Το 80% των δειγμάτων πόσιμου νερού παγκοσμίως περιέχει μικροΐνες πλαστικού, έδειξε διεθνής έρευνα. Από τη Νέα Υόρκη ως την Ινδονησία ιδού τι βγαίνει από τις βρύσες των σπιτιών. Είναι η πρώτη φορά που μία μελέτη παρουσιάζει ένα τόσο ανησυχητικό στοιχείο, αλλά ακόμα υπάρχουν πολλά για να μάθουμε.
Περιέχει πλαστικό το νερό που πίνουμε; Την απάντηση στο ερώτημα επιχείρησε να δώσει μία έρευνα που διεξήγαγε η Orb Media, ένας διεθνής μη κερδοσκοπικός οργανισμός και ενημερωτικός ιστότοπος που εδρεύει στην Ουάσιγκτον. Σε συνδυασμό με ερευνητές του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και της Μινεσότα η έρευνα της Orb Media εντόπισε ίχνη ρινισμάτων πλαστικού στο πόσιμο νερό όλου του κόσμου. Και εφόσον υπάρχουν στο πόσιμο νερό κατά πάσα πιθανότατα υπάρχουν και σε τρόφιμα που προετοιμάζονται με (ή σε) νερό όπως στο ψωμί, τα ζυμαρικά, στις σούπες κ.α. λένε οι ερευνητές.
«Είναι μία είδηση που θα έπρεπε να μας ανησυχήσει σοβαρά» σχολίασε στην εφημερίδα La Repubblica ο Μοχάμεντ Γιουνούς, οικονομολόγος και τραπεζίτης από το Μπανγκλαντές, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης το 2006 για τη συμβολή του στη δημιουργία οικονομικών ευκαιριών για φτωχούς.
«Γνωρίζαμε ότι αυτό το πλαστικό επιστρέφει σε εμάς μέσω της διατροφικής αλυσίδας. Τώρα ανακαλύπτουμε ότι φτάνει και μέσω του πόσιμου νερού. Πρέπει να βρούμε μία λύση» λέει ο Γιουνούς, ο οποίος σκοπεύει να παρουσιάσει σύντομα ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Όλο και περισσότερες μελέτες αποδεικνύουν την παρουσία ινών πλαστικού στους ωκεανούς, στον αέρα, στις λίμνες και στα ποτάμια, αλλά είναι η πρώτη φορά που μία έρευνα αποδεικνύει τη μόλυνση του πόσιμου νερού σε ολόκληρο τον κόσμο.
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμα με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο οι ίνες του πλαστικού καταλήγουν στο πόσιμο νερό ή ποιες θα μπορούσαν να είναι οι συνέπειες για τον ανθρώπινο οργανισμό. Έχουν όμως ήδη αρκετά στοιχεία στα χέρια τους. Οι ενδείξεις δείχνουν ότι η ίνες προέρχονται από πηγές πλαστικού που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, όπως από τα συνθετικά ρούχα, ή τα ελαστικά των αυτοκινήτων. Η κυριότερη ανησυχία αφορά το γεγονός ότι αυτές οι ίνες μεταφέρουν τοξικές χημικές ουσίες οι οποίες καταλήγουν στο σώμα μας.
Παλαιότερες έρευνες που έχουν γίνει σε ζώα έχουν δείξει ότι οι χημικές ουσίες των πλαστικών εκλύονται γρήγορα στο σώμα μέσω του πεπτικού συστήματος, αναφέρει ο Ρίτσαρντ Τόμσον, διευθυντής ερευνών στο Πανεπιστήμιο του Πλίμουθ. «Από τις ως τώρα παρατηρήσεις στη φύση διαθέτουμε επαρκή στοιχεία για να μπορούμε να… ανησυχούμε» δήλωσε στη Repubblica η Σέρι Μέισον, μία από τις πρωτοπόρες ερευνήτριες σχετικά με τη μελέτη των επιπτώσεων του μικροπλαστικού, η οποία επέβλεπε και την έρευνα της Orb Media. «Αν το πλαστικό είναι επικίνδυνο για τη ζωή στη φύση πώς μπορούμε να νομίζουμε ότι δεν είναι και για εμάς;» αναρωτιέται.
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο που κατέδειξε η έρευνα είναι ότι η μόλυνση υπερβαίνει τον διαχωρισμό πλούσιων και φτωχών χωρών. Αφορά τους πάντες. Όσες ίνες πλαστικού περιέχει το νερό στον πολυτελή «Πύργο Τραμπ» στη Νέα Υόρκη, τόσες πάνω κάτω περιέχονται και στο πόσιμο νερό μιας κατοικίας στο Κίτο του Εκουαδόρ. Η έρευνα μάλιστα εντόπισε ίνες και στο εμφιαλωμένο νερό και στο νερό που περνά από φίλτρα καθαρισμού που χρησιμοποιούνται ευρέως για οικιακή χρήση. Από τα 33 δείγματα που ελήφθησαν στις ΗΠΑ στο 94% εντοπίστηκαν ρινίσματα πλαστικού, ποσοστό ανάλογο με εκείνο της Βηρυτού.
Η Μέισον η οποία είναι επικεφαλής του τμήματος Γεωλογίας και Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης διηύθυνε την έρευνα. Τα τεστ έγιναν από την ερευνήτρια Μέρι Κόσουθ από το τμήμα Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Μινεσότα. «Καθώς αυτή είναι η πρώτη έρευνα που γίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με τη μόλυνση του πόσιμου νερού από πλαστικό, τα αποτελέσματα αντιπροσωπεύουν μόνο μία πρώτη ματιά σε ό,τι αφορά τις συνέπειες της χρήσης και της διάλυσης του πλαστικού και δεν αποτελούν μία συνολική εκτίμηση της παγκόσμιας μόλυνσης και των συνεπειών της», αναφέρει η Κόσουν στην περίληψη της έρευνας.
