Μια ματιά στους θησαυρούς του ΕΜΣΤ

Τα 16 χρόνια αναμονής ήταν πολλά. Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνη εγκαινιάστηκε τη Δευτέρα, με την έκθεση «Κρίσιμοι Διάλογοι: Αθήνα – Αμβέρσα». Η έκθεση είναι μια συζήτηση μεταξύ του ΕΜΣΤ και του Φλαμανδικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Αμβέρσας, ένας θεωρητικός και οπτικός διάλογος, βασισμένος σε έργα από τις συλλογές και των δύο μουσείων, η οποία περιλαμβάνει πάνω από 70 έργα δομημένα σε 22 θεματικές ενότητες.


Από την ενότητα «Ρευστό Σώμα» – Η περιγραφή της ενότητας αναφέρει: «Το σώμα είναι ρευστό, και όχι οντότητα με συγκεκριμένη μορφή και σταθερό νόημα. Η δύναμη ενός σώματος να μετασχηματίζεται, ως μέσο επιβίωσης, επικοινωνίας ή ακόμη και αυτο-εξερεύνησης, συχνά πέφτει θύμα της χαμαιλεοντικής προσαρμογής στις κοινωνικές νόρμες»
Nick Paleologos / SOOC


«Η φύση του τέρατος» – Για την εικόνα: «Αυτή η ταπισερί είναι μια μεταγραφή σε υφαντό μιας σύνθεσης από φωτογραφίες ρεπορτάζ που απεικονίζουν σκηνές από την έκθεση της καλλιτέχνιδας στη γκαλερί Whitechapel στο Λονδίνο. Για τη Whitechapel, η Ματσούγκα δανείστηκε την εκδοχή σε ταπισερί της Γκουέρνικα του Πικάσο από το κτίριο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και την εγκατέστησε στη γκαλερί, όπου αποτέλεσε το φόντο για δημόσιες συναντήσεις, ομιλίες και εκδηλώσεις. Η ταπισερί που παρουσιάζεται στην παρούσα έκθεση απεικονίζει μια ομιλία που δόθηκε από τον πρίγκιπα Ουίλιαμ μπροστά από την ταπισερί της Γκουέρνικα, και αποτελεί την κριτική της καλλιτέχνιδας πάνω στο έργο της ιδίας αλλά και τον τρόπο με τον οποίο παρακάμπτεται το πολιτικό νόημά του. Απηχεί επίσης την ιστορία των βασιλικών εργαστηρίων ταπισερί, καθώς και το πώς η εικονογραφία των βασιλικών εμφανίσεων περνούσε συχνά μέσα από αυτό το μέσο»
Nick Paleologos / SOOC


«Οι μορφές του ρατσισμού» από την ενότητα «Οργή» – Για το έργο: «Το 1970, ο Κανιάρης βρίσκεται στο Παρίσι. Στον απόηχο της ιστορικής έκθεσής του στη Νέα Γκαλερί της Αθήνας (1969), όπου παρουσίασε έργα με συμβολικό, πολιτικό περιεχόμενο, καταγγέλλοντας το καθεστώς ανελευθερίας και βίας της Χούντας, συνεχίζει να εργάζεται στο ίδιο πνεύμα με βασικό υλικό τον γύψο. Σταδιακά, το νόημα του έργου του, μακριά από την Ελλάδα και τις συνθήκες που το γέννησαν, μεταβάλλεται και διευρύνεται, παραμένοντας όμως στο ίδιο πλαίσιο της «στρατευμένης» τέχνης του Κανιάρη. Ο καλλιτέχνης, πάντοτε ευαίσθητος στα επίκαιρα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, ασχολείται εδώ με όψεις του ρατσισμού, για να περάσει λίγο αργότερα στην εμβληματική ενότητα του έργου του, τους Μετανάστες»
Nick Paleologos / SOOC


Οι επισκέπτες του Μουσείου είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τα εκθέματα της έκθεσης
Nick Paleologos / SOOC


«Ουρανός» από την ενότητα «Παλλόμενη εικόνα» – Για το έκθεμα: «Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ο Τσόκλης επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στο αντικείμενο, και δημιουργεί τη σειρά Αντικείμενα – Καταστάσεις (1966-1973), με την οποία γίνεται διεθνώς γνωστός. Είναι η εποχή που στο Παρίσι κυριαρχεί ο Νέος Ρεαλισμός (Nouveau Realisme) και η Ποπ Αρτ, ενώ αρχίζει να αναδύεται και η Φτωχή Τέχνη (Arte Povera). Ο Τσόκλης έρχεται σε επαφή με τα διδάγματα αυτών των κινημάτων, προσεγγίζει όμως το αντικείμενο με τον δικό του, προσωπικό τρόπο. Χρησιμοποιεί έτοιμα αντικείμενα καθημερινής χρήσης (ready-mades), όπως τραπέζια, καρέκλες, σκάλες, πόρτες, πλάκες, βρύσες, σωλήνες, ή κατασκευάζει αληθοφανή αντικείμενα και, αξιοποιώντας την αναγεννησιακή προοπτική και την τεχνική της ψευδαίσθησης (trompe l’oeil), δημιουργεί νέες, ποιητικές εικόνες, συχνά στα όρια του σουρεαλισμού. Τα αντικείμενα παραμένουν αναγνωρίσιμα, όμως μέσα από την τολμηρή χρήση του χρώματος, την προβολή τους στον χώρο και τον απροσδόκητο συνδυασμό τους μεταμορφώνονται και αποκτούν νέα σημασία»
Nick Paleologos / SOOC


