Τι συμβαίνει όταν τρισδιάστατα γραφικά, εφαρμογές και πολυμέσα χρησιμοποιούνται στον τουρισμό;

Συνέντευξη με τον Αθανάσιο Γ. Μαλάμο, αναπληρωτή καθηγητή του τμήματος Μηχανικών Πληροφορικής TEI Κρήτης

Από την Αλεξάνδρα Τζαβέλλα

Οι επισκέπτες στα μουσεία και στα αξιοθέατα της Κρήτης παίρνουν ήδη μια ιδέα από το ψηφιακό μέλλον, το οποίο χάρη στις ερευνητικές ομάδες του ΤΕΙ Κρήτης είναι πραγματικότητα. Για τη σημασία του πρωτοποριακού έργου που παράγεται αλλά και για τον πώς ένας προορισμός μπορεί να γίνει «έξυπνος» μας μίλησε ο δρ Αθανάσιος Μαλάμος, διευθυντής του εργαστηρίου Πολυμέσων, Δικτύων και Επικοινωνιών ΤΕΙ Κρήτης.

Ποια είναι η συνεισφορά του ΤΕΙ Κρήτης στην ανάπτυξη νέων εφαρμογών που αφορούν στον τουρισμό και στον πολιτισμό;

Η τεχνολογία στον πολιτισμό και στον τουρισμό διαδραματίζει διπλό ρόλο. Από τη μια, είναι στην υπηρεσία του επισκέπτη για να τον βοηθήσει να γνωρίσει καλύτερα τον τόπο όπου βρίσκεται και να απολαύσει υπηρεσίες γρήγορα και άμεσα. Από την άλλη, προωθεί και ενισχύει την επιθυμία των επισκεπτών να έρθουν στη χώρα μας. Το Τεχνολογικό Ίδρυμα Κρήτης έχει ερευνητικές ομάδες που εργάζονται και στις δύο περιοχές. Υπάρχουν αυτές που ασχολούνται με πρακτικά θέματα του τουρισμού, όπως με εφαρμογές του Διαδικτύου και των κινητών συσκευών, που προσφέρουν πιο άμεση επαφή του επισκέπτη με τα μουσεία, τα πολιτιστικά δρώμενα, τα αξιοθέατα και τους καθοδηγούν μέσω γεωγραφικών συστημάτων. Υπάρχει όμως και η ομάδα της Σχολής Γεωπονίας, η οποία ασχολείται με την ευεργετική επίδραση της κρητικής διατροφής στον τουρισμό και δημιουργεί νέες εφαρμογές και έργα για την προώθηση αυτής της σύνδεσης. Επίσης ομάδες, κυρίως, από τη Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας που εργάζονται εντατικά σε θέματα ηλεκτρονικού μάρκετινγκ και νέων τεχνικών προώθησης. Στον πολιτισμό το ΤΕΙ Κρήτης έχει να δείξει επίσης σημαντικά πράγματα. Έχουμε δουλέψει πολύ πάνω σε τεχνικές ψηφιοποίησης του πολιτιστικού αποθέματος της Κρήτης, με στόχο φυσικά τη διατήρηση αλλά και την προώθηση του πολιτιστικού προϊόντος του νησιού. Και δεν εννοώ μόνο την αρχαιολογία.
Έχουμε ετοιμάσει, για παράδειγμα, εφαρμογή που αναλύει την κρητική μουσική και βοηθάει μουσικούς από όλο τον κόσμο να μάθουν και –γιατί όχι– να γράψουν στους δρόμους της πλούσιας μουσικής μας παράδοσης.

