιρίες για υπαίθριες δραστηριότητες ενώ τα «ζεστά» και φιλόξενα σπίτια του περιμένουν να υποδεχθούν κατοίκους και επισκέπτες.
Βλέποντας την προοπτική για τη δημιουργία ενός νέου κεφαλαίου στην ιστορία του χωριού, η παρέα άρχισε να διαμορφώνει πλάνο για τη βιώσιμη ανάπτυξη του χωριού. Στο πλαίσιο αυτό, πριν από δυο χρόνια, συναντήθηκαν με τον Ανδρέα Δρακόπουλο, Πρόεδρο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), ο οποίος πρότεινε το πρώτο στάδιο της αναβίωσης του χωριού να εστιάσει στην προσέλκυση νέων επισκεπτών. Με την υποστήριξη του ΙΣΝ, αναπτύχθηκε ένα επιχειρηματικό σχέδιο για το έργο από την Deloitte, και ξεκίνησε η αναζήτηση γης και κτιρίων στο χωριό, που θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν εξοχικά και κατοικίες, ένα εστιατόριο-καφέ, καθώς και έναν ξενώνα.
Τον Αύγουστο του 2018, οι πέντε φίλοι ίδρυσαν την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση με την ονομασία «Η Αναβίωση της Βαμβακούς» (Vamvakou Revival), της οποίας Πρόεδρος είναι ο Χάρης, γραμματέας η Ελένη, και ταμίας ο Ανάργυρος. Τα πρώτα βήματα του έργου περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό και την προετοιμασία.
Υπάρχει ήδη μια διάθεση αναβίωσης. Ήδη δύο από τα παιδιά της ομάδας έχουν μετακομίσει στο χωριό ενώ τον Φεβρουάριο, συγκεντρώθηκαν κάτοικοι και άνθρωποι που έχουν σχέση με τη Βαμβακού, για να γιορτάσουν το πανηγύρι του Αγίου Χαράλαμπου, του πολιούχου του χωριού.
Το σχέδιο αυτό, όπως όλες οι αποτελεσματικές δωρεές, απαιτεί έναν συνδυασμό τοπικής γνώσης, θέλησης και δέσμευσης που ούτως ή άλλως διαθέτει η ομάδα της Αναβίωσης της Βαμβακούς. Ο εντοπισμός των προοπτικών αναβίωσης του χωριού, καθώς και των απαραίτητων βημάτων προκειμένου να επιτευχθεί το σχέδιο, προκύπτει φυσικά, από την οικειότητα που αισθάνονται οι ίδιοι με τον τόπο τους. Κάποιες φορές οι ιδέες που προέρχονται από «πάνω προς τα κάτω» επιτρέπουν την άνθιση τοπικών ιδεών και πρωτοβουλιών. Εξάλλου, θα πρέπει να υπάρχουν υγιείς σπόροι στο έδαφος για να ανθίσουν με τη βοήθεια του ήλιου και της βροχής που έρχονται από τον ουρανό.
Η ομάδα της Αναβίωσης της Βαμβακούς χρησιμοποιεί μία διαφορετική παρομοίωση: «Το χωριό ζητά τη δική μας συμμετοχή για να γράψει μία νέα σελίδα. Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος μάς δίνει το χαρτί και την πένα».
Η δεύτερη φάση αναβίωσης του χωριού θα ξεκινήσει τον Ιούνιο του 2019, όπου το χωριό αναμένεται να καλωσορίσει τους πρώτους επισκέπτες του. Ωστόσο, η ομάδα βλέπει ακόμη πιο μακριά. «Όταν ακουστούν παιδικές φωνές … Όταν ακουστεί το πρώτο κουδούνι στο σχολείο του χωριού, τότε θα μπορούμε να μιλάμε πια για μία νέα Βαμβακού και για ένα πλάνο αναβίωσης με μετρήσιμο αποτέλεσμα! Μέχρι τότε δουλειά, δουλειά, δουλειά…».