Κατά τους ειδικούς είναι ακόμα νωρίς για να κατανοήσουμε τη βαρύτητα και το εύρος της μόλυνσης από ίνες πλαστικού. Τα στοιχεία πάντως είναι κάθε άλλο παρά καθησυχαστικά: κάθε χρόνο ο πλανήτης «παράγει» 300 εκατομμύρια τόνους πλαστικού το οποίο παραμένει στο περιβάλλον για αιώνες. Σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα, από τη δεκαετία του 1950 οι άνθρωποι έχουμε «γεννήσει» 8,3 δισεκατομμύρια τόνους πλαστικού. Πολύ περισσότερα δισεκατομμύρια ίνες και μικροσκοπικά κομμάτια από τη διάσπαση αυτών των ποσοτήτων πλέουν στους σήμερα στους ωκεανούς. Πλήθος ερευνών έχουν εντοπίσει τα τελευταία χρόνια ίνες στα εντόσθια ψαριών που πωλούνται στα ιχθυοπωλεία όλου του κόσμου.
Αλλά η ιδέα ότι ακόμα και το νερό που πίνουμε είναι μολυσμένο προκαλεί περισσότερες ανησυχίες. «Οι δικοί μας έλεγχοι δεν έδειξαν υψηλά επίπεδα πλαστικού ή ρινισμάτων από τη διάσπασή του στο πόσιμο νερό»προσπάθησε να διασκεδάσει τις ανησυχίες ο εκπρόσωπος του δήμου του Λος Άντζελες, όταν ρωτήθηκε σχετικά. Αλλά προσέθεσε: «Δεν γνωρίζουμε να υπάρχει κάποιο πιστοποιημένο πρωτόκολλο ή μεθοδολογία για την άμεση μέτρηση ινών πλαστικού». Η έρευνα της Orb Media όμως έδειξε ότι δύο στα τρία δείγματα από το Λος Άντζελες περιείχαν ρινίσματα πλαστικού.
Η DC Water, ο οργανισμός που διαχειρίζεται το πόσιμο νερό στην Ουάσιγκτον, σε σχετική ανακοίνωση ανέφερε ότι οι έλεγχοι που γίνονται «πληρούν τα κριτήρια ασφαλείας που θέτει ο νόμος, τα οποία περιλαμβάνουν ελέγχους ανίχνευσης στοιχείων που προέρχονται από το πετρέλαιο».
Στην πραγματικότητα υπάρχει μία πηγή μόλυνσης – δύσκολα μετρήσιμη- και την οποία μεταφέρουμε όλοι καθημερινά: τα συνθετικά ρούχα εκλύουν εκατοντάδες χιλιάδες ίνες πλαστικού σε κάθε πλύση στο πλυντήριο, αναφέρει έρευνα του Πανεπιστημίου του Πλίμουθ. Τα εργοστάσια καθαρισμού του νερού στις ΗΠΑ καταφέρνουν να εντοπίσουν και να καθαρίσουν λίγο περισσότερες από τις μισές. Οι υπόλοιπες καταλήγουν στον υδάτινο ορίζοντα και εν συνεχεία πιθανότατα επανέρχονται στα σπίτια μας μέσω του πόσιμου νερού.
Μια ακόμα πηγή μόλυνσης είναι ο αέρας. Μία έρευνα του 2015 που έγινε στο Παρίσι έδειξε ότι ετησίως καταλήγουν από τον αέρα στο έδαφος 3 με 10 τόμοι συνθετικών ινών που παράγονται από την καθημερινή κίνηση στους δρόμους ανθρώπων και οχημάτων. «Είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι οι λίμνες και οι αποταμιευτήρες νερού είναι μολυσμένοι από ατμοσφαιρικές αποθέσεις μικροινών» δήλωσε ο καθηγητής Τζόνι Γκασπερί. «Αυτό που είδαμε στο Παρίσι είναι ότι στις ατμοσφαιρικές αποθέσεις περιέχεται μεγάλη ποσότητα ινών πλαστικού και μπορούμε να υποθέσουμε ότι το ίδιο ισχύει σε όλες τις μεγάλες πόλεις» προσέθεσε.
Η έρευνα της Orb έδειξε ότι ίνες υπάρχουν ακόμα και σε πόσιμο νερό που προέρχεται από υπόγειες πηγές. Δεν είναι σαφές ακόμα πώς έφτασαν οι ίνες εκεί. «Ταξίδεψαν» από την επιφάνεια στο υπέδαφος, ή έφτασαν στις βρύσες των σπιτιών μέσω των συστημάτων καθαρισμού;
Είναι γεγονός ότι η έρευνα αφήνει πολλά σημεία χωρίς σαφή απάντηση. Άλλωστε οι ίδιοι οι ερευνητές αναφέρουν ότι βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή των σχετικών ερευνών. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που λέει η επικεφαλής ερευνήτρια Σέρι Μέισον: «Πολλοί άνθρωποι με ρωτούσαν παλαιότερα αν πράγματι υπάρχουν ίχνη πλαστικού στο νερό. Τους απαντούσα ότι δεν ήξερα. Αλλά η αλήθεια είναι ότι ούτε εγώ φανταζόμουν ότι θα ήταν πράγματι στο νερό που πίνουμε καθημερινά».
Στην ιστοσελίδα της OrbMedia μπορείτε να διαβάστε ολόκληρη την έρευνα.