Τι μοναδικό μπορούν να προσφέρουν οι τεχνολογίες διάχυτης νοημοσύνης σε έναν τουρίστα που επισκέπτεται το νησί;

Με τη διάχυτη νοημοσύνη και το διαδίκτυο των αντικειμένων η επικοινωνία του ανθρώπου με τις συσκευές από απλώς λειτουργική μετατρέπεται σε ολοκληρωτική. Ο επισκέπτης θα ζει σε ένα περιβάλλον που αλληλεπιδρά και δέχεται ερεθίσματα και ενημέρωση συνεχώς. Πιστεύω ότι με τη σωστή διαχείριση και τη μελετημένη ροή πληροφορίας ο τουρίστας θα μπορούσε να γνωρίσει και να δημιουργήσει βιωματικό δέσιμο με τον τόπο που επισκέπτεται. Ξεπερνάμε δηλαδή τα όρια του τουριστικού οδηγού και πάμε στη βιωματική προσέγγιση της πληροφορίας. Κάθε πέτρα αυτής της γης έχει την ιστορία και τον μύθο της, που ένας Έλληνας ή ξένος επισκέπτης δεν θα μάθει ποτέ αν δεν έχει έναν ντόπιο δίπλα του να του τα διηγηθεί. Αυτός είναι κατάλληλος ρόλος για τη νέα τεχνολογία. Έχοντας την αυτοπεποίθηση των χιλιάδων χρόνων ιστορίας αλλά και του σύγχρονου πολιτισμού της Κρήτης, θα σας έλεγα ότι η επαφή των ξένων με το νησί, την παράδοση και τον πολιτισμό πρέπει να είναι πρωτεύων στόχος. Έτσι κάθε άφιξη θα γίνεται κάτι παραπάνω από επίσκεψη, ας πούμε αρχικά να γίνει μια ειλικρινής γνωριμία και στο τέλος, πιστέψτε με, θα γίνει λατρεία.

Η 3D ταινία για την Κνωσό πώς δημιουργήθηκε; Τι προσφέρει στον επισκέπτη;

Γενικά στο εργαστήριο δουλεύουμε ταινίες ιστορικού περιεχομένου. Μας ενδιαφέρει επιστημονικά αλλά και καλλιτεχνικά. Είναι γνωστή η δύναμη της εικόνας και σημαντική η διδακτική πλευρά των ταινιών. Η δημιουργία της στηρίχθηκε σε μια μελέτη που κάναμε πριν από 15 χρόνια γύρω από τη μορφή του ανακτόρου της Κνωσού. Όλα ξεκίνησαν από την απλή περιέργεια μιας ομάδας φοιτητών από την Ελλάδα και το Βέλγιο. Δουλέψαμε μαζί και σε συνεργασία με ομάδα αρχαιολόγων δημιουργήσαμε ένα ικανοποιητικό μοντέλο και μια ταινία να το αναδεικνύει. Χαίρομαι που αυτή η έρευνά μας αποτέλεσε αργότερα την ευκαιρία για μια επιχείρηση της Κρήτης να παρουσιάσει ένα νέο τουριστικό προϊόν. Η ταινία δίνει σε είκοσι λεπτά τρεις χιλιετίες εξέλιξης της ζωής και του πολιτισμού της Κρήτης, με αφορμή πάντα το ανάκτορο της Κνωσού. Είναι πολύ καλά ιστορικά τεκμηριωμένη και κυρίως αναπαραστατική και εύληπτη για τους επισκέπτες που τη βλέπουν.

Ποια είναι τα πρώτα βήματα για να γίνει ένας τουριστικός προορισμός «έξυπνος» προορισμός;

Φυσικά θεωρώ δεδομένη την τηλεπικοινωνιακή υποστήριξη του όλου εγχειρήματος. Άφθονη και αδιάλειπτη κάλυψη δικτύου παντού. Από εκεί και πέρα, η αρχή της δημιουργίας ενός έξυπνου προορισμού είναι το περιεχόμενο. Θα πρέπει να δημιουργήσουμε περιεχόμενο σε μορφή κατανοητή από την τεχνολογία, ώστε αυτό να αποτελέσει το αντικείμενο ανταλλαγής και το έναυσμα της καινοτομίας. Σκεφτήκατε ποτέ πόσα σημαντικά εκθέματα μουσείων δεν χωρούν στις προθήκες και φυλάσσονται αθέατα σε χώρους συντήρησης και αποθήκες, ενώ θα μπορούσαν να είναι σε κοινή θέα, ας πούμε, σε ένα εικονικό μουσείο; Για να συμβεί αυτό όμως, πρέπει πρώτα να ψηφιοποιήσουμε με κατάλληλες τεχνικές τα αντικείμενα και μετά να δώσουμε τη δυνατότητα στα ερευνητικά ιδρύματα να καινοτομήσουν αλλά και στις εταιρείες να δημιουργήσουν εφαρμογές προστιθέμενης αξίας γύρω από αυτό.

