Χρύσανθος Χόρμπας: Δύτης, ιδρυτής της ομάδας «We Dive We Clean»

Από την Παγώνα Λαψάτη

Tο πλαστικό χρησιμοποιείται εδώ και μόλις 70 χρόνια, και όμως η υπερβολική χρήση και η μη ορθολογική διαχείρισή του ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, καθώς μολύνει τους φυσικούς πόρους και περνά στην τροφική αλυσίδα. Πέραν των μέτρων που λαμβάνει θεσμικά η ΕΕ, δεν είναι λίγες οι εθελοντικές πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται σε τοπικό επίπεδο. Αρκετές αφορούν τον καθαρισμό των ακτών, ενώ άλλες προσπαθούν να ομορφύνουν και να ξαναζωντανέψουν τους βυθούς και κυρίως τα λιμάνια.

H ομάδα We Dive We Clean, των Χρύσανθου Χόρµπα και Γιώργου Σπυρόπουλου, την τελευταία πενταετία έχει ολοκληρώσει 134 υποβρύχιους καθαρισµούς σε 18 σημεία σε όλη  την Ελλάδα, ανασύροντας συνολικά 41 τόνους στερεών αποβλήτων. Ο ιδρυτής της Χρύσανθος Χόρµπας μάς μίλησε για τις δράσεις τους, τον καταδυτικό τουρισμό, τη νοοτροπία μας, την οποία θεωρεί κύριο υπαίτιο αυτής της κατάστασης, αλλά και για τα παράξενα αντικείμενα που έχουν βγάλει κατά καιρούς από τον βυθό.

Τι προσόντα χρειάζονται για να γίνει κάποιος εθελοντής δύτης και πώς λειτουργεί η ομάδα του We Dive We Clean;

Πρέπει να έχει δίπλωμα αυτοδύτη, να αγαπά αυτό που κάνει και να προσφέρει τον ελεύθερο χρόνο του για το κοινό καλό. Την ομάδα We Dive We Clean αποτελούμε εγώ και ο Γιώργος Σπυρόπουλος, ωστόσο εκπαιδεύουμε εθελοντές δύτες και ζητάμε βοήθεια όπου οι δράσεις είναι πιο απαιτητικές. Οι νέοι εθελοντές βουτούν πάντα συνοδεία ενός παλιού δύτη, μέχρι να μάθουν τον χειρισμό του εξοπλισμού. Μια δράση υποβρύχιου καθαρισμού οργανώνεται αρκετές ημέρες πριν, ώστε να έχουμε τον χρόνο να συντονίσουμε τη μεταφορά του εξοπλισμού, το πλάνο ασφάλειας των δυτών, αλλά και τις εργασιακές και οικογενειακές μας υποχρεώσεις.

Πώς δουλεύετε μέσα στον βυθό και τι είδους εξοπλισμό χρησιμοποιείτε;  

Αρχικά ερευνάμε τον βυθό προκειμένου να δούμε σε ποια κατάσταση βρίσκεται και τι εξοπλισμό ανέλκυσης θα χρειαστούμε. Χρησιμοποιούμε πάντοτε τον δικό μας, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται ειδικά σακιά για την αποκομιδή των απορριμμάτων και μπαλόνια ανέλκυσης. Ζητάμε όμως να υπάρχει βοήθεια από την ξηρά με τεχνικά μέσα, όπως, για παράδειγμα, γερανοφόρο όχημα για τα ογκώδη απορρίμματα, αλλά και ανθρώπινο δυναμικό, για να συλλέγει και να μεταφέρει τα απορρίμματα σε συγκεκριμένο σημείο.

Νιώθετε ότι αυτό που πετυχαίνετε με τις δράσεις σας «κάνει τη διαφορά»;

Μέχρι σήμερα έχουμε ανασύρει συνολικά 41 τόνους στερεών απορριμμάτων από τα μέρη που έχουμε επισκεφτεί σε  Ύδρα, Σίφνο, Αμοργό, Κρήτη, Πύλο, Ναύπλιο, Τολό, Λουτράκι, Κόρινθο, Άσσο, Κιάτο, Βραχάτι, Διακοπτό, Πάτρα, Βάρκιζα και Μικρολίμανο. Ανάμεσά τους υπάρχουν δύο λιμάνια στα οποία έχουμε βουτήξει περισσότερες από τριάντα φορές στο καθένα και πλέον είναι καθαρά. Ναι, θεωρώ ότι, με υπομονή και επιμονή, έχουμε κάνει τη διαφορά.

Τι φταίει και σε ορισμένα μέρη υπάρχει τόσο υψηλή συσσώρευση απορριμμάτων; Η τουριστική ανάπτυξη, η γεωγραφική τους θέση ή τα δυνατά ρεύματα που τα σπρώχνουν εκεί;

Σε κάθε περίπτωση, το βασικό πρόβλημα είναι η αλόγιστη ανθρώπινη δραστηριότητα. Έχουμε κάνει δράσεις σε τουριστικό μέρος που είχε μετατραπεί σε χωματερή, ενώ σε άλλο αντίστοιχο προορισμό βρήκαμε τον βυθό σε πολύ καλύτερη κατάσταση.

Επιστρέφοντας έπειτα από καιρό σε μέρη που έχετε καθαρίσει, αντιλαμβάνεστε αλλαγές στη βιοποικιλότητα του βυθού τους;

Επιστρέφουμε συχνά σε ίδια μέρη, είτε για να επιχειρήσουμε ξανά καθαρισμό είτε για έρευνα. Η διαφορά γίνεται σχεδόν πάντα άμεσα αντιληπτή από τη ζωή που βλέπεις να αναπτύσσεται, σε σχέση με την πρώτη φορά που ήμασταν εκεί. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το Κιάτο και το Λουτράκι. Έχουμε κάνει πάνω από 80 δράσεις σε αυτά τα δύο λιμάνια και πλέον η θαλάσσια ζωή έχει αυξηθεί.

