Από τον Δημήτρη Αθηνάκη
Σε κάποιες περιπτώσεις υποτάσσονται στις λειτουργικές ανάγκες και σε άλλες προκρίνουν την ομορφιά. Είναι, όμως, εκείνες οι φορές που ο συνδυασμός των δύο είναι πράγματι εκρηκτικός. Οι μεγάλες δημόσιες –υπό την έννοια της χρήσης, όχι της ιδιοκτησίας– αρχιτεκτονικές κατασκευές του 2017, παγκοσμίως, συνεχίζουν μία τάση του 21ου αιώνα για «φυγή προς τα μπρος», για κάλυψη της ανάγκης για αισθητική, ευκολία και σεβασμό του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος. Με λίγα λόγια, οι αρχιτέκτονες σήμερα καλούνται να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις για πόλεις που θα δίνουν γεύση από ένα μέλλον με πολλές οάσεις (εργασίας, ύπνου, διασκέδασης, μόρφωσης), σε ένα κέλυφος που θα συνομιλεί διαρκώς με τον έξω κόσμο, ένα κέλυφος που δεν θα απομονώνει και δεν θα προσβάλλει.
Το 2017 ήταν ακόμη ένα έτος αυτού του αιώνα, κατά το οποίο ο πλανήτης ευτύχησε να προσθέσει στο πλατό του νέα σκηνικά, που δίνουν την αίσθηση της μετατροπής των ονείρων σε απτά αντικείμενα. Ξεχωρίσαμε τρία υλοποιημένα πρότζεκτ που παραδόθηκαν εντός του 2017 και που προκάλεσαν συζητήσεις, θαυμασμό, καθώς και όλο και περισσότερες προσδοκίες για το αύριο. Τρία πολιτιστικά κέντρα, σε τρία διαφορετικά μέρη του κόσμου, τα οποία φέρνουν το μέλλον λίγο πιο κοντά.
Παίζοντας με το κτίριο
Αυτό που τα παιδιά βλέπουν ως παιχνίδι καθισμένα στο χαλί, η LEGO αποφάσισε να το κάνει πραγματικότητα. Οι νέες εγκαταστάσεις, 12.000 τ.μ., στο Μπίλουντ της Δανίας είναι ένα μεγάλο παιχνίδι, χρωματιστό και χαρούμενο, που ανταποκρίνεται στην ανάγκη του πολίτη για χαρά και γνώση. Το αρχιτεκτονικό γραφείο BIG μετέτρεψε τη δανική πόλη σε πρωτεύουσα του παιδιού, ακολουθώντας πλήρως τη φιλοσοφία της LEGO: μάθηση, καινοτομία, δημιουργικότητα, διασκέδαση. Από τις πλατείες και τους εξώστες, τα ξέφωτα, τα εστιατόρια, τα καφέ και τις γκαλερί, όλα στα βασικά χρώματα της εταιρείας, το LEGO House είναι ένα παιχνίδι, από το οποίο, όταν βρίσκεσαι εντός του, είναι αδύνατον να ξεφύγεις, ακόμη κι αν απλώς σε προκαλεί η ήπια ένταση των χρωμάτων. Θέλεις να συνεχιστεί η χαρά «για λίγο ακόμα», σε ένα χώρο που σε καλεί, μάλιστα, να τον αλλάξεις, να τον φτιάξεις όπως εσύ επιθυμείς…
Το LEGO House στο Μπίλουντ της Δανίας είναι ένας χώρος μάθησης και παιχνιδιού, που σε καλεί να τον φτιάξεις όπως εσύ επιθυμείς…
Μια σφαίρα στο έδαφος
Η Κίνα, από την άλλη, εξακολουθεί να ανοίγεται, με όλο και γρηγορότερους ρυθμούς, στη σύγχρονη δυτική αρχιτεκτονική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, για το 2017, η Βιβλιοθήκη Binhai στην πόλη Τιαντζίν, η οποία είναι ταυτόχρονα μεγάλος πολιτιστικός κόμβος, καθώς στεγάζει το Ινστιτούτο Πολεοδομίας και Σχεδιασμού της πόλης. Καμπύλες και σκάλες, διάδρομοι και διαδρομές, η 33.700 τ.μ. κατασκευή είναι μια σφαίρα καρφωμένη στο έδαφος, όπου μέσα της υπάρχουν 1,2 εκατ. βιβλία, πλαισιωμένα από αναπάντεχους χώρους ανάγνωσης, αίθουσες εκθέσεων και δράσεων, όλα καλυμμένα με έναν γυάλινο θόλο, με κέντρο του ένα σφαιρικό auditorium. Και όλο αυτό υλοποιημένο εντός τριετίας, αφού οι αρχές της πόλης έθεσαν αυστηρά χρονικά περιθώρια. Παρά ταύτα, σε αυτό το φουτουριστικό πολιτιστικό κέντρο, η συνάντηση με τη γνώση, την εικαστική απόλαυση και την προσωπική ησυχία που απαιτεί η διαδικασία της μάθησης είναι αναπόφευκτη.
Το Αμπου Ντάμπι έγινε πόλη των μουσείων, με 55 κτίρια και 23 γκαλερί, όλα μέσα στο Λούβρο του ευφυούς Ζαν Νουβέλ.
Ο Ζαν Νουβέλ ξέρει
Είναι ο εικαστικός που μπορεί να μετατρέψει μια εγκατάσταση σε μεγάλη κτιριακή και, κυρίως, λειτουργική κατασκευή. Ο Ζαν Νουβέλ επιφορτίστηκε με το… υποκατάστημα του Λούβρου στο Αμπου Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Με τα δικά του λόγια: «Σε κάθε κλίμα, αποζητούμε την εξαίρεσή του. Τη ζέστη στο κρύο, το κρύο στις τροπικές περιοχές. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να καταπολεμήσουν εύκολα το θερμικό σοκ. Ούτε και τα έργα τέχνης. Αυτά τα ζητήματα επηρέασαν τον σχεδιασμό του Λούβρου στο Αμπου Ντάμπι, το οποίο επιθυμεί να γίνει ένας φιλόξενος κόσμος που συνδυάζει γαλήνια το φως και τη σκιά, τον στοχασμό και τη γαλήνη». Τι κατάφερε; Να μετατρέψει το Αμπου Ντάμπι σε πόλη των μουσείων, με 55 κτίρια και 23 γκαλερί σε 97.000 τ.μ., που συνδυάζουν το φως της Μεσογείου και τους «χαμηλούς» αραβικούς οικισμούς. Ο θόλος, ως φωτεινό κέντρο του Λούβρου, και τα κτίρια που εκβάλλουν στη θάλασσα προσκαλούν τον επισκέπτη του χώρου σε μία διαρκώς μεταβαλλόμενη σχέση, δίχως να τον κάνουν να… βαριέται, όπως, εξάλλου, θέλησε ο Ζαν Νουβέλ.