Η Ελλάδα είναι πολύ πίσω στις τεχνολογικές εξελίξεις σε σύγκριση με άλλες χώρες;

Υπάρχει δυναμικό στα εκπαιδευτικά ιδρύματα να τις υποστηρίξει; Η Ελλάδα είναι μια περίεργη χώρα. Έχει εξαιρετικά ερευνητικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα και η τεχνογνωσία που κατέχουν οι επιστήμονές της είναι σημαντικότατη. Έτσι, αν δούμε τι γίνεται στα εργαστήρια, θα πούμε ότι όχι μόνο δεν είναι πίσω στην τεχνολογία, αλλά σε πολλά σημεία είναι πολύ μπροστά και καθοδηγεί τις εξελίξεις. Εντούτοις, γύρω μας αναγνωρίζουμε πολύ βασικά στοιχεία τεχνολογίας, συνήθως εισαγόμενα και χωρίς βάθος. Η αιτία είναι γνωστή, υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ της έρευνας και της εφαρμογής στην καθημερινότητα. Αυτό δεν οφείλεται εξ ολοκλήρου στις επιχειρήσεις, αλλά και στα εργαστήρια, που έχουν ισχυρή κουλτούρα έρευνας αλλά σπανίως κουλτούρα προϊόντος που εν τέλει αφορά τις εταιρείες. Σήμερα πάντως, μέσω των έργων που προκηρύσσει το υπουργείο Παιδείας και Έρευνας και της έξυπνης εξειδίκευσης που προωθεί η Περιφέρεια Κρήτης, γίνεται μια προσπάθεια να γεφυρωθεί αυτό το κενό και να δημιουργηθεί ένα πνεύμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ έρευνας και παραγωγής.

Μπορείτε να μας αναφέρετε μια «έξυπνη» τεχνολογία, ένα ψηφιακό εργαλείο που σας έχει εντυπωσιάσει σε κάποιο ταξίδι;

Νομίζω ότι αυτό που θα αλλάξει την καθημερινότητα και φυσικά πρέπει να αποτελέσει εργαλείο για τον τουρισμό και τον πολιτισμό είναι η νέα μορφή που θα πάρουν οι συσκευές επικοινωνίας. Η εξάλειψη του πληκτρολογίου, η χρήση φυσικής γλώσσας, ήχου και οι αισθητήρες που θα διασυνδέονται στα ρούχα και στο περιβάλλον μας θα αποτελέσουν πεδίο δημιουργίας νέων εφαρμογών και καινοτόμων υπηρεσιών. Ήδη εκεί στρέφονται πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις στις ΗΠΑ και στην Αγγλία, που είναι τα βαρόμετρα του μέλλοντος. Επίσης, κάθε χρόνο στα παγκόσμια συνέδρια, όπου υπάρχουν εκθέσεις καινοτομίας (π.χ. SIGGRAPH), παρουσιάζονται νέοι αισθητήρες και εφαρμογές. Γενικά θα έλεγα ότι τα πιο απαιτητικά στην ανάπτυξη και τα πιο εντυπωσιακά είναι τα συστήματα που δημιουργούν αίσθηση αφής.

Ποιοι οι στόχοι της ομάδας σας για το 2017;

Αυτή τη χρονιά προχωρούμε με την εφαρμογή που στοχεύει στη διάδοση της κρητικής μουσικής, γιατί είναι ένα αντικείμενο στην αξία του οποίου πιστεύουμε πολύ. Παράλληλα δουλεύουμε σε συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και εταιρείες του χώρου του ήχου και των πολυμέσων μια ιδέα για την ενσωμάτωση τρισδιάστατου και χωρικού ήχου στο θέατρο και φυσικά εργαζόμαστε σταθερά σε συνεργασία με άλλες ομάδες για την προώθηση του πολιτισμού και του τουρισμού της Κρήτης.

Πηγή