Ενας άνδρας κάνει ένα διάλειμμα από την τέχνη και ασχολείται με το κινητό του
Nick Paleologos / SOOC


«Μικρές κομμένες εικόνες» από την ενότητα «Παλλόμενη εικόνα»
Nick Paleologos / SOOC


«Για μας σήμερα είναι η πιο μεγάλη μέρα» τόνισε η διευθύντριά του ΕΜΣΤ, Κατερίνα Κοσκινά. «Το ΕΜΣΤ ανοίγει σταδιακά και τμηματικά. Σήμερα (σ.σ. χθες) γίνεται η αρχή και είναι ένα ακόμη βήμα που θα μας οδηγήσει στα επίσημα θεσμικά εγκαίνια του μουσείου»
Nick Paleologos / SOOC


«Μικρά ξύλινα καθίσματα και η γυναίκα των ονείρων του» από την ενότητα «Αντανάκλαση στην πολιτισμική πολυπλοκότητα» – Για το έργο: «Σε αρκετά έργα του, ο Κωστής Βελώνης πραγματεύεται συναισθήματα όπως η επιθυμία, ο έρωτας, το πάθος, η αποτυχία, η μοναξιά, η απώλεια και η μελαγχολία. Στο έργο Μικρά ξύλινα καθίσματα και η γυναίκα των ονείρων του, 2006, καταπιάνεται με μια ιστορία αγάπης ανάμεσα σε δυο ιστορικά πρόσωπα και δημιουργεί ένα έργο έντονα ποιητικό, δίνοντας διαχρονική διάσταση στα συναισθήματα της ερωτικής ιστορίας που αφηγείται. Ο Ηρώδης Αττικός πένθησε την αδικοχαμένη σύζυγό του, Ασπασία Ρήγιλλα, σε τέτοιο βαθμό, που η υπερβολή του τον οδήγησε να τιμήσει τη μνήμη της χτίζοντας το Ωδείο της Ρηγίλλης, το οποίο έμεινε στην ιστορία ως Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Ο Βελώνης στήνει μια ηχητική εγκατάσταση που αποτελείται από μια μακέτα του Ηρωδείου πάνω στην οποία έχει τοποθετήσει μια μεγάλη ξύλινη καρδιά που φωτίζει τον χώρο. Το κόκκινο φως παραπέμπει στο χρώμα του πάθους και προσδίδει ένα δραματικό στοιχείο στην εγκατάσταση. Στην τελευταία κερκίδα του θεάτρου, ο καλλιτέχνης έχει τοποθετήσει δύο σκαμνάκια διαφορετικού μεγέθους, που αναφέρονται στα δύο πρόσωπα της ιστορίας του, αλλά παρακινούν επίσης την ονειροπόληση γύρω από φαντασιακές σχέσεις. Στον περιβάλλοντα χώρο ακούγεται μια διασκευή του τραγουδιού The first time ever I saw your face του Ίβαν ΜακΚολ, που τραγουδάει ο Τζόνι Κας. Η ιδιαίτερη, βαθιά φωνή του διάσημου αμερικανού τραγουδιστή και συνθέτη επιτείνει την ένταση του δράματος και της μελαγχολίας, ενώ συγχρόνως φέρνει στον νου τον θρήνο του ΜακΚολ για την απώλεια της γυναίκας του, στην οποία είχε αφιερώσει το συγκεκριμένο τραγούδι το 1957. Στην ηχητική εγκατάσταση του Βελώνη, οι δύο ιστορίες αγάπης και πένθους συναντιούνται»
Nick Paleologos / SOOC


Μία όψη από την ενότητα «Οργή». Σε πρώτο πλάνο το έργο «Oozewald» όπου η νεοϋορκέζα καλλιτέχνις Κάντι Νόλαντ αναπαριστά την δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι με την ασπρόμαυρη φωτογραφία ενός άνδρα ενώ τον πυροβολούν, τρύπες από σφαίρες, και ένα μαντήλι με την αμερικάνικη σημαία. Στο βάθος το έργο «The Fallen Warning [Πεσμένη προειδοποίηση]», του βέλγου καλλιτέχνη Ζεφ Γιες, φαίνεται εκ πρώτης όψεως διακοσμητικό και εστέτ, με τους εβραϊκούς του χαρακτήρες και τους παστέλ τόνους· το βαθύτερο νόημά του, όμως, συγκρούεται με την αυτάρεσκη μακαριότητά μας. Η αισθητική «συσκευασία» είναι αναπόσπαστο στοιχείο του φορτισμένου περιεχομένου: η αισθητική αποτελεί ένα είδος καμουφλάζ, με το οποίο ο Γιες αποκηρύττει την επιτήδευση και την έλλειψη περιεχομένου (καμουφλάζ) στον κόσμο της τέχνης
Nick Paleologos / SOOC

via