«Γυναίκες στην Επιστήμη» λέγεται το παιχνίδι που μόλις κυκλοφόρησε καναδική εταιρεία: μια τράπουλα της οποίας καθένα από τα 54 φύλλα έχει το πορτρέτο και μια σύντομη βιογραφία μιας εξέχουσας επιστημόνισσας.
Κάθε χρώμα αφορά μια επιστήμη (κίτρινο για βιολογία και ιατρική, πορτοκαλί για μηχανική και αστρονομία, μοβ για μαθηματικά και πληροφορική και φούξια για ψυχολογία και ανθρωπολογία) και τα παιδιά προσπαθούν να συνδυάσουν φύλλα ίδιου χρώματος για να φτιάξουν ένα εξειδικευμένο εργαστήριο.
«Στόχος μας είναι να προσφέρουμε πρότυπα ρόλων με τα οποία να μπορούν να ταυτιστούν τα κορίτσια», λένε οι σχεδιαστές του. «Και συγχρόνως να προτείνουμε διαφορετικές υπερ-ηρωίδες στα παιδιά μας: αυτές που με τη γνώση, την επιμονή και την προσπάθεια κατάφεραν να θεραπεύσουν αρρώστιες, να εφεύρουν χρήσιμες συσκευές και έξυπνες εφαρμογές, να εξηγήσουν τα μυστήρια του Σύμπαντος».
Γιατί χρειάζονται πρωτοβουλίες που φέρνουν στο προσκήνιο τις επιστημόνισσες και τα επιτεύγματά τους;
Οχι μόνο γιατί τον 21ο αιώνα σε σχολεία, πανεπιστήμια και τόπους δουλειάς διαιωνίζονται σεξιστικές απόψεις για τις επαγγελματικές ικανότητες των γυναικών που επηρεάζουν τις επιλογές των κοριτσιών.
Πρόσφατο παράδειγμα, ο (πρώην πλέον) προγραμματιστής της Google, Τζέιμς Ντέιμορ, που έγραψε ότι «οι δεξιότητες ανδρών και γυναικών διαφέρουν για βιολογικούς λόγους και αυτό μπορεί να εξηγήσει την άνιση εκπροσώπηση των γυναικών στον τομέα της τεχνολογίας», καταλήγοντας ότι… η ροπή τους προς τη νεύρωση πιθανόν τις κάνει λιγότερο κατάλληλες για προγραμματίστριες!
Οι προγνώσεις
Υπάρχει ακόμη ένας λόγος καταλυτικός για το μέλλον τον κοριτσιών: «Οι προγνώσεις για την ευρωπαϊκή αγορά εργασίας δείχνουν πως στο μέλλον θα υπάρξει μεγάλη ζήτηση για επαγγέλματα υψηλών προσόντων στους σήμερα κυριαρχούμενους από άνδρες τομείς των επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM). Το 2025 το 49% όλων των θέσεων εργασίας που θα ανοίγουν (νέες ή σε αντικατάσταση παλαιών) θα απαιτούν υψηλής εκπαίδευσης επίπεδο, το 40% μεσαίας και μόνο το 11% θα απευθύνονται σε εργαζόμενους με χαμηλής εκπαίδευσης επίπεδο και στοιχειώδη προσόντα ή δεξιότητες», δήλωσε στην «Εφ.Συν.» η Γιολάντα Ρεϊνγκάρντε ερευνήτρια του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων (EIGE).
Οι σπουδές
Περισσότερες γυναίκες απ’ ό,τι άντρες έχουν πανεπιστημιακές σπουδές σήμερα.
Αλλά παρά τις καλές προοπτικές απασχόλησης στους τομείς STEM, είναι πολύ λιγότερες οι γυναίκες πτυχιούχοι αυτών των κλάδων.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat του 2014, οι γυναίκες εξακολουθούν να επιλέγουν σπουδές στον τομέα της υγείας και της πρόνοιας, των ανθρωπιστικών, κοινωνικών και καλλιτεχνικών σπουδών, των οικονομικών και νομικών.
Αντίθετα, οι άνδρες προτιμούν τις πολυτεχνικές σχολές και τους τομείς των κατασκευών, της τεχνολογίας και άλλων θετικών επιστημών, όπως τα μαθηματικά ή η φυσική.
Χωρίς εκπαίδευση και δεξιότητες, η επισφάλεια φαντάζει μονόδρομος
Έξω από γραφείο ευρέσεως εργασίας στη Μαδρίτη | AP Photo/Paul White, File
Αν οι γυναίκες πτυχιούχοι πανεπιστημίων, ακόμη και στους κλάδους STEM, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν διακρίσεις στην απασχόληση και χάσμα αμοιβών, οι γυναίκες με χαμηλότερη εκπαίδευση απειλούνται περισσότερο με επισφάλεια και φτώχεια. Οπως τόνισε η Γιολάντα Ρεϊνγκάρντε παραθέτοντας τα συμπεράσματα της πρόσφατης έρευνας της EIGE «Φύλο, προσόντα και επισφαλής εργασία στην Ε.Ε.» (¹):
«Από την έναρξη της οικονομικής κρίσης το 2008 έχουν αυξηθεί η φτώχεια, η εργασιακή επισφάλεια και οι ανισότητες και για τα 64 εκατ. Ευρωπαίων με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης – ιδίως δε για τις γυναίκες που αποτελούν το 50% αυτών είναι ελάχιστες οι πιθανότητες να βρουν μια “καλή” δουλειά, με αξιοπρεπή αμοιβή και περισσότερη εργασιακή ασφάλεια».
Περισσότερες από 6 εκατ. γυναίκες και 2 εκατ. άνδρες στην Ε.Ε. που δεν ολοκλήρωσαν το Γυμνάσιο δεν έχουν δουλέψει ποτέ στη ζωή τους.
Το 50% των γυναικών ηλικίας 15-64 ετών με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και προσόντων είναι άνεργες, ενώ στους άνδρες με το αντίστοιχο επίπεδο εκπαίδευσης και προσόντων η ανεργία κυμαίνεται στο 27%.
Το δε 14% των γυναικών και το 5% των ανδρών με χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο είναι εκτός αγοράς εργασίας για περισσότερα από 10 χρόνια.
Το χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο και η έλλειψη δεξιοτήτων αποτελεί έναν βασικό παράγοντα κινδύνου να εγκλωβιστεί κανείς σε μια επισφαλή θέση εργασίας (και κατ’ επέκταση στη φτώχεια), όπως δείχνει το γεγονός ότι μία στις δύο γυναίκες (έναντι ενός στους πέντε άνδρες) με χαμηλά επαγγελματικά προσόντα δουλεύει σε επισφαλή θέση εργασίας.
Το 36% των γυναικών και το 16% των ανδρών με χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο ανήκουν στις ομάδες που πληθυσμού με το χαμηλότερο εισόδημα.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ευρήματα της έκθεσης του EIGE, ένα κείμενο εργασίας για την υιοθέτηση ευρωπαϊκών πολιτικών που λαμβάνοντας υπόψη τη διάσταση του φύλου θα μπορούσαν να συμβάλουν τόσο στην αναγνώριση και αξιολόγηση αυτών των δεξιοτήτων (ακόμη και όσων αποκτούνται εκτός του επίσημου εκπαιδευτικού συστήματος) όσο και στη βελτίωσή τους: μέσα από τη δημιουργία ευκαιριών κατάρτισης για όσους βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας, την υιοθέτηση συστημάτων εκπαίδευσης στους τόπους δουλειάς και την προώθηση της δια βίου μάθησης.