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (Φωτογραφία: ©  Λουκιανός Αρναουτάκης)

Ο καθαρισμός που πραγματοποιήσατε τον περασμένο Ιούλιο στον  Άγιο Νικόλαο αποτελούσε μέρος εικαστικής δράσης για την ευαισθητοποίηση του κοινού. Γνωρίζει ο κόσμος τι συμβαίνει στον βυθό;

Εμείς ασχολούμαστε με το έργο της απορρύπανσης και της μετάδοσης της ιδέας του εθελοντισμού. Βοηθάμε στις ενημερωτικές προσπάθειες, όπου μας ζητηθεί. Δεν γνωρίζω, ωστόσο, αν μπορείς να αλλάξεις τη νοοτροπία σε κάποιον λέγοντάς του ότι το πλαστικό μπουκάλι χρειάζεται 450 χρόνια για να αποσυντεθεί μέσα στο νερό. Για να έχουμε ουσιαστικά αποτελέσματα, πρέπει να υπάρξει αλλαγή νοοτροπίας. Και αυτό θα επιτευχθεί μόνο αν εκπαιδεύσουμε και ευαισθητοποιήσουμε τη νέα γενιά από το νηπιαγωγείο.

Ο καταδυτικός τουρισμός προσελκύει υψηλού επιπέδου επισκέπτες. Συγκεντρώνει η Ελλάδα τις προϋποθέσεις ώστε να εξελιχθεί σε δημοφιλή προορισμό;

Δυστυχώς είμαστε πολύ πίσω στον καταδυτικό τουρισμό. Το κράτος δεν έχει βοηθήσει με γρήγορες διαδικασίες στην υλοποίηση καταδυτικών πάρκων ή ακόμα και υποβρύχιων μουσείων. Οι τοπικοί φορείς που έχουν προσπαθήσει να δημιουργήσουν τέτοια πάρκα μάς έχουν μίλησει για ατελείωτη γραφειοκρατία και σχεδόν απαγορευτικό νομικό πλαίσιο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο κόλπος του Ναβαρίνου στη Μεσσηνία: ενώ υπάρχουν καταδυτικά κέντρα στην ευρύτερη περιοχή, απαγορεύονται οι καταδύσεις μέσα στον κόλπο επειδή είναι χαρακτηρισμένος αρχαιολογικός χώρος.

Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα και ποια τα πιο παράξενα αντικείμενα που έχετε μαζέψει έως τώρα;

Τα πιο κοινά είναι λάστιχα αυτοκινήτων, κουτιά αναψυκτικών, γυάλινα και πλαστικά μπουκάλια. Τα πιο παράξενα ήταν μια ηλεκτρική σκούπα στην Ύδρα και μια λεκάνη τουαλέτας στο Τολό.

Έχετε «κειμήλια» από δικές σας καταδύσεις;

Έχουμε μια πλούσια συλλογή αντικειμένων που χρονολογούνται από το 1910 έως το 1970 και περιλαμβάνει γυάλινα μπουκάλια γνωστής ελληνικής ζυθοποιίας, ασύρματο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τασάκι γερμανικής κεραμοποιίας από την ίδια περίοδο κ.ά. Έπειδή πολλά ήταν στον βυθό περισσότερα από 70 χρόνια, τα έχουμε συντηρήσει και ευελπιστούμε κάποια στιγμή να τα εκθέσουμε.

ΣΙΦΝΟΣ

Ποια είναι η εμπειρία που δεν θα ξεχάσετε;

Τον βυθό της Σίφνου, που, σε σχέση με άλλους  προορισμούς που έχουμε επισκεφτεί έως τώρα, είναι ο πιο καθαρός. Αντίστοιχα, σε ένα ιστορικό λιμάνι της Ελλάδας, η κατάσταση ήταν τόσο άσχημη, που τα απορρίμματα σκέπαζαν το μεγαλύτερο μέρος του βυθού.

Έχετε συνεργαστεί με ομάδες του εξωτερικού;

Το καλοκαίρι του 2016 προσκαλέσαμε από την Αγγλία έξι δύτες της ομάδας NARC  (Neptune’s Army of Rubbish Cleaners) να καταδυθούν μαζί μας σε τέσσερις διαφορετικούς προορισμούς στην Πελοπόννησο. Η συγκεκριμένη ομάδα έχει εμπειρία δέκα χρόνων στις εθελοντικές δράσεις υποβρύχιων καθαρισμών και είχαμε την ευκαιρία να δούμε πώς δουλεύουν και να ανταλλάξουμε απόψεις και εμπειρίες για το θαλάσσιο περιβάλλον.

Ποιοι είναι οι στόχοι σας ως ομάδας;

Να ταξιδέψουμε σε όλη την Ελλάδα και να δείξουμε ότι μπορούμε να καθαρίσουμε τον βυθό σε όποια κατάσταση και αν βρίσκεται. Επιπλέον, θέλουμε να μεταδώσουμε την ιδέα του εθελοντισμού για το περιβάλλον, ώστε να δημιουργηθούν αντίστοιχες ομάδες σε κάθε νομό και σε κάθε παράκτια περιοχή της Ελλάδας, οι οποίες θα κάνουν ό,τι και εμείς.

Πηγή